Bedreiging en geweld zijn gangbaar op de huisartsenpost
Medewerkers van huisartsenposten hebben vaak te maken met bedreiging en soms met geweld, blijkt uit onderzoek van Trouw. Ze wijten het aan een ‘consumentenmentaliteit’ bij de patiënt.
Een patiënt die fysiek geweld gebruikt tegen een arts of assistent: een derde van de huisartsenposten maakte dat het afgelopen jaar eens of vaker mee, zo melden ze in een onderzoek van Trouw. Meer dan de helft van de vijftig organisaties van huisartsenposten deed daaraan mee. Patiënten dreigen bovendien regelmatig met geweld, vooral aan de telefoon. Op ruim de helft van de deelnemende posten gebeurt dat zeker eens per week.
Hoe vaak de posten te maken hebben met geweld en bedreiging was tot dusver niet bekend, omdat het aantal incidenten niet landelijk wordt bijgehouden.
Op de huisartsenpost kunnen patiënten bij spoed terecht in het weekend, ’s avonds en ’s nachts, als hun eigen huisartsenpraktijk dicht is. De posten hebben vaak te maken met angstige patiënten, mensen met psychische problemen of gebruikers van drugs of alcohol, zo blijkt uit verhalen van medewerkers. Steeds vaker moeten ze ook omgaan met patiënten die dreigen vanuit een ‘consumentenmentaliteit’: ze eisen dat ze terecht kunnen, ook als er volgens het personeel geen sprake is van spoed.
Niet alleen in de grote stad
60 procent van de posten denkt dat patiënten vaker dreigen met geweld dan vijf jaar geleden. Een greep uit de voorbeelden die de posten noemen: een patiënt die een medewerker via sociale media opzoekt en bedreigt, iemand die een arts naar de keel grijpt, bezoekers die dreigen terug te komen met een mes of pistool of medewerkers de weg versperren.
InEen, de landelijke vereniging van de huisartsenposten, stuurde de vragenlijst op verzoek van Trouw aan alle vijftig organisaties van huisartsenposten, met in totaal 118 locaties. 29 directeuren, locatiemanagers en andere medewerkers reageerden namens hun post, een aantal van hen deed dat namens meerdere locaties. Samen staan ze voor zo’n vijftig posten, verspreid over het hele land, zowel in de stad als in landelijke gebieden. De problemen spelen niet alleen in de grote stad, maar ook in kleinere steden.
Astrid Scholl, programmamanager acute zorg bij InEen, tekent aan dat misschien vooral de posten die vaker te maken hebben met geweld hebben gereageerd op de vragenlijst. Het is daarom moeilijk de uitkomsten te vertalen naar alle huisartsenposten, waarschuwt ze. Het onderzoek laat volgens haar in elk geval zien dat bedreigen ‘vrij gangbaar gedrag’ is. De indruk van de invullers dat het aantal bedreigingen de afgelopen vijf jaar is toegenomen noemt ze ‘alarmerend’.
24-uurseconomie
Scholl denkt dat de opkomst van de 24-uurseconomie een rol speelt bij de agressie op de posten. “Mensen zijn gewend de hele dag boodschappen te kunnen doen. Ze denken dat huisartsenzorg ook gewoon beschikbaar is, maar dat is niet zo. Het gaat echt alleen om zaken die niet kunnen wachten tot de volgende dag.” Volgens Scholl krijgen huisartsenposten daarnaast te maken met patiënten met psychische problemen, die geen begeleiding krijgen van andere partijen zoals de geestelijke gezondheidszorg.
Zo’n driekwart van de huisartsenposten heeft moeite om aan voldoende triagisten te komen, medewerkers die de ernst van de klachten van patiënten die zich melden beoordelen. Volgens Scholl hangt dat samen met het tekort aan medewerkers in de zorg als geheel. “Maar geweld en bedreigingen maken de functie natuurlijk niet aantrekkelijker. Ik sluit niet uit dat dat een rol speelt op posten waar vaker geweld voorkomt.”
In de cao voor de huisartszorg is vorig jaar vastgelegd dat er altijd minstens twee medewerkers op een post aanwezig moeten zijn, om onveilige situaties te voorkomen. Scholl roept huisartsenposten op om bij bedreiging met wapens of gebruik van geweld altijd aangifte te doen. Uit het onderzoek blijkt dat een klein deel van de posten dat niet altijd doet.
Lees ook:
Witteboordenagressie op de huisartsenpost
We willen de dokter zien - en wel meteen. Steeds vaker dreigen patiënten met geweld om hun zin te krijgen. Tegelijkertijd kunnen patiënten met psychische problemen soms nergens anders terecht. Alle agressie komt samen aan de balie van de huisartsenpost.