Het ging Rutte nog nooit zo gemakkelijk af bij de Algemene Politieke Beschouwingen
Een keer geen tandartsbezoek voor Mark Rutte, geen pijnlijk geboor in zijn dividendtaxplan, geen scherpe ruzies over stakende onderwijzers. Het debat over de Miljoenennota is een uur onderweg en de premier constateert haast opgelucht: “Ik zit hier niet bij de tandarts”.
In plaats daarvan ziet hij bereidheid ‘schouder aan schouder’ de tanden te zetten in de bak met werk die het kabinet komend jaar wacht, zoals de strijd tegen de ondermijning, de woningmarktcrisis en het uitwerken van klimaat- en pensioenakkoord.
Voor Mark Rutte is het de negende keer dat hij – meer dan tien uur lang, met vele koppen koffie – de kabinetsplannen in de Tweede Kamer verdedigt. Niet eerder ging het hem zo gemakkelijk af. De financiële crisis is alweer jaren geleden. Er lijkt geld genoeg. De donkere wolken van de brexit en de handelsoorlogen, in de Troonrede zo prominent aanwezig, zijn vandaag in dit huis merkwaardig genoeg ver weg.
Scorebordpolitiek
Misschien vat Rutte zelf de toon van de dag nog het beste samen, in een zeldzame reflectie over de aard van politiek. GroenLinks-leider Jesse Klaver, die af wil van ‘scorebordpolitiek’, heeft hem daartoe uitgedaagd. De premier ziet komend jaar als ‘laatste kans van het politieke midden’ en wil vaker ‘vanuit ideeënstrijd’ het land verder helpen. Met een blik naar vice-premier De Jonge: “Al hoeven we hier ook geen – Hugo kent dat lied – ‘Kumbaya my Lord’ te zingen.”
Wat helpt bij de sfeer: het kabinet heeft de oppositie van tevoren behendig wapens ontnomen. Vooral GroenLinks, de Partij van de Arbeid, coalitiegenoot D66 en zelfs de SP zijn mild gestemd door de bekering van de grootste regeringspartij VVD. Meer lastenverlichting voor burgers, meer winstbelasting en twee miljard aan investeringen in de woningmarkt. In de lucht hangt meer geld voor de salarissen in het onderwijs, een wens van vooral de PvdA. Dat komt er, zij het in de vorm van een incidentele verhoging, net als extra geld voor jeugdzorgklinieken (26 miljoen) en een ‘noodverband’ voor gemeenten met geldproblemen.
Natuurlijk, er is de slagschaduw en de enorme schok van de moord op advocaat Derk Wiersum. De staatsman Rutte zegt aan het begin van de dag: “We staan voor een samenleving waarin het woord regeert.” De politicus Rutte levert het meteen de eerste confrontatie op met Geert Wilders. “Bent u hier nog wel de baas?” De PVV’er spreekt ook van ‘Marokkaans gif’. Wat volgt is een van de weinige momenten waarop Rutte emoties laat zien. “Wij hebben hier geen Marokkanenprobleem, maar een probleem met de mocromaffia.”
Wilders is – met PvdA-leider Lodewijk Asscher – de enige tegenstander die het de ervaren Rutte in het debat nog lastig kan maken, met Klaver als runner-up. Wilders is onvermoeibaar aan de interruptiemicrofoon. Hij weet waar de zwakke plekken zitten: de dreigende pensioenkortingen, de zorg of de politieke bemoeienis rond zijn proces, waarvoor hij later nog een motie van wantrouwen indient. Wel weer tekenend voor de sfeer: de PVV-leider neemt de uitnodiging van Rutte aan om samen op bezoek te gaan bij een zieke mevrouw die slechts 40 euro per week te besteden heeft. ( Rutte: “Nee, meneer Baudet, u mag niet mee.”).
Asscher schiet in de metastand. Hij fileert de ‘bijsluiter’ van de premier. “Hij zal altijd antwoorden: een pot met geld is de oplossing niet. Daarna zegt hij: het kabinet doet al heel veel”, aldus Asscher. “Dit is broodroof”, is de reactie van Rutte. Toch is dat precies hoe hij de vele overige verzoeken afslaat: “Ik hoor heel goed wat u zegt.” “Daar gaat minister X nog goed naar kijken.” “Ik zou ook willen dat het zo werkte.” En: “Dat is niet morgen geregeld.”
Vileine humor
Een andere debattruc is Ruttes vlucht naar voren in systematiek en cijfers. Hij metselt er zijn betogen mee dicht als een zwaluw zijn nest met modder. Tegenstanders die de feiten in zijn ogen niet op een rij hebben, krijgen te maken met zijn vileine humor. “U bedrijft voodoo-economics” (tegen SP-voorvrouw Lilian Marijnissen) of “Uw ingestudeerde slotzin klopt niet” (tegen de debuterende Rob Jetten van D66). Weer zijn het Wilders en Asscher die de vinger op de zere plek leggen. “U vlucht in techniek, maar de mensen in het land voelen het als het niet beter gaat”, aldus Asscher.
Waar het lastig wordt, geeft Rutte zijn fouten zo breed grootmoedig toe, dat de meeste opponenten vergeten door te steken. “Alle successen komen door het team, wat fout gaat, ligt aan mij”, is al jarenlang een favoriet die ook vandaag valt. Deze ongrijpbaarheid loodst Rutte smetteloos de avond door.
Lees ook:
Mysterieus investeringsfonds hangt boven het Binnenhof
Het nieuwe investeringsfonds van de overheid is niet voor lobby’s en hobby’s, zegt premier Rutte tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen. Maar wat het wel wordt, is nog onduidelijk.