Direct naar artikelinhoud
Vijf vragen overSchouw Nicky Verstappen

Aardappelveld gerooid, leger ingezet: alle registers worden opengetrokken voor schouw Nicky Verstappen

Op de Brunsummerheide vindt dinsdag een schouw plaats in de zaak van Jos B., die verdacht wordt van de moord op Nicky Verstappen.Beeld Freek van den Bergh / de Volkskrant

Drie rechters van de rechtbank in Maastricht gaan dinsdagmorgen een kijkje nemen op de Brunssummerheide, waar 21 jaar geleden de 11-jarige Nicky Verstappen dood werd gevonden. Vijf vragen over een opmerkelijke ‘schouw’ die bij voorbaat al veel commotie veroorzaakt.

Wat is een schouw precies?

Formeel is dat een openbare rechtszitting op locatie. Daarom, zegt een woordvoerder van de Raad voor de Rechtspraak (de koepelorganisatie van alle rechtbanken en gerechtshoven), is een schouw ‘in principe altijd openbaar’, net als een gewone rechtszitting in de rechtszaal. Maar een rechtbank kan beslissen dat een schouw besloten is. Dat moet dan wel worden gemotiveerd.

De rechtbank in Maastricht heeft begin juni al bekendgemaakt dat de schouw op de Brunssummerheide niet toegankelijk zal zijn voor pers en publiek. ‘Het aantal deelnemers dient beperkt te zijn om procespartijen voldoende gelegenheid te geven om ongestoord te kunnen kijken en om de schouw ordentelijk en veilig te laten plaatsvinden’, luidt de motivering.

Dat betekent dat slechts circa vijftien mensen dinsdagmorgen aanwezig zullen zijn. Behalve de rechters zijn dat de griffier van de rechtbank, de twee officieren van justitie, verdachte Jos B. en zijn advocaat Gerald Roethof, de ouders en zus van Nicky met hun woordvoerder Peter R. de Vries en een fotograaf en cameraman van de politie.

Diverse mediaorganisaties willen alsnog openbaarheid afdwingen en spanden vrijdag een kort geding aan tegen de rechtbank Limburg en de gemeente Brunssum. Maandagmorgen doet de rechtbank in Den Haag hierover uitspraak.

Wilt u dit artikel liever beluisteren? Hieronder staat de door Blendle voorgelezen versie

De schouw op de Brunssummerheide.Beeld de Volkskrant

Waarom vinden de rechters het belangrijk ter plekke te gaan kijken?

Met de schouw, die op verzoek van het Openbaar Ministerie wordt gehouden, wil de rechtbank een goed beeld krijgen van verschillende plekken die een belangrijke rol spelen in het onderzoeksdossier. Daarbij gaat het vooral om het tentenkamp op kampeerterrein de Heikop waar Nicky in augustus 1998 verbleef, het met prikkeldraad omheinde perceel met dennenbomen een kilometer verderop waar de jongen anderhalf etmaal na zijn vermissing dood werd gevonden en de plek daar dichtbij waar verdachte Jos B. enkele uren daarna langsfietste en staande werd gehouden door twee marechaussees.

Het moet een hele operatie zijn om een flink stuk heidegebied af te schermen voor pottenkijkers?

Dat klopt. Meestal hoeft voor een schouw slechts een straat te worden afgezet, maar in dit geval gaat het om een behoorlijk stuk natuurgebied. Justitie heeft daarvoor zelfs het leger ingeschakeld. Militairen van de 13 Lichte Brigade uit Oirschot zullen maandag het schouwgebied van ongeveer 2 bij 2 kilometer leegmaken en beveiligen. De gemeente Brunssum heeft daartoe een noodverordening uitgevaardigd, die om 18 uur ingaat en duurt tot dinsdag 18 uur.

De militairen zullen het geschoonde gebied ook nadrukkelijk onderzoeken op verdachte objecten, zoals verborgen camera’s of zelfs explosieven. De noodverordening geldt ook voor het luchtruim, dus vliegtuigen en drones zijn evenmin welkom.

Buiten dit schouwgebied is nog een grotere zone van pakweg 3,5 bij 3,5 kilometer afgebakend waarvoor eveneens de noodverordening geldt. Deze zone blijft wel toegankelijk voor publiek. Maar hier krijgt de politie de mogelijkheid om mensen die verdacht worden van het verstoren van de schouw, aan te houden.

Over de beveiliging van Jos B. tijdens de schouw doet justitie geen mededelingen. Zo is niet bekend of de verdachte wel of niet met handboeien om over de Brunssummerheide zal lopen.

Is het gebied de afgelopen 21 jaar niet flink veranderd? Heeft zo’n schouw dan eigenlijk nog wel zin?

De rechtbank zegt ‘zich bewust te zijn van de beperkingen doordat het landschap veranderd kan zijn’. Zo worden er op het omheinde perceeltje waar Nicky werd gevonden, geen kerstbomen meer geteeld, maar staan er tegenwoordig loofbomen. Wel is een aardappelveld in de buurt van de vindplek gerooid om de rechters een zo realistisch mogelijk beeld te geven. De schouw wordt ook speciaal in augustus gehouden, dezelfde maand (met een vergelijkbaar groenbeeld) als waarin Nicky 21 jaar geleden is overleden. Zelfs het weer belooft niet te zeer te verschillen, al was het tijdens die twee dagen in 1998 nog een paar graden warmer op de Brunssummerheide.

De rechters kunnen de afstanden ervaren tussen de verschillende locaties. Ze kunnen zien welke wegen er lopen, zowel het zandpaadje als de verharde weg, en welk reliëf het terrein heeft. Ze kunnen zien waar de homo-ontmoetingsplaats  is, niet ver van de vindplaats van Nicky.  Daar zijn tissues met sperma gevonden die volgens advocaat Roethof onvoldoende aandacht hebben gekregen van het onderzoeksteam en nader onderzocht moeten worden.

Hoe lang gaat de schouw duren?

Dat is niet bekend, maar waarschijnlijk zal het wel enkele uren in beslag nemen. Het groepje procesdeelnemers zal enige kilometers lopen en op verschillende plekken stilstaan. Ze zullen vragen stellen, ook aan Jos B. Na de schouw wordt dinsdagmiddag de pro-formazitting in de rechtszaal te Maastricht voortgezet. Die zitting is wel openbaar.

De zaak-Nicky Verstappen

Verscheidene media spanden vrijdag voor de rechtbank in Den Haag een kort geding aan tegen de rechtbank Limburg en de gemeente Brunssum. Ze proberen alsnog openbaarheid af te dwingen bij de besloten schouw in de zaak-Nicky Verstappen.

Volgens de advocaat van Jos B. zijn 21 dna-sporen van zijn cliënt op de onderbroek en pyjamabroek van Nicky Verstappen geen ‘dadersporen’. Maar volgens justitie is het onwaarschijnlijk dat de sporen er zijn gekomen als gevolg van onschuldig contact. ‘Nicky en B. kenden elkaar niet.’

Na twintig jaar, meerdere keren opnieuw beginnen en  een grootschalig dna-verwantschapsonderzoek werd een doorbraak bereikt in het onderzoek naar de moord op Nicky Verstappen in 1998. Een reconstructie van de onwaarschijnlijke zoektocht naar verdachte Jos B.

De zaak-Nicky Verstappen

Waar interessante en spraakmakende verhalen online en in de krant ophouden, gaat het Volkskrantgeluid verder. Wat is een zwart gat precies? En hoe gaat het eraan toe in tbs-klinieken? Onze verhalenmakers leggen het uit.