Direct naar artikelinhoud

Ruim duizend nabestaanden bij herdenking MH17

Ruim duizend nabestaanden hebben woensdagmiddag herdacht dat 298 onschuldige dierbaren boven Oost-Oekraïne uit de lucht werden geschoten. Voor hun is er al vijf jaar een leven voor en na MH17.

Acht vriendinnen lezen een gedicht voor tijdens de vijfde nationale herdenking van de vliegramp met vlucht MH17.Beeld ANP

Het is zo’n dag als vijf jaar geleden. De lucht is blauw, de zon schijnt onverbiddelijk door enkele stapelwolken heen, en vliegtuigen stijgen om de paar minuten op in de nabijheid van het Nationaal Monument MH17. Sommigen dichterbij dan ooit.

Maar het herdenken van de ramp met MH17 went nooit. Voor de vijfde keer klinken 298 namen. Bij elke naam hoort een gezicht, een stem, een geur, een herinnering, een verhaal, een lach of een traan.

“Velen van jullie zijn misschien met lood in de schoenen vanmorgen van huis vertrokken en naar hier gekomen,” zegt Piet Ploeg, voorzitter van stichting Vliegramp MH17. “Met pijn in de buik misschien. Daarom is het ook zo fijn om hier samen te komen, want samen hebben we geen woorden nodig. Ieder is hier met zijn eigen gevoel, met het verdriet, dat ons verbindt en dat we samen delen.”

Nabestaanden leggen bloemen bij het Nationaal Monument MH17 in Vijfhuizen tijdens de vijfde nationale herdenking van de vliegramp met vlucht MH17.Beeld ANP

Vijf jaar gaat als een film aan iedereen voorbij. Een film met een begin, maar zonder eind. Er komt een rechtszaak aan, maar de leegte zal nooit meer worden opgevuld. De leeftijden van de slachtoffers bevriezen.

Ploeg: “Het besef dat broertjes, zusjes, nichtjes, neefjes en vrienden en vriendinnen niet meegroeien, maar voor altijd blijven wie ze waren op het moment dat afscheid is genomen.”

Het is zoals de teksten die acht tienermeisjes voordragen bij het monument. Ze vertellen over het verlies van hun hartsvriendinnen. Over de momenten dat ze samen met Barbies en Playmobil speelden. Samen hutten bouwden of op de trampoline sprongen.

Over de laatste tekst die voor vertrek op een roze muur werd geschreven. Over lachbuien, ruzies en roddels. Of de laatste foto op Schiphol met vier glunderende gezichten.

“Ik denk eraan terug, met een lach en besef dat wij samen geen nieuwe herinneringen meer maken,” zegt een van de vriendinnen.

Voor sommigen klinkt alsof het ‘ál’ vijf jaar geleden is. Voor de meesten voelt het ‘pás’ als vijf jaar. “Het gemis blijft groot, de confrontatie met die verschrikkelijke tijd in 2014 blijft óók groot,” zegt Ploeg. 

Volgend jaar begint een nieuw hoofdstuk in het verwerkingsproces. Dan start de rechtszaak tegen vier verdachten. Met geduld en vertrouwen hebben de nabestaanden erop gewacht.

“Maar ook vastberaden,” zegt Ploeg. “De directe én indirecte verantwoordelijken voor de dood van onze geliefden zullen ter verantwoording worden geroepen.”

Minister-president Mark Rutte tijdens de vijfde nationale herdenking van de vliegramp met vlucht MH17, tijdens het namen lezen van alle slachtoffers.Beeld ANP

Ze voelen zich gesteund door de woorden van premier Mark Rutte. “Gerechtigheid voor de doden blijft ons gezamenlijke doel. Het gevoel schreeuwt dat dit snel moet gebeuren, terwijl het verstand zorgvuldigheid voorschrijft. De weg naar gerechtigheid loopt via vasthoudendheid en eensgezindheid. En via het vertrouwen dat flagrante leugens en doelbewuste fluistercampagnes het nooit mogen winnen van de onloochenbare feiten.”

Vijf jaar herdenken went nooit. Niet de klanken van Yiruma’s nummer River flows in you, dat onlosmakelijk verbonden is aan de MH17-ramp, noch de teksten.

Wat ook nooit went is het geluid van aanzwellende motoren van de vliegtuigen die continu opstijgen naast het monument. Deze middag zijn alleen vertrekkende vliegtuigen te zien. Alsof ze solidair zijn met de mensen van MH17 die nooit meer terugkwamen.

“Maar u komt wel terug naar hen,” zegt Rutte. “In gedachten elke dag en eens per jaar als groep op deze vredige plek, om samen te huilen, herinneringen op te halen en ervaringen uit te wisselen. Omdat we door hun namen hardop te noemen, de herinnering aan die 298 unieke mensen levend houden.”

Vrienden en familie lezen de namen van slachtoffers voor tijdens de vijfde nationale herdenking van de vliegramp met vlucht MH17.Beeld ANP