Nog nooit vond de politie zoveel crystal meth. Drie vragen over deze drug

Van buiten oogde de Rotterdamse loods niet anders dan anderen op het industrieterrein. Maar bij een inspectie vorige week ontdekten agenten dat er op de bovenverdieping een extra muur was ingemetseld. Daarachter bevond zich een geheime ruimte vol dichtgetapete verhuisdozen en shoppers van supermarkt Dirk, met daarin 2500 kilo crystal meth.

Volgens de politie – die haar vondst vandaag naar buiten bracht - is dit de grootst gevonden hoeveelheid van methamfetamine in Europa tot nu toe. De straatwaarde zou honderderden miljoenen euro's zijn. De drugs zijn inmiddels verbrand in een oven. Of er al verdachten in beeld zijn, is nog onbekend. Drie vragen over crystal meth in Nederland.

Wat is crystal meth? 

Wie niet beter weet, kan de drugs aanzien voor kristal. Vandaar de naam. De designerdrug  is simpel gezegd heel zware speed, het is ongeveer twee keer zo sterk en heeft langer effect. Je kunt het roken, snuiven of in een capsule stoppen en slikken. Via het darkweb of dealers kunnen gebruikers het middel bestellen. 

Volgens drugsexpertisecentrum Jellinek jagen de meths de bloeddruk op en kunnen bij hoge temperaturen en veel activiteit tot oververhitting leiden. De stof methamfetamine in de drug kan tot blijvende hersenbeschadiging leiden. Omdat de stof je voor een uur of twaalf vleugels geeft, maar je daarna instort, werkt het verslavend.  

“De eerste uren kan je euforisch raken en seksueel gestimuleerd, je kunt heel lang doorgaan”, zegt Tom Bart, preventiemedewerker bij Jellinek die regelmatig contact heeft met gebruikers. “Als de piekeffecten na een paar uur voorbij zijn, nemen veel gebruikers bij om die euforie terug te krijgen. Dat is risicovol omdat het middel dan nog niet uit je bloed is. Dan ga je stapelen.”

Neemt het gebruik toe? 

Dit jaar zijn er al vier methlaboratoria opgerold, maakte de politie eerder bekend. Daar komt de vondst van deze week bovenop: een enorme hoeveelheid meth, klaar voor gebruik in een loods in Rotterdam. Dit voorjaar troffen onderzoekers vier keer zo veel methamfetamine aan in de riolen van Amsterdam, bleek uit een rapport van het KWR Watercycle Research Institute.

Meer meth in het riool betekent niet per se dat meer mensen de drugs gebruiken, het kan ook betekenen dat het vaker vervaardigd wordt in Nederland. Dus om te zeggen dat methgebruik in opkomst is, is het nog veel te vroeg, vindt Tom Bart van Jellinek. Het aantal gebruikers schat hij op een paar honderd.

De drug wordt gebruikt in een kleine scene, zegt hij; de chemsexscene die bestaat uit een groep homoseksuelen die seks met crystal meth combineert. Daardoor kun je langer door, blijf je langer geil en raak je ontremd. Deze chemsex is overgewaaid uit de gayscene in Londen, Berlijn en Barcelona. “Er zit een aantal problematische gebruikers tussen, maar die hebben we goed in beeld”, zegt Bart. 

Er zijn geen aanwijzingen dat crystal meth ook doordringt bij het reguliere uitgaanspubliek, aldus Bart. “We zien geen toename van meth bij de drugsservice van de GGD, waar gebruikers hun middelen kunnen laten testen. Die tests geven meestal wel een goed inkijkje in het Nederlandse drugslandschap. Ook zien we geen toename van methgebruikers in de verslavingszorg.” 

Het Trimbosinstituut, kenniscentrum voor verslaving en geestelijke gezondheidszorg, ziet ook geen toename. Wel ziet drugsonderzoeker Daan van der Gouwe dat de prijs van de drug zakt, wat volgens hem kan duiden op grotere beschikbaarheid. “Eerst kostte het boven de honderd euro per gram, nu zien we dat het op het darknet voor ongeveer de helft wordt aangeboden.”

Als er weinig Nederlandse gebruikers zijn, waarvoor zijn de kilo's meth dan bestemd? 

Voor het buitenland, denken Bart en van der Gouwe beide. “Nederland is niet alleen interessant voor gebruikers, maar ook voor drugshandelaren. Zeker vanwege de cruciale ligging voor de doorvoer”, zegt Bart. Van der Gouwe: “Grootgebruikers van meth zijn Amerika, Zuid-Oost Azië en in Europa Tsjechië en Slowakije. Daar is er al langer een grote markt voor.” 

Dat er bij het oprollen van de vier methlabs dit jaar, steeds Mexicanen zijn opgepakt, vindt Van der Gouwe niet heel opmerkelijk. “Er wordt gelijk van een narcostaat gesproken, maar ik vind dat we het bij de feiten moeten houden. We leven niet gelijk in een land met dezelfde staat van dienst als Mexico, maar in sommige regio's - zoals Brabant - is wel degelijk iets aan de hand.”  

“Nederland is ook nummer een in de productie van speed en ecstasy”, zegt Van der Gouwe van het Trimbos. Eerder suggereerde criminoloog Edward van der Torre dat Nederland drugscriminelen trekt vanwege de maatschappelijke tolerantie van drugshandel, en het feit dat de politie zich richt op 'grotere’ criminaliteit. 

Het is al langer bekend dat mensen uit het buitenland meewerken aan de drugsproductie hier, bijvoorbeeld uit de Baltische staten en voormalig Joegoslavië, aldus Van der Gouwe. Een mogelijke oorzaak daarvan is dat de straffen voor drugs maken milder zijn dan elders. Ook heeft Nederland goede in- en exportkanalen naar de hele wereld. 

Lees ook: 

Vijftien procent van de boeren wordt benaderd door criminelen

Criminele organisaties hebben inmiddels vijftien procent van de Nederlandse boeren benaderd met de vraag of zij tegen een ruime vergoeding vrijstaande stallen of loodsen willen afstaan. Dat blijkt uit het Trouw-onderzoek ‘De Staat van de Boer’.