Gitzwarte dag na keiharde aanslag op de rechtsstaat - Ontzetting is groot

Amsterdam

In de Amsterdamse rechtbank zochten collega-advocaten van de vermoorde Derk Wiersum steun bij elkaar. Wiersum (44) was de advocaat van kroongetuige Nabil B. in een onderzoek naar een reeks liquidaties. Deze moorden zouden het werk zijn van een bende onder leiding van ­Ridouan Taghi. Burgemeester van Amsterdam Femke Halsema sprak van ‘een niet eerder vertoonde aanval op de advocatuur en het wezen van de rechtsstaat’.

‘Zeer verontrustend’, vonden premier Rutte en minister Dekker (Rechtsbescherming). ‘Mijn gedachten zijn bij hen, de familie en collega’s’, aldus ­minister Grapperhaus van Justitie. ‘De mensen die daar werken, zorgen voor uw en mijn ­democratische rechts­orde. De georganiseerde misdaad is wéér een grens over gegaan. Ik begrijp de schok en emoties bij officieren en rechters heel goed.’ Volgens de minister is Wiersum op een ‘schofterige manier vermoord’. Het CDA-­Kamerlid Van Dam vroeg namens de hele Kamer een spoeddebat aan over de veiligheid van kroongetuigen. Ook de voltallige Amsterdamse gemeenteraad wil een spoeddebat met burgemeester Halsema.

vlag halfstok

De Orde van Advocaten roept advocatenkantoren en gerechtsgebouwen op vandaag de vlag halfstok te hangen. Minister Grapperhaus geeft de nationaal coördinator terrorismebestrijding en veiligheid (NCTV) de regie over het onderzoek. Tegelijk werkt het NCTV aan de beveiliging en bewaking van advocaten, rechters, agenten en officieren betrokken bij het onderzoek naar de voortvluchtige, laat het ministerie van Justitie en Veiligheid weten.

Het is niet uitgesloten dat het team ook gaat kijken naar de veiligheid van misdaadjournalisten die over de zaak berichten of andere groepen. De politie plaatst een tijdelijke politiepost in de straat in Amsterdam waar de moord plaatsvond. Buurtbewoners kunnen daar terecht bij wijkagenten, slachtofferzorg en vertegenwoordigers van het stadsdeel.

Rondom deze rechtszaak is eerder geweld met dodelijke afloop voorgekomen; in maart 2018 werd Redouan B., de broer van Nabil B. vermoord. Deze had niets te maken met misdaad: hij was directeur van een beletteringsbedrijf. Die huurmoord, kort nadat bekend was gemaakt dat het Openbaar Ministerie een kroongetuigendeal met Nabil B. had gesloten, is geïnterpreteerd als een boodschap van Ridouan Taghi dat niemand voor hem veilig is. Sindsdien hing de vraag wie als volgende aan de beurt zou zijn, als een schaduw over het strafproces tegen hem.

‘Een wake-upcall’, noemde advocaat Bart Stapert de moord op Nabil B.’s broer in de Volkskrant. ­‘Iedereen kon opeens doelwit worden.’ Stapert was met Wiersum advocaat van de kroongetuige, maar stapte vorig jaar over naar de rechterlijke macht. Wiersum bleef alleen over, tot vorige week zonder beveiliging. Hij werd wel bedreigd.

Familie van Nabil B. zegt in De ­Telegraaf meer geweld te vrezen en nu een aanslag te verwachten op een officier van justitie. In afgeluisterde telefoongesprekken leek Taghi daar eerder op te speculeren. Een familielid van Nabil B. stelde dat de risico’s zijn onderschat.

Of de overheid tekort is geschoten in deze zaak, na de eerdere moord op de broer van de kroongetuige, wilde minister Grapperhaus nog niet zeggen. Dat moet worden onderzocht. Een nieuwe advocaat voor kroongetuige Nabil B. vinden, zal erg lastig worden, vreest Simon Burmeister, waarnemend deken bij de Amsterdamse Orde van Advocaten. ‘Dan merk je dat het systeem van bedreiging dus werkt.’ Hij verkeert nog ‘in shock’ en zegt: ‘Wij zijn vooral bang’. Het bijstaan van een kroongetuige in een strafproces betekent een lastige positie voor een advocaat, zegt Burmeister. ‘Ook omdat er vanuit de advocatuur zelf veel kritiek is op het instituut kroongetuige. Dat neemt niet weg dat kroongetuigen ook gewoon verdedigd moeten worden.’