FNV wist de lonen met 3,1 procent omhoog te knokken, maar wil 5 procent

Moeizaam. Dat is de gemene deler als arbeidsvoorwaardencoördinator Zakaria Boufangacha het over de 109 cao’s heeft die vakbond FNV het afgelopen half jaar afsloot. De tussenstand: ja, het lukt de bond om er gemiddeld 3,1 procent aan loonsverhoging binnen te slepen. Maar dat percentage ligt nog ver onder de centrale looneis van 5 procent. Boufangacha: “Het gaat niet vanzelf. We moeten echt knokken. We hebben nog geen werkgever meegemaakt die in zijn eerste bod zei: ‘Doe maar 3,5 procent erbij’.”

Vakbondsbestuurder Jacqie van Stigt merkte het tijdens de onderhandelingen in het kleinmetaal. Vijf dagen en één nacht zat ze met de werkgevers van onder andere loodgieters, elektrotechnici en installateurs om tafel voor een nieuwe cao. Zonder resultaat. “Het lijkt wel alsof werkgevers er sinds de crisis vanuit gaan dat er verslechteringen in cao’s worden doorgevoerd.” Kaderlid Jos Broeren, die fungeert als aanspreekpunt van de vakbond voor zijn collega’s, vult aan. “Het is toch te gek voor woorden dat we in deze tijden niet tot een akkoord kunnen komen. Ik voel me aan het lijntje gehouden. Er ligt niks op tafel dat volledig ­acceptabel is.”

Stakingen

Op de onderhandelingstafel ligt een looneis van de bonden van 5 procent. Werkgevers willen niet verder gaan dan 3 procent. Een andere eis is een generatiepact, om werknemers op leeftijd in werk te ­laten minderen. Ook geen goed idee, vinden werkgevers. Naar het waarom van die starheid blijft het gissen. “Ik had het niet verwacht”, zegt Van Stigt. Ze wijst op de grote tekorten binnen de sector. Op het gros van de jongeren dat binnen vier jaar weer uit het kleinmetaal vertrokken is. En op de vergrijzing van de sector. “Je bent toch gek als je nu geen akkoord sluit.” De eerste stakingen worden daarom al voorbereid. Nog voor de zomervakantie gaan ze beginnen.

Dezelfde pijn voelden bestuurders in onder andere het grootmetaal, bij Hema, De Bijenkorf en Ikea. FNV liet zelfs verstek gaan toen bleek dat de onderhandelingen met Hema zouden uitlopen op een loonsverslechtering van 20 procent. Een ­opsteker voor de bonden is dat de stakingsbereidheid groot is. In het grootmetaal legden werknemers acht maanden lang regelmatig het werk neer. En ook in de zorg zinspelen ze op acties en stakingen. “Want ondanks de krapte en de economische groei, merken we dat werknemers niet voldoende meedelen in de welvaart”, zegt Boufangacha.

Volop winst

Is die looneis van 5 procent niet te hoog gegrepen? De arbeidsvoorwaardencoördinator schudt het hoofd. Zijn bekende vakbondsretoriek werd dit weekend opvallend ­genoeg ook door premier Mark ­Rutte gebezigd. “De winst klotst ­tegen de plinten”, zei Rutte tijdens een bijeenkomst in Aalsmeer. “Maar alleen de lonen van topmannen stijgen. De cao-lonen gaan onvoldoende omhoog en dat is niet acceptabel.” Dezelfde ontwikkeling toont FNV nu tijdens de persbijeenkomst: in zes jaar tijd stegen de bedrijfswinsten fors, maar zag jan modaal zijn inkomen met slechts een procent of zeven omhoog kruipen. Die ruimte is er, aldus de bond.

Boufangacha voelt zich gesterkt door het nieuwe geluid van de VVD. Maar, zegt hij ook, gelijk hebben is niet hetzelfde als gelijk krijgen. Het is nog maar de vraag of werkgevers zullen zwichten voor het geluid van Rutte. Eerder deden ze dat niet voor De Nederlandsche Bank en het ­Internationaal Monetair Fonds. De regeling voor zware beroepen in het pensioenakkoord komt ter sprake. Werkgevers kunnen over twee jaar maximaal 19.000 euro meegeven aan personeel dat drie jaar eerder met pensioen gaat. Maar, zegt Boufangacha, de kans bestaat dat werkgevers door die regeling gaan beknibbelen op loonsverhogingen. “Hoe groot die kans is? Ik ken werkgevers goed genoeg om te weten dat ze dat zeker zullen proberen. Maar dat zal ik niet accepteren.”

Lees ook:

Rutte dreigt: Bedrijven, geef de werknemer een hoger loon, of anders...

Premier Mark Rutte dreigt lastenverlichting voor het bedrijfsleven af te blazen als loonstijgingen voor de werknemers achterwege blijven.