Een zogeheten e-nose kan bepalen of longkankerpatiënten baat hebben bij immuuntherapie. Met behulp van het elektronische apparaat kunnen sommige mensen met een niet-kleincellige tumor en uitzaaiingen voortaan uitsluitsel krijgen, zo blijkt uit onderzoek van het Antoni van Leeuwenhoek, in samenwerking met het Amsterdam UMC en het Radboud UMC.
In Nederland lijden ongeveer 12.000 mensen aan longkanker, waarvan 85 procent een niet-kleincellige tumor heeft. Van die groep heeft de helft, zo'n 5000 mensen, te maken met uitzaaiingen. Deze patiënten (met een korte levensverwachting) worden behandeld met immuuntherapie, maar de meerderheid blijkt geen baat te hebben bij die behandeling. Door een ademanalyse kan de 'slimme neus' in sommige gevallen vaststellen voor wie dit geldt.
Immuuntherapie heeft de strijd tegen longkanker verbeterd, maar is ook duur en heeft de nodige bijwerkingen. De aanpak kan vermoeidheid opleveren en in 10 tot 20 procent van de gevallen wordt de afweer van lichaamscellen aangetast. Dat kan leiden tot vermoeidheid en darm-, long- en leverontstekingen.
Gebruikelijk is nu nog om via weefsel uit de longen van patiënten te analyseren of immuuntherapie kan helpen. Die methode is belastend voor de patiënt, zeggen de onderzoekers, en levert in minder gevallen een juiste voorspelling op. De elektronische neus blijkt doeltreffender.
Methode ademanalyse
Bij de 143 patiënten die meededen aan het onderzoek werd kort voordat zij zouden starten met immuuntherapie een ademanalyse gedaan. Daarbij ademt de patiënt vijf keer in en uit, daarna volgt een diepe inademing en na vijf seconden wachten een langzame uitademing. Vrijgekomen gassen die bijvoorbeeld duiden op een ontsteking, worden opgepikt door de e-nose.
Na enkele seconde is het resultaat duidelijk. "De zeven verschillende sensoren in de e-nose meten het complete mengsel van gassen in de uitgeademde lucht", zegt onderzoeker Rianne de Vries van het Amsterdam UMC. "De metingen van de sensoren worden vervolgens geanalyseerd en gecorrigeerd voor de omgevingslucht. Uiteindelijk levert dit een individueel geurprofiel op. Dat bleek karakteristiek voor patiënten die geen baat hebben bij immuuntherapie."
Kansberekening
De methode biedt niet voor alle patiënten uitkomst, benadrukt Mirthe Muller van het Antoni van Leeuwenhoek. "Het blijft kansberekening", zegt de onderzoeker. "Van die groep van 5000 mensen, is bij 25 procent met 100 procent zekerheid te stellen dat de therapie niet aanslaat. Bij de rest doen we alsnog immuuntherapie."
