‘Waarom is de baarmoeder steeds het toneel van politieke strijd?’

De strijd om ‘baas in eigen buik’ te zijn, was mijn moeders strijd. Het was een strijd die bijna veertig jaar geleden werd gevoerd, en soms met harde klappen gepaard ging. Ik herinner me de dag dat ik van school thuiskwam, en mijn moeder op de bank lag, met haar hoofd in het verband. Het was de dag dat de Eerste Kamer zou stemmen over de abortuswet (28 april 1981). Met harde hand had de politie opgetreden tegen de vreedzaam betogende vrouwen. “Wij vrouwen eisen, abortus vrij.”

Maar hoe pijnlijk de hechtingen ook waren, haar protest was niet tevergeefs geweest, dachten wij. Sinds 1981 is het niet langer strafbaar om een zwangerschap van een niet-levensvatbare foetus te beëindigen. En de kosten van een ingreep worden vergoed. Een activistische moeder mag dan niet altijd een zegen zijn voor een omgevingsbewuste puber, maar hier was ik beretrots op.

Maar mama, wat is er gebeurd? Als ik om me heen kijk, zie ik dat het recht van vrouwen om een eigen keuze te maken weer in de gevarenzone staat, of zelfs al van tafel is geveegd. Deze week stemde de senaat in Alabama in met een wet die vrouwen verbiedt om een zwangerschap te beëindigen. 

Zelfs al is de conceptie het gevolg van verkrachting. Dragen en baren zullen ze! Ook in andere landen worden wetten teruggedraaid die uitgaan van het recht op keuzevrijheid voor vrouwen. Een nieuwe wet in Brazilië staat zelfs geen abortus toe als het leven van de moeder in gevaar is.

Ook in Nederland is het laatste jaar een andere wind gaan varen. Vrouwen die naar een abortuskliniek lopen worden steeds vaker en agressiever geïntimideerd door demonstranten die menen dat zij te lichtvaardig tot hun besluit zijn gekomen. De onheilige alliantie van anti-abortusorganisaties en Europees rechtspopulistische partijen wint aan kracht. Zou het iets te maken hebben met de 50 miljoen dollar die zij in de afgelopen 10 jaar hebben ontvangen van christelijk rechts in Amerika? (Volkskrant, 3 mei 2019)

En dan hadden we daar maandag Thierry Baudet. Die keert zich tegen het vernietigen van ‘nieuw leven in de baarmoeder’ als gevolg van doorgeschoten individualisme. Wat is het toch, dat de baarmoeder steeds opnieuw het toneel van politieke strijd is?

In zijn nieuwste boek Tegen de vrouwen beschrijft socioloog Abram de Swaan het verzet van sommige mannen tegen de emancipatie van vrouwen. Over hoe ze gedreven worden door ‘mannelijke razernij’ en zich vernederd voelen nu ze niet kunnen overheersen. (Trouw, 4 mei 2019) Zij willen dat vrouwen hun plek kennen. In bed en huis. En vooral dragers zijn van ‘blakend blanke baby’s’.

Volgens De Swaan zijn we getuige van de laatste stuiptrekkingen van het patriarchaat. Dat hoop ik van harte. Maar ik durf er niet op te vertrouwen. Voorlopig zie ik dat de rechten van vrouwen door conservatief rechts, ook in het Westen, weer meer onder druk staan. We zullen de strijd opnieuw moeten aangaan.

Maar lieve mama. Dit keer doen we het samen.

Kathalijne Buitenweg, dochter van Marianne van Geenen