Mag je detentiekampen waar migrantenkinderen door de regering-Trump onder erbarmelijke omstandigheden worden vastgehouden „concentratiekampen” noemen? In de Verenigde Staten barstte daarover de afgelopen week een discussie los.
Alexandria Ocasio-Cortez, Afgevaardigde van de Democraten, gebruikte dat woord op haar Instagram.
Vrijwel onmiddellijk werd ze aangevallen door Republikeinen en radicaal-rechtse lieden. ‘Concentratiekamp’ is volgens hen een klap in het gezicht van de Joodse bevolking. Het massaal en gewelddadig detineren van onschuldige etnische minderheden en minderjarigen volgens hen – blijkbaar – niet.
Andrea Pitzer, journalist en auteur van het boek One Long Night over de geschiedenis van concentratiekampen in de wereld, definieert het als „massale gevangenneming van burgers – vaak politieke gevangenen of leden van een vervolgde minderheidsgroep – zonder proces”. De Tweede Wereldoorlog is daar een extreem voorbeeld van.
Andere gevallen zijn de kampen waarin de Britten tijdens de Tweede Boerenoorlog vanaf 1900 duizenden Afrikanen hebben vastgezet, de kampen waarin Frankrijk Spanjaarden interneerde die tijdens de burgeroorlog (1936-’39) voor Franco vluchtten, en de kampen waarin op bevel van de president Roosevelt Japanse-Amerikanen na Pearl Harbor (1942) werden weggestopt. Ook de zogenaamde ‘heropvoedingskampen’ waarin China zijn Oeigoeren – een moslimminderheid – detineert vallen in die categorie.
De semantische discussie over wat wel of geen concentratiekamp is, leidt af van de gruwelijkheden die zich daarbinnen voltrekken. Zo worden in Amerika duizenden migranten die op legale wijze het land binnenkomen in overvolle kampen en onder mensonterende omstandigheden vastgehouden. Onlangs schreef The New Yorker over een Texaanse inrichting waar kinderen – die van hun ouders gescheiden worden – op de stenen grond slapen. Sommigen van hen hebben griep en luizen, maar ontvangen geen adequate zorg. Een asieladvocaat vond in een van de kampen een suïcidale vierjarige die onder het bloed en de sneden zat. En er zijn kinderen in detentie gestorven.
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2019/06/data46450436-b047dc.jpg)
Volgens de Amerikaanse wet moet de regering voor een veilige en schone omgeving zorgen bij het detineren van minderjarigen. In de rechtbank verklaart een advocaat van het ministerie van Justitie dat zeep, tandenborstels of bedden daarvoor niet nodig zijn.
Soms denk ik terug aan de tijd dat Trump nog de Republikeinse kandidaat was en xenofobe, misogyne en anti-democratische uitspraken deed. Sommigen zeiden dat hij desondanks een kans verdiende, omdat hij waarschijnlijk van toon zou veranderen wanneer hij president was.
Inmiddels is hij door zeker 22 vrouwen van seksueel misbruik of verkrachting beschuldigd, heeft hij een verbod op reizigers uit sommige islamitische landen uitgevaardigd, het abortusrecht ingeperkt, trans-personen specifieke zorg ontnomen en dreigt hij Iran aan te vallen.
De grens van wat acceptabel is schuift zo ver op, dat we nu tot op het (diepte)punt zijn gezonken, waar onschuldige kinderen in kooien worden opgesloten. En dat de discussie niet over die opsluiting van minderjarigen gaat, maar over welke term gehanteerd mag worden om dat opsluiten te benoemen.
„When someone shows you who they are, believe them the first time”, heeft de Amerikaanse dichter Maya Angelou gezegd. Trump heeft voor en tijdens zijn presidentschap op elke mogelijke wijze laten zien wie hij is. Ik vraag me af hoeveel kinderen er opgesloten moeten worden en sterven voordat genoeg mensen het geloven om er daadwerkelijk iets aan te doen.