Het kantelpunt is bereikt: de aanstaande opmars van de schoorsteenpiet
De kogel is door de kerk: tijdens de landelijke intocht van Sinterklaas in Apeldoorn zal de klassieke Zwarte Piet niet meer te zien zijn. Ook in het Sinterklaasjournaal zal de vertrouwde vrolijke chaos alleen door schoorsteenpieten worden veroorzaakt.
De mededeling van de gemeente Apeldoorn en de NTR, die de intocht samen organiseren, kwam dinsdag als een surprise. Vorig jaar stond de omroep nog voor de rechtbank in Haarlem om zich te beroepen op de redactionele vrijheid bij de invulling van het Sinterklaasjournaal, inclusief de kleurstelling van de bemanning van de pakjesboot.
De landelijke intocht in Zaanstad, enkele dagen later, pakte toen uit in een compromis tussen voor- en tegenstanders van verandering. Het ene kamp werd bediend met schoorsteenpieten, het andere kamp met pieten met een dubbele laag zwarte schmink en kroeshaar. Ook waren er veel demonstranten en politiemensen van de partij.
De keuze van het intochtcomité is een poging om van het evenement dit jaar weer een onbekommerd kinderfeest te maken. Er zal ongetwijfeld zijn gekeken naar Amsterdam, dat de metamorfose vijf jaar geleden al onderging. In de hoofdstad verdween Zwarte Piet binnen enkele jaren uit het straatbeeld, zonder problemen.
Kantelpunt
Amsterdam gaf het voorbeeld, maar de beslissing van de NTR is minstens zo belangrijk. Het script van het Sinterklaasjournaal is voor de jonge gelovigen een pauselijk schrijven, met Dieuwertje Blok als zijn plaatsvervanger in de studio. De meeste basisscholen in het land volgen trouw de uitgestippelde lijn van het programma.
Dat de NTR ruimschoots de tijd heeft genomen om de draai te maken, heeft alles te maken met het verhitte debat in het land. De omroep wilde rekening houden met beide kampen, en hield dat lastige uitgangspunt lang vast. De commerciële zender RTL nam in 2016 al afscheid van Zwarte Piet in de programmering.
Nu ook de NTR heeft gekozen voor de Nieuwe Piet zal waarschijnlijk ook het Sinterklaasjournaal in rustiger vaarwater belanden. De afgelopen jaren nestelden zich rond etenstijd ook de volwassen voor- en tegenstanders voor de televisie, speurend naar een aanwijzing dat het balletje de goede dan wel de verkeerde kant op rolde.
Het ligt voor de hand dat de schoorsteenpiet nu een versnelde opmars door het land zal maken. In elk geval op scholen. De lokale intochten blijven een ander verhaal. Die worden georganiseerd door enthousiaste vrijwilligers, die de traditie koesteren en in eigen kring geen noodzaak voelen tot verandering.
Het nu bereikte kantelpunt zal ook de fanatieke voorstanders van de raciale karikatuur niet mild stemmen. Zeker op de sociale media zal de verhitte strijd nog wel even doorgaan. Met één belangrijk verschil: tot nog toe was de keuze voor de schoorsteenpiet een statement, vanaf nu zal de keuze voor een piet in klassieke uitdossing een uiting van koppig activisme zijn.