Gezocht: creatieve beeldmakers met durf

“Onze lezers houden van kunst en cultuur. Daarom kunnen wij met onze vormgeving een paar stapjes verder gaan,” stelt John Koning, art director van Het Parool. “Bij twijfel geldt: doen.”

Dat is een vruchtbare houding gebleken: Het Parool werd in 2017 en 2018 uitgeroepen tot World’s Best Designed Newspaper. Maar dat is geen reden om op de lauweren te rusten. Sterker nog, met De Beeldmakers wordt de lat nog weer hoger gelegd. De rubriek zet de deur open voor een nieuwe generatie fotografen en illustratoren. En lezers worden meegenomen in het proces dat aan dat de publicatie van hun werk voorafgaat.

Iedere drie maanden wordt er een reviewmiddag georganiseerd in Spring House, het iconisch rode ‘clubhuis’ van creatief bureau Vandejong aan de De Ruijterkade, waar acht tot tien geselecteerde beeldmakers zich presenteren. Kort en krachtig: zes werken met in totaal drie minuten toelichting. De twee winnaars krijgen een betaalde opdracht om zes keer een spread te maken voor PS op vrijdag.

Werken in opdracht

Voor dit project werkt Het Parool samen met Vandejong Creative Agency dat jarenlange ervaring heeft met dit soort platforms voor talentontwikkeling. Het bureau initieerde onder andere fotobeurs Unseen, de FOAM Magazine Talent Call en Futures. “Daar gaat het om autonome fotografie, vaak gemaakt door kunstenaars, terwijl Beeldmakers werk in opdracht betreft,” licht Cyril van Sterkenburg, directeur van Vandejong, toe. “Budgetten staan in de media onder druk, er is weinig ruimte voor dit soort kweekvijvers. Dat terwijl beeld steeds belangrijker wordt. Beeld is direct en werkt op de emotie, het is het eerste waar mensen op aanslaan.”

Koning herinnert zich nog de tijd, niet eens zo heel lang geleden, dat de statige Frankfurter Allgemeine Zeitung geen foto’s op de voorpagina duldde maar ook minder chique kranten huiverig waren voor kleurenfotografie. “Kranten waren tien, twintig jaar geleden meer tekstgedreven,” stelt hij. “Tegenwoordig zijn kranten meer magazine-achtig. Maar je wilt geen plaatje bij een praatje hebben, het beeld moet iets toevoegen aan de tekst en er moet balans zijn die past bij het onderwerp. Soms wordt een foto of illustratie opgeblazen en de tekst teruggebracht tot onderschrift.”

Bij de restyling van de krant in 2016, waar Vandejong aan meewerkte, werd heel bewust gekeken naar die nieuwe visuele verhoudingen. “Het ging over meer dan alleen foto’s en illustraties,” vertelt Koning. “De typografie werd steviger, zodat je ziet dat dit een brutale krant is die iets durft. De koppen zijn nu alleen nog in zwart-wit om de foto’s beter te laten uitkomen. Maar ook de witruimte rondom de tekst is belangrijk in dat opzicht.”

De restyling ging overigens niet louter om de ‘verpakking’. De krant was in de aanloop inhoudelijk al aan het veranderen, minder stadskrant en meer kosmopolitisch geworden. “Maar met de nieuwe vormgeving begrepen lezers dat pas echt goed,” stelt Koning. “We hebben best ferme ­stappen gezet. Onze recente zomerserie Dak­terrassen is een goed voorbeeld. Zes dubbele pagina’s met foto’s van Amsterdam zoals je de stad nooit ziet. Zo’n foto vertelt meer dan een artikel van duizend woorden. En het zijn niet alleen jongere lezers die dat appreciëren. Ik was laatst bij mijn moeder van 81 en die zei: ik kan er uren naar kijken.”

Bewuste keuzes maken, dat is volgens Van Sterkenburg van het allergrootste belang. “Zeker in een tijd dat iedereen een smartphone heeft en fotografeert. Hoe maak je het verschil? Met welke middelen vertel je het verhaal op de beste manier? En wie vraag je daarvoor? De ene beeldmaker is immers de andere niet. Je vraagt iemand om zijn handschrift, zijn stijl, maar het begint allemaal met de inhoud. Eerst is er het onderwerp en dan pas de maker.”

“Dat is het grote talent van beeldredacteuren,” vult Koning aan. “Zij kunnen die match maken. Ze weten precies wie het beste past bij de gewenste sfeer. En ze houden het overzicht van de rest van de pagina’s zodat er geen dubbeling ontstaat. Dat alles ook nog eens onder constante tijdsdruk: bij de krant moet alles altijd gisteren af zijn.”

Eigenwijsheid

Een goede briefing is daarbij essentieel. Idealiter krijgt een fotograaf of illustrator het complete artikel om daar de essentie uit te destilleren maar het komt regelmatig voor dat de schrijvende journalist nog op zijn verhaal zit te broeden en nog niet precies weet waar hij uitkomt. Anticipatievermogen is dus een belangrijke vereiste voor beeldmakers. Maar een bepaalde eigenwijsheid is ook onontbeerlijk. “De meest interessante makers zijn zij die hun eigen weg vinden,” stelt Van Sterkenburg. “Die niet een een-op-een vertaling van de opdracht leveren maar telkens weer verrassen. Dat levert meestal ook het beste beeld op.”

Van Sterkenburg noemt de nieuwe rubriek ‘een investering in het creatieve ecosysteem’. “En hopelijk het begin van een aantal glansrijke carrières. We hopen de deelnemers nog vaker tegen te komen: bij opdrachten, in de krant of met hun werk aan de muur.”

Ben je illustrator of fotograaf en wil je meedoen? Meer op www.debeeldmakers.nu.