Hamvraag is hoe lang Rutten nu nog de regie van haar partij in handen kan houden

Het is open oorlog tussen Open Vld-voorzitter Gwendolyn Rutten en Sven Gatz. Door een Brussels regeerakkoord af te kloppen zonder de MR in de coalitie te hijsen, hebben Gatz en medeonderhandelaar Guy Vanhengel volgens ingewijden “soloslim” gespeeld. Rutten wou absoluut de Franstalige liberalen aan boord, maar botste op verzet van de andere partijen. Waarop Gatz en Vanhengel besloten de eis te laten vallen.

Het is al de tweede keer sinds de tegenvallende verkiezingen van 26 mei dat er aan de poten van Ruttens voorzittersstoel gezaagd wordt. Vorige maand kondigde Francesco Vanderjeugd, burgemeester van Staden, uit het niets zijn kandidatuur voor het voorzitterschap aan, ook al is die functie niet eens vacant. De partij organiseert pas nieuwe voorzittersverkiezingen in maart 2020.

Diezelfde Vanderjeugd zag na de manoeuvres van Gatz en Vanhengel zijn kans schoon om Rutten nog meer aan het wankelen te brengen. Volgens hem heeft Rutten op dit moment onvoldoende steun om de regeringsonderhandelingen voor de liberalen te leiden. “Je kan uit deze ontwikkelingen toch alleen maar afleiden wat de positie van de voorzitter nog is? We kunnen beter snel werk maken van voorzittersverkiezingen”, klonk het gisteren.

Top sluit de rangen

Voorlopig staan de critici wel alleen, want de partijtop sluit de rangen rond de voorzitter. Federaal minister Maggie De Block deelde op Twitter een tik uit naar Gatz en Vanhengel. Zij hadden in het Brusselse regeerakkoord gevraagd of het federale niveau de opvangkosten voor transitmigranten zou kunnen dragen. “Maar dat gaan we niet doen”, reageerde De Block. “ Oplossingen bereik je door samen te werken, niet door facturen door te schuiven.”

Ook elders hoeft Gatz op weinig steun te rekenen. Enkele uren nadat hij gisterochtend de eed aflegde in het Brussels Parlement, maakte de partij bekend dat hij zijn bevoegdheden als Vlaams minister nagenoeg allemaal moet afstaan aan Open Vld-minister Lydia Peeters. Alleen Brusselse Aangelegenheden blijft in zijn portefeuille. Niet omdat de partij hem dat gunt, maar omdat er nu eenmaal een Brusselaar in de regering moet zitten. “Anders zouden we op zoek moeten naar een vervanger. Maar dat circus gaan we niet opstarten”, zegt een partijtopper.

Dat Gatz vijf jaar geleden door Rutten werd weggevist bij de Federatie van de Belgische Brouwers om Vlaams minister te worden, maakt de demarche volgens sommige partijgenoten nog minder verteerbaar. “Hij steekt een dolk in haar rug”, zegt een Brussels liberaal. “Blijkbaar is dat zijn handelsmerk. Hij heeft het ook met Bert Anciaux gedaan.” De twee zaten destijds samen bij het links-liberale Spirit. Toen Anciaux voor een kartel met sp.a koos, trok Gatz naar Open Vld.

Hamvraag is hoe lang Rutten nu nog de regie van haar partij in handen kan houden. De ene liberaal is al duidelijker in zijn steun aan Rutten dan de andere. Zo houdt Bart Tommelein, die ook een kandidatuur als voorzitter overweegt, het op ‘geen commentaar’. Het zegt iets over de aangetaste positie van Rutten, die zich tijdens de kiescampagne ook al de woede van partijgenoten op de hals haalde door zich op te werpen als kandidaat-premier.