Israël blijft steken in patstelling na verkiezingen
Netanyahu lijkt geen meerderheid te krijgen met zijn rechtse blok. Ook andere coalities dienen zich nog niet aan.
Wie uiteindelijk de winnaar zal zijn van de verkiezingen in Israël blijft voorlopig volstrekt onduidelijk, net als de uitkomst van de coalitieonderhandelingen die zullen volgen. Maar dat de winnaar niet de naam ‘Benjamin Netanyahu’ draagt, dat is na dinsdagavond wel ietsje waarschijnlijker geworden.
Tot het laatste moment had politiek overlever ‘Bibi’ als een leeuw gevochten. Facebook haalde zelfs zijn pagina een paar uur offline, omdat hij peilingen publiceerde, wat volgens de Israëlische wet op verkiezingsdag verboden is.
Maar het mocht niet baten: drie exitpolls wezen dinsdagavond allemaal in dezelfde richting. De rechtse Likud-partij van Netanyahu en de alliantie Blauw-Wit van Benny Gantz, een samenwerkingsverband van middenpartijen, zijn samen de grootste geworden, met een licht voordeel voor Blauw-Wit. Maar ze zijn allebei iets gekrompen, en geen van beide zouden ze, met rond de 32 zetels, groot genoeg worden om de coalitie van hun voorkeur te vormen. In het versplinterde politieke landschap van Israël heb je veel coalitiepartners nodig om aan een meerderheid van 61 zetels te komen.
Daarmee lijkt Israël terug bij af. In april leverden de verkiezingen ook al een onbeslist beeld op, met Gantz en Netanyahu die evenveel zetels haalden, en lukte het niet om een coalitie te vormen. Daarom was een nieuwe stembusgang nodig. Toch is er op de achtergrond wel een lachende derde: de rechtse nationalist Avigdor Lieberman. Die heeft een paar zetels gewonnen, en lijkt nog meer dan in april de sleutelrol te gaan spelen in de formatie. Na de exitpolls werd hij door zijn partij onthaald als ware hij de grootste geworden.
Doordat hij zijn partij terugtrok, kwam het rechtse blok van Netan-yahu eerder dit jaar niet aan een meerderheid. De seculiere Lieberman eist dat er een einde komt aan de vrijstelling van dienstplicht voor orthodoxe joden, maar zoiets is onbespreekbaar voor religieus rechts. Daarmee lijkt een meerderheid over rechts ook nu weer onhaalbaar, ook al omdat de extreem-rechtse partij ‘Joodse macht’ de kiesdrempel niet gehaald lijkt te hebben. Dat weerhield Netanyahu er dinsdagavond niet van alvast druk te telefoneren met potentiële medestanders op rechts, meldden Israëlische media. Is het niet om een gewenste coalitie te formeren, dan wel om een ongewenste te voorkomen, zo lijkt het.
Want Lieberman ziet het liefste een regering waarin Blauw-Wit en Likud samenwerken. Maar Blauw-Wit wil dat alleen als Netanyahu opstapt. Daar namen sommigen binnen de partij alvast een voorschot op. “Het tijdperk-Netanyahu is voorbij”, verklaarde parlementslid Yoaz Hendel in een eerste reactie op de exitpolls. Maar over het algemeen was de stemming bij Blauw-Wit dinsdagavond afwachtend. In april had het ook even geleken alsof de alliantie de verkiezingen had gewonnen, maar draaide het uiteindelijk uit op een onbesliste fotofinish.
Bovendien lijken ze bij Likud niet van plan hun leider op te offeren aan een coalitie die ze toch niet echt willen. Likud-parlemetariër Yoav Kisch verklaarde dinsdagavond dat “ofwel Netanyahu premier wordt, of we krijgen een derde ronde verkiezingen. Ik zie geen andere optie.”
President Reuven Rivlin wacht de definitieve resultaten af, zal dan met alle politieke leiders overleggen, en wil vervolgens een formateur benoemen die snel een stabiele coalitie kan vormen, zo heette het gisteren. De vraag is natuurlijk of zo iemand bestaat.
Lees ook:
In de nederzetting Talmon is iets niet snel té rechts
In het Israëlische Talmon, een nederzetting op de Westelijke Jordaanoever, is propaganda voor de verkiezingen van vandaag niet nodig. Iedereen gaat stemmen. Op rechts of extreem-rechts. Ook de Nederlandse Daniel Gomes de Mesquita.