Luister naar

AIVD: na vier heftige jaren van ISIS-geweld was 2018 relatief rustig

Nieuws
De 112 jihadistische aanslagen die de AIVD in de laatste vijftien jaar in Westerse landen telde, veranderden van karakter. Steekwapens namen toe, op ‘makkelijke doelwitten’. Na vier heftige jaren van ISIS-geweld was 2018 ­relatief rustig.
Herman Veenhof Herman Veenhof
dinsdag 21 mei 2019 om 20:50

Den Haag

In het dinsdag verschenen rapport ‘Doelwitten in beeld, Vijftien jaar ­jihadistische aanslagen in het Westen’ telt de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst de laatste vijftien jaar 112 jihadistische aanslagen in Westerse landen: Europa, Australië en Noord-Amerika. Zeventig procent van de aanslagen vond plaats in vier landen: Frankrijk, de Verenigde ­Staten, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland.

kalifaat

De AIVD maakt een onderscheid ­tussen de periode 2004-2013 en de laatste vijf jaar. Driekwart van de ­aanslagen zijn vanaf 2014 gepleegd door of door toedoen van al-Qaeda en vooral ISIS. Na de ondergang van het kalifaat nemen de aanslagen vooral in Europa af. Volgens AIVD-topman Dick Schoof is er een luwte in de aanslagen, maar dat geldt vooralsnog. De verbinding tussen ISIS in het kalifaat in Syrië en Irak en Europa is verbroken en de potentiële terroristen zijn tijdelijk ‘gedesoriënteerd’, zei hij op Radio 1.

De AIVD denkt dat er na ­hergroepering van terugkeerders, ­ex-gedetineerden en nieuwe aan­hangers wel degelijk kans is op ­nieuwe aanslagen. De aanhouding van de Arnhem-groep, zeven Nederlandse jihadisten met concrete ­aanslagplannen, in september vorig jaar, was al een voorteken.

Van de 112 geanalyseerde aanslagen was 76 procent succesvol; schade en slachtoffers waren het gevolg. De laatste vijf jaar steeg dat naar 84. Bij twaalf procent vielen meer dan vijftig doden of gewonden, bij vier procent meer dan honderd.

Vooral in de periode 2014-2018 vonden de grote aanslagen plaats in Madrid, Londen, ­Parijs, Brussel, Manchester en Berlijn.

Van alle aanslagen werd tachtig procent gepleegd door één dader. Vaak gebeurde dat met een steekwapen: in 41 procent van de gevallen. Explosieven werden in de eerste tien jaar nog relatief veel gebruikt, daarna veel minder.

De trend was de laatste jaren inzet van een voertuig dat op mensen inrijdt. Dat veroorzaakte naast de ­gerichtheid van aanslagen op overheidsgebouwen en geüniformeerd personeel ook steeds meer burgerslachtoffers. Een derde van de aanslagen vond plaats op vrij toegankelijke locaties, waar willekeurige voorbijgangers of aanwezigen het slachtoffer werden.

Thalys

In Nederland vonden in de afgelopen vijftien jaar twee aanslagen plaats en twee pogingen tot een aanslag tijdens vervoer van of naar ons land. Op 2 november 2004 werd in Amsterdam de filmmaker Theo van Gogh vermoord. De tweede aanslag, op station ­Amsterdam Centraal vond plaats op 31 augustus 2018. Een man stak toen twee Amerikanen van Eritrese afkomst neer. Daarnaast waren er de aan­slagen op de Thalys-trein tussen Amsterdam en Parijs op 21 augustus 2015, waarbij enkele gewonden vielen, en de mislukte aanslag op een vlucht van Northwest Airlines van Schiphol naar Detroit op 25 december 2009.

De schietpartij in de Utrechtse sneltram op 18 maart dit jaar, waarbij vier doden en twaalf gewonden vielen, valt buiten de periode die de AIVD hanteert. Ook aanslagen van separatistische, extreemlinkse of extreemrechtse natuur werden niet mee­genomen in het AIVD-rapport.

In totaal kostten de aanslagen van 2004 tot en met 2018 ver over de duizend doden in de westerse wereld. Dat lijkt veel, maar in de periode 1970-1990 zorgden vooral gijzelingen en vliegtuigkapingen ook voor veel slachtoffers; in Nederland kwamen toen 26 mensen om, door ­Molukse acties, IRA, RAF en Nederlandse linkse bewegingen. <

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Agenten met machinegeweren bewaken de Dom in Keulen rond Kerst en Nieuwjaar na de ontdekking van aanslagplannen van ISIS-Khorasan.

ISIS heeft Europa nog steeds in het vizier voor aanslagen als die in Rusland

In heel Europa zijn veiligheidsdiensten in staat van paraatheid. Want de aanslag in Moskou was niet het enige plan van ISIS. Het heeft Europa weer stevig in het vizier, te beginnen met kerken.

‘Je kunt aan je vlucht een CO2-uitstootcijfer hangen, maar wat zijn de precieze gevolgen dan?'

Waarom we toch blijven vliegen ondanks schaamte. 'Zet op een rij wat je belangrijkste waarden zijn'

Vliegschaamte blijft een dingetje, van de 18 tot 65-jarigen heeft 1 op de 5 er last van. Waarom blijven we vliegen, terwijl we weten dat het het klimaat fors schaadt?

De brug over het Noordhollandsch Kanaal bij Purmerend ligt midden in de A7, en is verreweg de belangrijkste verkeersader in het gebied.

Motorambulances en speedpedelecs om de file te omzeilen: de brug over de A7 wordt verbouwd

De verkeersoverlast in Noord-Holland zal gigantisch zijn zodra Rijkswaterstaat begint met de versteviging van een brug, midden in de A7. Artsen en verpleegkundigen maken zich zorgen over de gevolgen voor de spoedzorg.

Boerenprotest dinsdagmorgen in Brussel.

EU-landen komen boeren ongekend snel tegemoet, GroenLinks spreekt van 'symboolpolitiek'

De EU-landen zijn akkoord met een serie maatregelen die tegemoetkomen aan de protesten van boeren. De milieueisen om EU-landbouwsubsidies te krijgen worden versoepeld, kleinere landbouwbedrijven worden helemaal niet meer gecontroleerd.

Het gezin Laan, met rechtsboven Henk-Willem en daaronder zijn gehandicapte zoon Joas pleit voor betere toiletvoorzieningen voor mensen als Joas. ‘We hopen dat het balletje nu snel verder gaat rollen.’

Waar verschoon je onderweg een ernstig gehandicapt kind? 'Soms moet het in de bosjes'

Naar de wc gaan tijdens een dagje uit levert kinderen en volwassenen met een ernstige beperking veel gedoe op. Ze hebben vaak een ruimte nodig waarin ze liggend verschoond kunnen worden. Maar die zijn er nauwelijks.

Anniek Pheiher leidt een trainingssessie voor activistische beleggers bij The Field in Leiden.

Klimaatactivistische beleggers trainen voor de confrontatie met CEO's: 'Ik wil ja of nee horen'

In de aanloop naar het aandeelhoudersseizoen stoomt Milieudefensie honderden klimaatactivisten klaar om een duurzamer beleid af te dwingen bij bedrijven. Actrice Anniek Pheifer traint de activistische beleggers.