Robots kunnen niet iedereen vervangen: grote vraag naar vakkrachten in industrie

De gunstige economische omstandigheden heeft de productie de afgelopen jaren flink opgedreven, met als gevolg dat er meer banen zijn. Het aantal functies in de industrie is van 730.000 in 2015 gestegen naar 757.000 in 2018. 9 procent van het totaal aantal werknemersbanen is daarmee in de industrie te vinden. Het UWV verwacht dat het aantal banen binnen de sector dit jaar en volgend jaar wederom zal stijgen. 

De sector heeft grote moeite die banen in te vullen. In 2018 stonden er liefst 85.000 vacatures open, meer dan een verdubbeling ten opzichte van 2013 (42.000 vacatures). Robots en automatische processen zorgen er weliswaar voor dat er voor bepaalde soorten werk geen mensenhanden meer nodig zijn, maar vakkrachten zijn niet door machines te vervangen. Alleen werknemers met vaktechnische kennis hebben bijvoorbeeld het juiste inzicht in het gebruik van materialen en kunnen uit de voeten met complexe tekeningen. 

Volgens onderzoek van het UWV, gepubliceerd in het onlangs verschenen Factsheet Industrie, is er vooral een grote vraag naar assemblagetechnici, machinemonteurs, lassers en verspaners, operators voor de chemische industrie en de productie van levensmiddelenindustrie. Ook is er dringend behoefte aan projectleiders, kwaliteitsmedewerkers, ontwerpers van industriële automatisering en managers R&D.

Inge Colson, HR Development Manager van drie technologiegroepen binnen industrieel toeleverancier Aalberts N.V, beaamt hoe lastig het is de juiste vakmensen te vinden. ,,Fresers en draaiers, die vind je niet zomaar. Het is een apart ras. Onze huidige mensen worden ouder en directe vervanging is er niet. Er zijn namelijk geen opleidingen meer voor deze beroepen. Het zijn ambachten, en dat soort werk is uit de gratie.’’

Fraser of draaier word je ook niet zomaar. ,,Het vak leren kost echt tijd. Het duurt maanden voor je zelfstandig aan de slag kan. Voordat je het volledig in de vingers hebt en ook het precisieniveau meester bent en genoeg verstand hebt van alle materialen, duurt vaak nog langer.’’

De grotere invloed van robots en andere apparatuur maakt het werk van de vakkracht wel makkelijker om langer gezond vol te houden. Er is voor het werk minder fysieke kracht nodig en het risico op een arbeidsongeval wordt kleiner. In sommige functies is nachtwerk door de komst van machines nu niet meer nodig.

Door de toenemende automatisering heeft het werk van vakkrachten ook een andere verandering doorgemaakt. Om productieprocessen verder te kunnen optimaliseren moeten zij tegenwoordig over flink wat ICT-vaardigheden beschikken. Het is van groot belang dat ze weten hoe ze kunnen interpreteren en kennis hebben van de elektronica die gebruikt worden. Meer dan ooit moeten werknemers zich dus door blijven ontwikkelen om bij te blijven bij nieuwe ontwikkelingen.

Werkgevers doen er volgens het UWV goed aan om meer aandacht te besteden aan opleidingen. Huidig personeel blijft bij en kan door extra scholing eventueel opschuiven naar een andere functie, waardoor er ruimte ontstaat voor zij-instromers en leerlingen uit de Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL).

Om geschikte mensen te vinden moeten werkgevers ook buiten de gebaande paden gaan. Aalberts N.V. is in samenwerking met het UWV vorig jaar een opleidingstraject gestart voor kandidaten in een uitkeringssituatie. Na een bezoek aan de fabriek en een assessment krijgen de kandidaten een opleiding en een interne stage. Daarna kunnen ze eventueel in dienst treden. ,,Tot nu toe zijn er twee stagiairs geplaatst bij de locatie in ‘t Harde, Mogema B.V. Bij Mifa Aluminium in Venlo hebben ze al ook iemand aangenomen. Die bleek al de competenties te hebben om meteen aan de slag te kunnen.’’

Maar ook al is de nood aan nieuw personeel hoog, niet iedereen is even geschikt, aldus Colson. ,,Je moet goed kijken of iemand het vak zou kunnen leren, het gevoel heeft voor dit soort werk. Maar als je de juiste persoon te pakken hebt, is het meestal een hele goede, loyale kracht. Iemand die zoveel energie wil steken in het leren van iets nieuws heeft echt de juiste attitude.’’

Geschikte krachten zijn soms te vinden in onverwachte hoek. ,,Je moet verder kijken dan een diploma of werkervaring. Iemand die bij een bank werkt zou niet snel aan dit soort werk denken. Maar als diegene elke avond thuis aan zijn auto of motor sleutelt, dan heeft hij wel het soort vaardigheden dat wij heel goed kunnen gebruiken.’’

Het UWV raadt werkgevers ook aan de werknemers van de toekomst enthousiast te maken voor een technisch beroep. Daar is Aalberts N.V. al langere tijd mee bezig. ,,Om het werk onder de aandacht te krijgen laten we onderwijsinstellingen bij ons langs komen, of wij gaan naar hen. Ook hebben we familiedagen waar mensen een kijkje kunnen nemen in de keuken.’’ Colson ziet graag dat onderwijs en overheid hun steentje bijdragen. ,,Het is ontzettend zonde dat jongeren niet snel voor een dergelijk ambacht kiezen. Er moeten weer vakopleidingen in het leven worden geroepen. Het is mooi werk dat het verdient om in achting te stijgen.’’ 

Zin in een carrièreswitch? Denk nog even hieraan voor je je ontslag indient:

Lees de beste artikelen op het gebied van werk en carrière via onze wekelijkse nieuwsbrief!