Nederland is ‘naïef’ over rol in wereldwijde cokehandel

Naïef. Dat woord valt vaak in gesprekken met buitenlandse kenners van de cocaïnemaffia. „Nederland is het logistieke centrum van de cocaïnehandel in West-Europa”, zegt een bron met standplaats Medellin, Colombia. „Bij jullie wordt de prijs bepaald.” Het is een boude stelling, maar wel een die wordt onderschreven door een woordvoerder van Europol. Bovendien heeft NRC Duitse strafdossiers ingezien waaruit blijkt dat grote ladingen cocaïne die in Hamburg in beslag zijn genomen, bestemd waren voor Nederland.

Dat bewijst zijn stelling, zegt de man uit Colombia. „Alle logistieke lijnen voor de doorvoer van cocaïne naar de rest van Europa, beginnen in Nederland. Daar ligt de infrastructuur.” Als het om cocaïne gaat, zegt een andere bron, „is Nederland het Amazon van West-Europa. Alles komt bij jullie samen.”

Dat geldt ook voor het geweld. Hoewel over de achtergrond van de moord op advocaat Derk Wiersum nog weinig bekend is, gaat iedereen er binnen politie, justitie en de advocatuur van uit dat zijn dood te maken heeft met een groot conflict binnen de Nederlandse cocaïnemaffia.

Nederland distributieland

Politiecijfers illustreren de grote belangen achter de cokehandel. Op basis van het aantal onderschepte kilo’s cocaïne in de havens van Antwerpen en Rotterdam – in 2018 was dat 70.000 kilo, schatten politiebronnen in Nederland – dat in 2018 200.000 kilo cocaïne met succes is ingevoerd. Dat vertegenwoordigt een groothandelswaarde van ten minste 5 miljard euro. Die schatting is zeer conservatief. Naast de in Antwerpen en Rotterdam in beslag genomen cocaïne, is er volgens een woordvoerder van Europol ook nog eens circa 70.000 kilo cocaïne onderschept in Zuid-Amerika, die was bestemd voor dezelfde twee havens. De boodschap van deze bronnen is duidelijk: Nederland is als distributieplaats voor cocaïne veel groter dan de cijfers suggereren.

Lees ook Lang leek zulke criminaliteit meer een dreigend toekomstbeeld

De mannen vragen zich af of de Nederlandse autoriteiten wel een echt beeld hebben van de impact van de drugscriminaliteit op de samenleving. „Of er nou 200.000 kilo of 400.000 kilo via Nederland binnenkomt is niet zo relevant”, zegt de man uit Medellin. „Feit is dat hier miljarden euro’s worden verdiend met cocaïnesmokkel. Vraagt iemand zich wel eens af wat je met dat geld allemaal kunt kopen?” Als hij hoort dat de Nederlandse overheid ‘het ondermijningsfonds’ heeft ingesteld van 100 miljoen euro – bestemd voor de strijd tegen de drugscriminaliteit, begint hij te lachen. „Naïef”, is het woord dat hij gebruikt. „Er gaat zoveel geld om in de wereld van de cocaïnemaffia dat alles te koop is.” Hij bedoelt het letterlijk: of het nou gaat om dure auto’s, mooie huizen, huurmoordenaars of corrupte ambtenaren. „This kind of money buys everything.”

In de top van de Nederlandse cocaïnemaffia woedt sinds 2014 een groot conflict. Een strijd om de macht waarbij tientallen slachtoffers zijn gevallen. Een deel van dat geweld wordt door het Openbaar Ministerie toegeschreven aan een groep mannen rond Ridouan Taghi, de meest gezochte crimineel van het land.

In het strafrechtelijke onderzoek naar Taghi, die volgens zijn advocaat geen bezwaar heeft tegen het noemen van zijn volledige naam, heeft justitie in 2018 een deal gesloten met een kroongetuige: Nabil B. Zijn gedetailleerde en rauwe verhaal doet soms denken aan een aflevering uit de serie Narcos. Alleen is dit volgens Nabil B. geen fictie, maar echt.

Het is een stelling die Inez Weski, de advocaat van Ridouan Taghi, niet deelt. Volgens Weski heeft de kroongetuige veel details over gesprekken en ontmoetingen met Taghi verzonnen. Het leidt tot een woordenstrijd die de komende jaren in de rechtszaal zal worden uitgevochten.

Conflict op straat

Op straat woedt een ander gevecht, een oorlog die moeilijker te duiden is. Een week nadat in maart 2018 bekend werd dat Nabil B. een deal met justitie had gesloten, werd de broer van Nabil vermoord in zijn kantoor in Amsterdam-Noord. De schok na die gebeurtenis was groot. De schutter is snel gepakt en inmiddels tot 20 jaar cel veroordeeld. Tijdens de strafzaak suggereerde het Openbaar Ministerie dat Taghi de opdrachtgever was van de moord, maar bewijs daarvoor is niet geleverd.

Lees ook ‘Hij liet zich leiden door zijn advocatenhart.’

En woensdagochtend is met de moord op advocaat Derk Wiersum weer een nieuwe drempel geslecht in dit onderwereldconflict. Wiersum is vanaf dag één de advocaat van Nabil B. en de wijze waarop hij is doodgeschoten suggereert dat het hier om een onderwereldmoord gaat. Het onderzoek is in volle gang en over de achtergrond en het motief voor de liquidatie kan de politie nog weinig zeggen.

Taghi’s advocaat Weski meldt dat ze „de speculaties over de zeer tragische dood” van Wiersum begrijpt. „Maar ik kan slechts constateren dat over de achtergronden niets bekend is op dit moment.”

Los van de precieze achtergrond van het geweld rond kroongetuige Nabil B. staat voor bronnen in de opsporing vast dat al dit geweld zijn oorsprong heeft in conflicten over de cocaïnesmokkel. „Het wordt tijd dat de Nederlandse overheid wakker wordt”, aldus een hoge buitenlandse opsporingsambtenaar een paar weken voor de moord op advocaat Wiersum. „Cocaïne heeft de financiële verhoudingen in de onderwereld op zijn kop gezet, ook in Nederland.”