Maduro praat met Venezolaanse oppositie – maar Guaidó staat buitenspel

Het gaat om vier kleine partijen, die zichzelf als ‘gematigde oppositie’ typeren. Ze behoren niet tot de coalitie van Guaidó, maar zijn wel kritisch over Maduro. Dat zij nu achter Guaidó’s rug samenspannen met diens grote vijand is zuur voor de 36-jarige parlementsvoorzitter. ‘We hebben vandaag een akkoord getekend waaraan we twee maanden hebben gewerkt’, aldus Maduro maandagavond in een televisietoespraak.

In het akkoord staat onder meer dat er nieuwe leden voor de kiesraad worden benoemd, en dat er op korte termijn parlementsverkiezingen komen. De ondertekenaars verwerpen de economische sancties van de Verenigde Staten en pleiten voor een internationaal ‘voedsel voor olie’-hulpprogramma om de crisis in het land het hoofd te bieden. Maduro heeft ook beloofd een aantal politieke gevangenen vrij te laten.

‘Afleidingsmanoeuvre’

Guaidó is woedend over de ‘afleidingsmanoeuvre’ en noemde de vier partijen maandag ‘een minderheidsfactor’ van de oppositie. Het parlement is het enige orgaan in Venezuela dat niet in handen is van het socialistische regime. Het staat de facto al jaren buitenspel, maar is voor de oppositie van grote waarde om Guaidó’s pogingen om de macht te grijpen te legitimeren. Als Maduro zelf de hervorming van de kiesraad organiseert en parlementsverkiezingen uitschrijft, zal de oppositie ook deze laatste strohalm verliezen.

Maduro is in 2018 op frauduleuze wijze herkozen. De oppositie erkent de uitslag van die verkiezingen niet, net als een groot deel van de internationale gemeenschap. De grondwet schrijft voor dat bij het ontbreken van een wettige president en vicepresident, de parlementsvoorzitter de taken waarneemt tot er nieuwe verkiezingen zijn uitgeschreven. Parlementsvoorzitter Guaidó riep zichzelf begin dit jaar daarom uit tot interimpresident van Venezuela en wordt erkend door ruim vijftig landen, waaronder de Verenigde Staten en de Europese Unie.

Guaidó kreeg een grote meerderheid van de Venezolanen achter zich, maar negen maanden later is van de hoop op een omwenteling weinig meer over. Het is Guaidó niet gelukt het leger aan zijn kant te krijgen, en een poging humanitaire hulp het land in te krijgen mislukte faliekant. Massademonstraties kregen Maduro niet op de knieën, noch de oorlogstaal en economische sancties van de VS. Die sancties hebben wel de humanitaire crisis verder verdiept en de wanhoop onder de noodlijdende bevolking vergroot. Staatsrepressie houdt de Venezolanen intussen koest.

Uiteindelijk liet Guaidó zich verleiden tot onderhandelingen met het regime; Noorwegen wierp zich op als bemiddelaar. Al snel liepen de gesprekken spaak, en afgelopen zondag liet Guaidó weten definitief de stekker eruit te trekken. Maar toen maandag bleek dat het regime al die tijd in het geheim heeft onderhandeld met vier andere oppositiepartijen, stond Guaidó alsnog in zijn hemd.

Compromitterende foto's 

En de jonge politicus had toch al een zware week achter de rug. Donderdag doken foto’s op van Guaidó met leiders van Los Rastrojos, een uiterst gewelddadige Colombiaanse criminele organisatie. Los Rastrojos is een uitvloeisel van radicaal-rechtse paramilitaire groeperingen en zaait terreur in het grensgebied met Venezuela. De foto’s zijn in februari gemaakt, toen Guaidó een mislukte poging deed humanitaire hulp via Colombia Venezuela binnen te brengen.

Guaidó verklaarde dat hij die dag genoodzaakt was illegaal de grens over te steken en dat de mannen hem om een foto vroegen. ‘Heel veel mensen willen met mij op de foto’, zei hij. ‘Ik kan niet van iedereen de identiteit controleren.’ Maar de beelden zijn koren op de molen van Maduro, die al jaren beweert dat de oppositie samenzweert met radicaal-rechtse Colombiaanse criminelen.

In 2016 bereikte Colombia een vredesakkoord met de linkse guerrillabeweging Farc, maar de implementatie van de vrede loopt uitermate stroef. Eerder deze maand kondigde een aantal Farc-kopstukken vanuit Venezuela aan de wapens weer op te pakken. De Colombiaanse regering klaagt al langer over de warme banden tussen het Venezolaanse regime en Colombiaanse guerrillabewegingen, Maduro hekelt de paramilitairen op Venezolaanse grondgebied.

De spanningen in het grensgebied lopen snel op. Maduro stuurde anderhalve week geleden meer militairen naar de grens, de VS lieten weten Colombia te steunen mocht het tot een confrontatie komen. Guaidó riep de Venezolanen maandag op de moed niet te verliezen: ‘Er breekt een nieuwe etappe aan in de strijd’, zei hij. ‘Er is nu nog meer toewijding, kracht, volharding, opoffering en overtuiging nodig.’ De vraag is hoeveel Venezolanen nog bereid zijn erin te geloven.