Cabaretier Kees van Amstel: ‘Ik word een steeds naardere gast’

Die titel is onbewust bedacht door zijn psycholoog, toen hij vroeg hoe ze hem zou typeren. Van Amstel: “Het klopt wel. Ik zoek graag gevaar op door bijvoorbeeld parachute te springen, maar tegelijk controleer ik elk slot vier keer. En als ik iets graag wil hebben, koop ik twee exemplaren. Dat veilige zit ook in mij. Ik geef nog steeds anderhalve dag per week les op een school voor toerisme. Dan heb ik een basisinkomen.”

Leuk of niet

Zijn behoefte aan enge dingen manifesteert zich vooral als Van Amstel in de put zit. “Zo ben ik ook begonnen met comedy. Het was uit met mijn toenmalige grote liefde en ik had in Londen een waanzinnige avond in een club waar Bill Bailey optrad. Er zaten 400 dronken idioten voor zijn neus, maar hij kreeg ze állemaal mee. Toen ben ik zelf wat gaan schrijven en na twee maanden mocht ik al auditie doen bij Comedytrain. Je wordt niet aangenomen, zeiden ze, het is vooral goed voor je ontwikkeling.”

De volgende dag belde Raoul Heertje om me te verwelkomen. Ik schrok. ‘Maar ik zou niet aangenomen worden!’, zei ik. ‘Ik heb een baan!’ Toen werd Raoul kwaad. ‘Vind je het leuk of niet?! Ja? Dan zien we je in september!’ En hij gooide de haak erop.”

De rode lijn in Een bang jongetje zou aanvankelijk worden gevormd door zijn gesprekken met de psycholoog. “Maar mijn regisseur, Hans Sibbel, had snel door dat ik met andere dingen bezig was. Op onze school zitten 50 procent zwarte leerlingen en 50 procent witte. Dat ging altijd goed, maar de laatste twee, drie jaar worden de tegenstellingen keihard uitgespeeld. We zijn beschuldigd van racisme. ‘Dáár moet het over gaan’, zei Hans. En hij had gelijk.”

Opa

Van Amstel vertelt over een bezoek met zijn leerlingen aan een concentratiekamp. “Bedoeld als eyeopener, maar ze waren totaal niet onder de indruk. Ze sjokten door dat kamp alsof we in de Efteling waren. Ik knalde zowat uit elkaar. Je zou denken dat je op mijn leeftijd milder wordt en meer grip krijgt op het leven. Het tegenovergestelde is aan de hand. Ik word een steeds naardere gast en ik heb steeds minder controle. Voor een comedian is dat overigens best handig. Mensen vinden die boosheid leuk.”

Omdat Van Amstel relatief oud was toen hij met comedy begon, stond hij al snel bekend als opa. “Dan reden we in een busje langs kroegen en zeiden de anderen: ‘Treed jij maar eerst op, anders ben je misschien dood.’ Kan ik hebben. Ik vind het heerlijk om met jongere mensen te werken. En mijn leeftijd kent ook voordelen. Ik ben gevraagd voor het sketchprogramma Klikbeet, omdat die dertigers ook wel eens een oude knar nodig hadden voor een scène.”

Andere planeet

De meeste leerlingen weten niet dat Van Amstel nog een andere carrière heeft. “Ze zijn tussen de 16 en 22 en kennen nauwelijks cabaretiers. Ja, Jandino. Najib Amhali, maar dan houdt het wel op. Televisie kijken ze ook amper, maar er verschijnen soms wel fragmenten uit Klikbeet op Dumpert. Dat snappen ze niet. Dan kijken ze me aan alsof ik van een andere planeet kom. ‘Meneer’, zeggen ze dan, ‘u was op tv. Waarom was u op tv?’ Zij denken: jij bent leraar, je bent een saaie lul. Jij gaat naar bed met een kopje thee en een gedicht.”

Hij houdt expres alle vragen af. “Dan kan ik bij Klikbeet wat grover zijn. Eén sketch vond ik wel lastig. Die heet Het makkelijkste meisje van de klas, over een meisje dat het met iedereen deed. Ik speelde haar oude docent en moest zeggen: ‘Die heb ik gewoon keihard geneukt!’ Leerlingen hebben dat stukje uitgeknipt en op Instagram gezet. De volgende dag wilde een collega op school met me praten. ‘Eh, ja, hoe zal ik het zeggen’, vroeg hij, ‘klopt het dat jij op televisie hebt geroepen dat je léérlingen neukt?’ Gelukkig heb ik een directeur met zeer veel humor.”