Ondanks de wolkbreuken is Nederland alleen maar droger
Het voelt weliswaar of er iemand een emmer water over Nederland heeft heen gekieperd, maar geholpen heeft al die nattigheid niet. Sterker nog: grote delen van Nederland zijn zelfs droger dan in dezelfde periode vorig jaar.
Volgens Rob van Dongen, de hydroloog van Staatsbosbeheer, is met name op de hoge zandgronden de grondwaterstand nog enkele decimeters onder niveau. Natuurgebieden in Twente en de Achterhoek, maar ook op de Veluwe en in Noord-Brabant en Limburg lijden nog steeds onder het gebrek aan water. “Het Kootwijkerveen, maar ook de andere vennen in de hoger gelegen natuurgebieden, zijn totaal verdroogd.” En dat heeft volgens hem grote consequenties voor de dieren en planten. “Van onze boswachters krijg ik te horen dat de libellen-populaties een stuk minder zijn, en dat ook vlindersoorten die gedijen in natte graslanden sterk achteruit gaan. De droogte zorgt in de veengebieden juist voor een sterke toename van de berkengroei. Terwijl die bomen daar juist niet thuishoren.”
De huidige droogte is eigenlijk een na-ijl-effect van de zomer van vorig jaar, toen er amper regen viel. Volgens de droogtemonitor van de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) is het actuele neerslagtekort in de afgelopen weken wel fors afgenomen. Dat wordt bepaald door het verschil tussen de neerslag en de verdamping. Het tekort van 84 mm is nog wel groter dan gemiddeld, maar gunstiger dan vorig jaar.
De natuur heeft geen oppervlaktewater nodig, maar grondwater
“Her regent nu dus genoeg”, zegt hydroloog Niko Wanders van de Universiteit Utrecht, die droogte ooit ‘een sluipende natuurramp’ noemde. “Het probleem zit nu vooral in de bodem. Het grondwater is te laag, en nog lang niet bijgevuld door de hoosbuien van de afgelopen week. Dat hemelwater uit heftige maar korte buien is vooral via de goten in het riool terecht gekomen, en stroomt nu via de rivieren naar zee. Daar hebben we op de Veluwe weinig aan. De natuur heeft geen oppervlaktewater nodig, maar grondwater.”
Dat tekort van enkele decimeters ontstaan in de vorige zomer, is deze zomer ook niet meer aan te vullen, aldus Wanders. Dat had eigenlijk in een natte herfst in 2018 moeten gebeuren. Pas in de aankomend najaar ontstaat een nieuwe kans om met langdurige regen het grondwaterpeil te verhogen.
De Waterschappen in hoog Gelderland, Noord-Brabant en Limburg handhaven daarom het sproeiverbod voor boeren. Het gebruik van oppervlaktewater uit beken, sloten en kanalen is streng verboden. Daar doet zelfs een regenachtige zomer niets aan.
Lees ook:
De aanhoudende droogte eist zijn tol op de Veluwe, maar er zijn ook voordelen
Op de arme Veluwse grond trof je vroeger heide en zand, ruim honderd jaar geleden werden er bomen geplant. Maar niet elke boomsoort kan tegen het veranderende klimaat.
De beken in Overijssel staan droog, ‘waterboswachter’ Van Dongen heeft de oplossing
Hydroloog Rob van Dongen liet vorig jaar in de heftige droogteperiode zien dat in de Springendalse beek het water nog steeds enthousiast naar beneden kringelt. Als je de omgeving maar aanpast.