C. S. Lewis blijft groot voorbeeld bij voelbaar maken van het geloof

De Britse schrijver en apologeet –die leefde van 1898 tot 1963– had het allebei: én het vermogen om filosofische en theologische discussies helder uit te leggen, zodat ieder mens het begrijpen kon, én de gave om verhalen te vertellen.

Hij bewoog zich makkelijk heen en weer tussen boeken waarin hij argumenten aanvoert voor de waarheid van het christelijke geloof (zoals ”Onversneden christendom”) en fantasy-verhalen (zoals ”De kronieken van Narnia”). Voor lezers lijken dat misschien twee gescheiden werelden, maar bij Lewis komen ze samen. En verrassend genoeg zijn het in onze tijd juist zijn verhalen die geschikt zijn voor apologetische doeleinden.

Vandaar dat het in de workshop van prof. dr. Benno van den Toren, hoogleraar interculturele theologie aan de Protestantse Theologische Universiteit in Groningen, vooral gaat over de rol van verhalen in de apologetiek. Van den Toren legt dat onderwerp overigens niet alleen uit, hij laat het zijn toehoorders ook ondergaan. Op trijpen stoelen, geschaard rond een oude, houten tafel in een van de bovenzalen van de Martinikerk –de verstilde sfeer van gewelven en glas-in-loodramen en fraaie ornamenten– lezen de deelnemers aan zijn workshop met elkaar de mooiste fragmenten. Eén hardop, de rest zwijgend: „Niemand in die boot twijfelde eraan dat ze voorbij het Einde van de Wereld naar binnen keken in het land van Aslan. „Hier”, zei Rippertjiep, „moet ik alleen verder gaan.””

Verlangen aanwakkeren

Zo, zegt Van den Toren, weet Lewis het verlangen wakker te roepen, het verlangen naar een andere, onzichtbare werkelijkheid. „Als je in een platte wereld leeft, zonder hogere dimensie, is het heel moeilijk om dat verlangen te herkennen.”

Wie anderen de schoonheid van het christendom wil laten zien, moet daarom volgens Van den Toren beginnen met het verhaal, niet met de dogmatiek. „Abstracte leerstukken leven niet, ze zijn heel moeilijk zomaar te geloven. Pas als ze concreet worden, komen ze tot leven. Je begint niet met het leerstuk dat Christus waarachtig God en mens is, je begint met het verhaal van God Die naar de aarde kwam, tussen ons mensen leefde, stierf en weer opstond uit de dood. Dogma’s krijgen pas betekenis als ze ons helpen om dat verhaal te begrijpen.”

De verbeelding is volgens Van den Toren het orgaan van de betekenis, de rede is het orgaan van de waarheid. „De verbeelding moet eerst een betekenisvolle wereld scheppen, want pas binnen zo’n wereld kun je gaan nadenken over de waarheid.” Overigens volgt er daarna nog een derde stap, waarin de wil als het „orgaan van de daad” de belangrijkste rol speelt: „Iemand kan religieuze gevoelens hebben ontwikkeld en redeneren over het geloof, maar die gevoelens en gedachten kunnen ook weer zwakker worden. Alleen als hij er ook naar handelt, zal zijn leven de vorm krijgen van zijn geloof.”

Verzoekingen

Over dat praktische leven uit het geloof gaat het in de workshop van dr. Arjan Plaisier, missionair predikant in Apeldoorn. Volgens hem valt Lewis’ boek ”Brieven uit de hel” in de categorie ”geestelijke begeleiding” – en zulke boeken liggen niet voor het oprapen. „Als ik het lees, voel ik me betrapt: ben ik zo? We hebben mensen als Lewis nodig om ons onze valkuilen te laten zien, om ons alert te maken op verzoekingen. Hoe ga ik om met teleurstellingen in de kerk? Probeer ik mezelf in een soort geestelijke toestand te brengen als ik ga bidden? Durf ik te erkennen dat er droge periodes in het christenleven zijn? Ben ik arrogant als ik naar andere christenen kijk?”

De worskhops –voor enkele tientallen fijnproevers– vormen een opmaat naar de veel drukker bezochte voorstelling ”An evening met C. S. Lewis”, eveneens door de Protestantse Theologische Universiteit georganiseerd. In een lange, Engelstalige monoloog blikt de Amerikaanse acteur Phil Crowley daarin terug op Lewis’ leven en ideeën. In verhaalvorm.

C. S. Lewis blijft groot voorbeeld bij voelbaar maken van het geloof

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?