Staatssecretaris Blokhuis schrikt van verdubbeling aantal daklozen

Den Haag

Het aantal daklozen is sinds 2009 verdubbeld in Nederland. Sinds de eerste schatting in 2009, is het aantal dakloze 18- tot 65-jarigen in Nederland toegenomen van 17.800 naar 39.300 in 2018, blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek vandaag naar buiten bracht. Het aantal daklozen tussen 18 en 30 jaar is in deze periode verdrievoudigd, evenals het aantal daklozen met een niet-westerse migratieachtergrond.

‘Wij wisten dat het aantal dak- en thuislozen eerder iets aan het toenemen was dan aan het afnemen’, zei Blokhuis vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal. ‘Maar dat de toename zo fors is, dat is een tegenvaller.’

Volgens Blokhuis wordt de toename van het aantal dak- en thuislozen in toenemende mate veroorzaakt door mensen die wel een baan hebben, maar er niet in slagen om een plek op de woningmarkt te veroveren. ‘Ik heb dat scherp in het vizier en heb daar indringende gesprekken over met mijn collega van Binnenlandse Zaken, minister Ollongren.’

Het Leger des Heils laat op zijn website weten niet verrast te zijn door de nieuwe cijfers van het CBS. ‘Al langere tijd zien we dat steeds meer mensen een beroep doen op onze laagdrempelige dag- en nachtopvang. Bij onze dagopvang is er in anderhalf jaar tijd zelfs een toename van 8 procent te zien.’

Het gaat volgens het Leger des Heils om mensen die te maken hebben met veel problemen tegelijkertijd. ‘Ze hebben schulden, zijn verslaafd of hebben psychische problemen en kunnen niet langer terugvallen op een netwerk. En komen dan uiteindelijk op straat terecht. Ook zien we een toename van mensen bij onze soepbussen en veldwerkteams.’

Er zijn volgens het Leger des Heils te weinig woningen beschikbaar, waardoor er geen doorstroom is vanuit de maatschappelijke opvang. Daarnaast wordt volgens het Leger des Heils de ambulante hulp bij (kwetsbare) mensen te snel wordt afgebouwd, waardoor mensen terugvallen en het risico groot is dat ze weer op straat terecht komen.

Het Leger des Heils vindt dat er op korte termijn meer woningen beschikbaar moeten komen. Daarnaast moeten er mogelijkheden komen om een woning te delen zonder dat meteen de kostdelersnorm dreigt. ‘Nu gaan jongeren noodgedwongen de straat op, omdat het financieel niet meer mogelijk is om thuis te blijven wonen; met alle gevolgen van dien.’

Federatie Opvang

Net als het Leger des Heils, ziet de Federatie Opvang het woningtekort en de kostendelersnorm als belangrijke oorzaken van de toename van het aantal daklozen. De Federatie Opvang is de brancheorganisatie voor instellingen voor maatschappelijke opvang, vrouwenopvang en beschermd en begeleid wonen.

Op het gebied van sociale zekerheid is ook veel mis, volgens de Federatie Opvang. Zo heeft een jongere die een instelling voor jeugdzorg of jeugd ggz verlaat en geen ouders heeft om op terug te vallen, geen recht op inkomensondersteuning. De eerste vier weken na een bijstandsaanvraag mag de gemeente zelfs geen geld voor eten of onderdak geven aan een jongere.

De Federatie Opvang ziet mogelijke oplossingen. Zo hebben gemeenten de mogelijkheid om de kostendelersnorm niet altijd toe te passen. Zij mogen uitzonderingen maken en kunnen dit veel vaker doen. Het is ook mogelijk de jeugdzorg na de achttiende verjaardag te verlengen. ‘Daarmee kan begeleid-kamer-wonen voor een 18-jarige uit de jeugdzorg worden ingezet. Het delen van sociale huurwoningen om snel meer mensen te huisvesten is een mogelijkheid die gebruikt is voor het huisvesten van duizenden statushouders in 2016. Waarom zouden duizenden dakloze (jonge) alleenstaande mensen niet in aanmerking komen voor woningdelen? Dit zijn mogelijkheden die nu nog veel te weinig benut worden door gemeenten.’

Verder kan het Rijk het overschat van vele miljarden op de Rijksbegroting gebruiken om gemeenten extra financiële ruimte te geven voor jeugdzorg. <