Adviesraad: conflict tussen VS en China dwingt Europa om meer autonomie na te streven
De strijd tussen de supermogendheden China en Amerika dwingt Europa tot het zoeken van meer ‘strategische ruimte’, ook ten aanzien van de VS. En tegenover de veiligheidspolitieke bezwaren tegen een Chinees 5G-netwerk in Europa staat het gevaar dat ‘loskoppeling’ van Chinese technologie op den duur ook conflicten in de hand kan werken.
Dat concludeert de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) in een woensdag gepubliceerd advies over het Nederlandse en Europese China-beleid. Volgens co-auteur Luuk van Middelaar blijven Europeanen veel dichter bij de VS staan dan bij China – omwille van veiligheidspolitieke afhankelijkheid en de gedeelde waarden – ‘maar het is van belang dat we niet achter elke tweet van president Trump hoeven aan te lopen in de rivaliteit met China’.
De ernst van het conflict tussen de VS en China wordt vaak nog onderschat. Een van de auteurs, Monika Sie, wijst er op dat ‘zowel de Democraten als de Republikeinen – en het Amerikaanse zakenleven – hier havikachtig instaan’. Het rapport waarschuwt dat ‘waar vanuit Washington druk ontstaat op Navo-bondgenoten om specifieke economische en technologische banden met een geopolitieke rivaal door te snijden om zo strategische kwetsbaarheid te verminderen’ er ook rekening mee moet worden gehouden ‘dat economische interdependentie – op de manier waarop Rusland verknoopt is met Europa door gasleveranties – een dempende werking heeft op conflict’.
Binnenkort wordt een besluit van het kabinet verwacht omtrent het al dan niet betrekken van het Chinese bedrijf Huawei bij 5G-technologie in Nederland. De Tweede Kamer en de veiligheidsdiensten staan hier gereserveerd tegenover. Donderdag is premier Mark Rutte in Beijing voor overleg met zijn Chinese ambtsgenoot.
Net als de regering eerder deed in haar Chinanotitie, concludeert de AIV dat alleen op Europees niveau een langetermijnstrategie kan worden uitgevoerd om de Europese levenswijze in de 21ste eeuw overeind te houden. De raad doet hiertoe een heleboel praktische suggesties. Het goede nieuws is volgens de adviesraad dat Europa, hierin geleid door Duitsland, wakker is geworden en mede vanwege zijn economische macht internationaal meer gewicht in de schaal legt dan veel Europeanen denken.
Beleefd knikken
Niettemin kunnen politici niet van beide walletjes eten, valt tussen de regels door in het rapport te lezen: in Den Haag een zeer sceptische houding jegens de EU uitdragen, en ondertussen beleefd knikken als weer eens wordt vastgesteld dat een Europese langetermijnstrategie inzake China moet worden ontwikkeld. Als voorbeelden van manieren om de Europese invloed te vergroten noemt het rapport de versterking van de euro als internationale munteenheid, de noodzaak meer te investeren in de technologische positie van Europa (ook als dat betekent dat het EU-budget omhoog moet) en de noodzaak om Russische en Chinese invloed op de westelijke Balkan tegen te gaan.
Nog onlangs spraken regeringspartijen zich in de Tweede Kamer uit tegen het openen van de toetredingsonderhandelingen met Albanië. Ook trok minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok in Brussel aan de ‘noodrem’ inzake het (visum)vrije verkeer van Albanezen, een actie die hij zelf als ‘kansloos’ beschreef tegenover de Kamer.
De ‘fundamentele keuze’ voor het behartigen van Nederlandse belangen inzake China via de EU moet uiteindelijk geschraagd moet worden door steun van de publieke opinie en vanuit de politiek, stelt de AIV. ‘Dit vraagt van Nederlandse politici een manier van spreken over Europa waarin (…) nadrukkelijker wordt gewezen op wat ons als Europeanen vanuit onze eigen geschiedenis en in het wijdere strategische landschap van de 21ste eeuw verenigt’.
Nederland en China
De langverwachte Chinastrategie van het kabinet is een kleine encyclopedie geworden van de relaties met grootmacht China. Gespeend van elk gevoel van urgentie, moet zij toch de ‘kanteling’ uitdrukken naar een realistischer beleid.
Het technologiebedrijf Huawei is mogelijk betrokken bij Chinese spionage in Nederland. Huawei zou een verborgen achterdeur hebben naar de klantgegevens van een van de drie grote telecomproviders in Nederland: Vodafone/ Ziggo, T-Mobile/Tele2 of KPN. De AIVD onderzoekt of er een link is met spionage door de Chinese overheid, zo vertellen inlichtingenbronnen aan de Volkskrant.
Waar interessante en spraakmakende verhalen online en in de krant ophouden, gaat het Volkskrantgeluid verder. Wat is een zwart gat precies? En hoe gaat het eraan toe in tbs-klinieken? Onze verhalenmakers leggen het uit.