Studenten dreigen politiek met rechtszaak om renteverhoging

1. Waarom gaat de rente op studieschulden ­omhoog?

Minister Ingrid van Engelshoven (D66) heeft in december met de kleinst mogelijke meerderheid een wetsvoorstel door de Tweede Kamer geloodst om de rente op studieleningen vanaf 2020 te laten koppelen aan de tienjaarsrente in plaats aan die van vijf jaar. Oud-studenten met een gemiddelde lening (21.000 euro) en een boven­modaal inkomen zijn daardoor zo’n 5500 euro meer kwijt. De wijziging levert de staat jaarlijks 226 miljoen euro op. Dat geld wordt niet direct geïnvesteerd in onderwijs. De Eerste Kamer stemt op 4 juni over de wetswijziging.

2. Studentenorganisaties overwegen juridische stappen als de senaat instemt. Waarom?

Het Interstedelijk Studenten Overleg en het Landelijk Studenten Rechtsbureau stellen dat het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten in 1966, dat door Nederland is ondertekend, bepaalt dat ­hoger onderwijs ‘geleidelijk aan kosteloos moet worden’. Volgens ISO-voorzitter Tom van den Brink blijkt uit het toetsingskader, de uitleg van het verdrag, dat maatregelen die studeren duurder maken geïnvesteerd moeten worden in onderwijs. Dat gebeurt nu niet. Daarom kondigen de organisaties juridische stappen aan als de wetswijziging door de Eerste Kamer wordt aangenomen.

3. Maken ze kans in rechtbank?

Nee, zegt Paul Zoontjens, hoogleraar onderwijsrecht aan de Universiteit van Tilburg. “De verdragsbepaling behelst een opdracht voor de regering, maar is niet zo geformuleerd dat het burgers het recht geeft om de overheid tot bepaalde handelingen te dwingen. Niet de rechter, maar het parlement moet de regering dwingen zich aan de bepaling te houden.”

4. Wat gaat er vandaag gebeuren bij het ­Maagdenhuis?

UvA-actiegroep Humanities Rally organiseert een demonstratie bij het Maagdenhuis tegen het voorgenomen wetsvoorstel. De datum is niet toevallig gekozen: het is vandaag precies 50 jaar geleden dat het bezette Maagdenhuis werd ontruimd. De actiegroep organiseert de demonstratie samen met Red UvA en krijgt steun van Dwars, de jongerentak van GroenLinks, en FNV Jongeren. Vorig week startte GroenLinks een petitie om druk uit te oefenen op de Eerste Kamer. Die is al meer dan 100.000 keer ondertekend. 

“Ik heb nog niet durven kijken hoe hoog mijn studieschuld is, maar ik denk dat ik wel een bedrag van 30.000 euro aantik. Als die rente omhoog gaat, betekent het dat ik nog veel langer aan die schuld vastzit. Alles wat ik eventueel extra ga verdienen, kan ik meteen aan DUO inleveren. Ik zal op die manier nooit een stap kunnen zetten in mijn werkende leven. Ik vind het schandalig dat de minister deze beslissing heeft genomen. Ze slaan een hele gene­ratie financieel mank. Studeren zou geen persoonlijke investering, maar een maatschappelijke investering moeten zijn.” 

“Voor mijn stage begeleid ik studenten in hun studietraject. Daar merk ik hoeveel stress en prestatiedruk ze vaak ervaren. De studieschuld speelt daarin een grote rol. Er is veel paniek over het aflossen van die schuld. Sommige studenten lukt het om welke reden dan ook niet om hun studie af te maken, maar dat is financieel bijna onmogelijk. Dat de schatkist van de overheid hiermee wordt gevuld is leuk, maar het welzijn van studenten is belangrijker. Het is kortetermijndenken.”

“Mijn studieschuld is nu al 35.000 euro en dan moet ik nog beginnen met mijn master. Als ik niet kon lenen, moest ik bij mijn ouders blijven wonen. Dat we straks meer rente moeten betalen, is bizar. Studenten zijn onder bepaalde voorwaarden gaan lenen, dit kun je ze niet aandoen. Daarbij: studenten ervaren veel stress en prestatiedruk, dat wordt op deze manier alleen maar erger. Intussen krijgen universiteiten ook steeds minder geld, dus we betalen ook nog eens meer voor onderwijs waarvan de kwaliteit steeds minder wordt.”