Er is nog steeds veel mis met de veiligheid bij Defensie

Veel manschappen en officieren hebben geen idee wat er in het veiligheidsplan staat. Dat concludeert de Visitatiecommissie Defensie en Veiligheid na uitgebreid onderzoek in de Nederlandse kazernes. 

Die commissie, onder leiding van Gerdi Verbeet, werd opgericht na de dramatische ongelukken met een mortier in Mali, waarbij twee militairen omkwamen, en het dodelijke schietincident op een oefenlocatie in Ossendrecht dat één commando het leven kostte. Experts concludeerden dat de veiligheidscultuur van de krijgsmacht ernstig tekortschiet. Defensie beloofde beterschap en kwam met een plan met veertig verbeterpunten die Verbeet met haar commissie de komende jaren nauwlettend in de gaten houdt.

Juiste spullen

De eerste uitkomst stemt voorzitter Verbeet niet vrolijk. Het meest schrijnende voorbeeld: militairen dragen tijdens een schietoefening gehoorbescherming die niet deugt. “De wil is er wel, maar het ontbreekt vaak aan de juiste spullen,” zegt Verbeet. 

Het veiligheidsplan van Defensie is niet alleen te onbekend, het is volgens haar ook te vaag. Er zijn geen meetbare doelen gesteld, belangrijke normen voor veiligheid ontbreken, onduidelijk is hoe de plannen bekostigd moeten worden en er is onvoldoende aandacht voor het specifieke karakter van landmacht, luchtmacht en marine.

Bent u geschrokken tijdens de bezoeken die u heeft afgelegd?

Verbeet: “Aan de mensen ligt het niet. Die zijn zeer bekwaam en hebben het besef dat ze veilig moeten werken echt wel tussen de oren zitten. Dat gaat zo ver dat ze zelf oplossingen bedenken als er tekortkomingen zijn om toch zo veilig mogelijk te werken. Ik ben vooral geschrokken wat dertig jaar bezuinigen bij Defensie teweeg heeft gebracht. Veel militairen hebben te weinig spullen en collega’s om veilig hun werk te kunnen doen. Of spullen zijn zeer verouderd.’’

Van welke voorbeelden schrok u?

“We waren aanwezig bij een schietoefening en daar hadden ze niet de juiste gehoorbescherming. Maar militairen zeggen dan ook geen ‘nee’ tegen hun baas en zijn toch hun oefening gaan doen. Maar liefst zeven militairen vertelden ons dat ze hierdoor al eerder gehoorbeschadigingen hadden opgelopen. Ook spraken we medisch personeel dat voor oefeningen met een niet goed gevulde verbanddoos op pad wordt gestuurd. Als je realistisch wilt oefenen kan dat natuurlijk niet.”

Wat moet Defensie beter doen om de problemen aan te pakken?

“Er kunnen alleen flinke stappen worden gezet als er heel snel nieuwe en moderne spullen worden aangeschaft. Dat moet echt de hoogste prioriteit krijgen. We begrijpen dat er al wel investeringen worden gedaan in materieel en opleiding, maar de effecten zijn nog maar mondjesmaat te zien. Ook denken we dat een beter gevuld personeelsbestand helpt om veiliger te werken. Meer vrouwen zijn bijvoorbeeld welkom. Defensie is nu te eenzijdig samengesteld, waardoor we op sommige plekken een vrouwonvriendelijke sfeer zijn tegengekomen.”