Positieve geluiden over Europa zijn er genoeg bij de kiezer: ‘Een nexit? Dat is eigenlijk een non-discussie’
Partijen spelen in hun campagnes voor de Europese verkiezingen in op boosheid over de EU. Vooral de middenpartijen hebben daarbij weinig te winnen, stelt hoogleraar Jan Kleinnijenhuis. En er zijn genoeg enthousiaste geluiden over Europa.
‘We kunnen de beste experts bij de onderzoeken betrekken’
Elmer Sterken (57) Rector magnificus van de Rijksuniversiteit Groningen
Heeft uw universiteit baat bij Europa?
“Op twee manieren zelfs. Er bestaan fondsen voor studenten die in het buitenland willen studeren en er zijn veel gelden beschikbaar voor wetenschap. Doordat de Nederlandse universiteiten het internationaal goed doen, hebben we daar veel profijt van. Onze aanvragen maken veel kans. De Europese samenwerking werkt bovendien kwaliteitsverhogend, doordat we de beste experts bij de onderzoeken kunnen betrekken.”
Ik was altijd al pro Europa, maar het is wel minder een ver-van-mijn-bed-show geworden
Kunnen er dingen beter?
“De hele papierwinkel die erbij komt kijken is lastig. Aanvragen zouden wat eenvoudiger kunnen worden geregeld.”
Per inwoner krijgt Groningen de meeste subsidie van alle provincies. Herkent u dat?
“Dat zal vooral via het regionale structuurfonds gaan. Ik denk dat de hoeveelheid subsidies die de Rijksuniversiteit Groningen krijgt niet wezenlijk verschilt van andere Nederlandse universiteiten. Europees zijn er wel verschillen. De Britten zijn echt grootverdieners, dat komt door de kwaliteit van onderzoek in bijvoorbeeld Oxford, Cambridge en Edinburgh. Daarna komen de Zwitsers en wij.”
Speelt wetenschap een rol in de campagnes?
“Jammer genoeg niet. Het gaat meer over immigratie. Het komt misschien ook doordat we niet zoveel in wetenschap investeren. Azië doet dat veel meer. ”
Maar u bent wel pro Europa?
“Vanuit onze sector is dat geen vraag, wij zijn sowieso vóór. De wetenschap houdt niet op bij de landsgrenzen, internationalisering is op dit vlak per definitie goed. Dankzij het European Research Council kunnen de beste projecten worden uitgevoerd.”
‘Het zou wel wat minder bureaucratisch mogen’
Judy Kerkhofs (49) eigenaar ontwikkelboerderij De Laarhoeve in Diessen
Heeft u baat bij Europa?
“Zeker. Wij zijn al vijftien jaar bezig met de verwerking van tweede keus fruit in langdurig houdbare producten. Je moet dan denken aan aardbeien met een minder mooie kleur of paprika’s met een bultje. Dat deden we lange tijd semiprofessioneel in een verbouwde keuken, maar we groeiden uit ons jasje. Met behulp van een Europese landbouwsubsidie hebben we proeflokaal De Kromme Pollepel kunnen bouwen, waar we ook meteen nieuwe activiteiten ontplooien.”
Waardeert u de Europese Unie nu meer?
“Ik was altijd al pro Europa, maar het is wel minder een ver-van-mijn-bed-show geworden. Ik had nooit zo in de gaten dat er voor ondernemers zo veel mogelijkheden zijn om hulp te krijgen. Blijkbaar ligt er veel geld op de plank waar mensen geen gebruik van maken.”
Zijn er ook verbeterpunten?
“Het traject is niet eenvoudig geweest, en dan druk ik me nog voorzichtig uit. Ik wil natuurlijk niet negatief zijn, maar de verantwoording bij een subsidieaanvraag vergt heel veel tijd. Het zou allemaal wat minder bureaucratisch mogen. Al geldt dat volgens mij op elk bestuurlijk niveau, ook landelijk of provinciaal.”
Ik zie dat de generatie bij wie het DDR verleden nog vers in het geheugen staat, bang is dat Europa zal veranderen in een dictatoriale superstaat
Zijn mensen voldoende op de hoogte van de dingen die Europa doet?
“We hadden het er toevallig tijdens de lunch nog over, volgens mij staat Europa nog steeds ver van de inwoners af. Mensen weten niet dat het belangrijk is. Laat meer zien wat je doet, zou ik zeggen. Zelf ben ik daar nu wel achter, maar ook ik heb tijdens de campagne tot nu toe niet veel meegekregen.”
‘Ieder land moet zich aan de Europese waarden houden’
Walter Bart (41) van acteurscollectief Wunderbaum
Wat heeft u zelf aan de Europese Unie?
“Met Wunderbaum maken we theater in Nederland, Duitsland en Italië en wisselen we acteurs van verschillende nationaliteiten uit. Dat kan onder de huidige omstandigheden heel makkelijk. In onze voorstellingen behandelen we Europese thema’s op Europees niveau, zoals de opkomst van het populisme in verschillende landen in onze nieuwste stuk ‘het Nationale lied’. Ook werken we momenteel met Syrische vluchtelingen aan een voorstelling over of je beter in Nederland of Duitsland kunt integreren en waarom.”
Wat is een plus- en een minpunt van hoe het nu geregeld is in Europa?
“Pluspunten zijn dat we onze acteurs kunnen uitbetalen in dezelfde munteenheid en dat ze makkelijk kunnen reizen tussen de landen waar we werken. Nadelen ervaar ik zelf niet, maar ik werk momenteel in Oost-Duitsland en zie dat de generatie bij wie het DDR verleden nog vers in het geheugen staat, bang is dat Europa zal veranderen in een dictatoriale superstaat. Dat Brussel het nieuwe Moskou wordt, dat moet natuurlijk niet gebeuren.”
Wat gaat u stemmen en waarom?
“Op GroenLinks, omdat ik het heel goed vind dat ze Orbán in de hoek hebben gezet. Ik zie veel Hongaarse kunstvluchtelingen die vanwege een gebrek aan artistieke vrijheid hun werk niet meer kunnen doen in hun geboorteland. Ik vind dat je als Europa een paar fundamentele kernwaarden moet hebben en dat als een land zich daar niet aan houdt, het teruggefloten moet worden. Dat doet GroenLinks, dus daar stem ik op.”
‘Door Europa heeft de waan van de dag minder invloed’
Jo-Anne Nijland (29) Advocaat migratierecht bij Prakken d’Oliveira
Wat heeft u zelf aan de Europese Unie?
“Het asielrecht is voor een groot deel geharmoniseerd binnen Europa. Dit betekent niet dat ‘Brussel’ bepaalt wie er wel en geen asiel krijgt, maar wel dat de procedures en randvoorwaarden overal aan een bepaald minimum moeten voldoen. In de praktijk grijp ik vaak op die regels terug.”
Wat vindt u van de campagne?
“Ik vind dat er te veel aandacht is voor de kwestie of Nederland wel of niet in de EU moet blijven, dat is eigenlijk een non-discussie. De meerderheid van de Nederlanders wil helemaal geen nexit. Ik denk dat het wél zou moeten gaan over wat we willen dat de EU voor Nederland doet, en op wat voor manier. Daarnaast zetten politici de EU vaak weg als een oncontroleerbaar monster waar geen invloed op uit te oefenen valt, terwijl dat in werkelijkheid helemaal niet zo is.”
Wat is een plus- en een minpunt van hoe het nu geregeld is in Europa?
“De besluitvorming in Brussel gaat langzaam en gebeurt grotendeels uit het zicht van de burger. Dat heeft als nadeel dat sommige dossiers muurvast zitten. Maar het positieve eraan is wel dat er op de lange termijn wordt gedacht en dat de waan van de dag minder van invloed is.”
Wat gaat u stemmen en waarom?
“Ik stem op Tineke Strik van GroenLinks. Zij heeft veel kennis van zaken en is integer. Migratie is momenteel een van de belangrijkste thema’s in Europa en zij is expert op dat gebied, heel belangrijk als je iets wil bereiken in het Europees parlement.”
Lees ook:
Kiezers zijn helemaal niet zo boos op de EU als politieke partijen suggereren
Bijna alle politieke partijen spelen in hun campagnes voor de Europese parlementsverkiezingen in op de boosheid van kiezers. Maar die zijn helemaal niet zo boos op de EU als partijen suggereren.
De euro-enthousiasteling bestáát
De eurofiel bestaat, bleek ook al bij de vorige Europese parlementsverkiezingen in 2015. Wie de defensieve campagnes destijds volgde, zou bijna denken van niet.