‘Vaak negatieve toon in berichten over moslims’
Amsterdam
Dat zijn de belangrijkste conclusies die historicus Tayfun Balçik trekt in het onderzoeksrapport Moslims in Nederlandse kranten. Balçik is onderzoeker bij de vredes- en mensenrechtenorganisatie The Hague Peace Projects. Deze organisatie werkte voor dit onderzoek samen met de online-platforms Nieuw Wij en Republiek Allochtonië.
De onderzoeker heeft van november 2018 tot en met januari 2019 alle berichten over moslims in De Telegraaf, Algemeen Dagblad, de Volkskrant en NRC Handelsblad systematisch onderzocht. De kranten hadden in die periode tussen de 573 en 783 berichten waarin het over moslims ging.
De meeste berichten gaan over ‘moslimterreur’, in totaal 20 procent van alle berichten in de vier onderzochte kranten. In 11 procent van de gevallen gaat het over een wij-zij-tegenstelling, waarbij gesproken wordt over een botsing van culturen. De islam wordt voorgesteld als ‘bedreiging voor de westerse cultuur’ of over moslims met een ‘dubbele loyaliteit’. Berichten over de ‘onvrije moslima’ en ‘moslims als ongewenste migranten’, vullen zeven of acht procent van de nieuwsberichten.
In zijn onderzoek ontdekte Balçik dat negatieve berichtgeving vaker voorkomt in De Telegraaf en het AD en minder in NRC Handelsblad en de Volkskrant. Bij de eerste twee kranten worden ‘moslims vaker met terreur verbonden’ en wordt over moslima’s gesproken in het stereotiepe beeld van de onvrije vrouw.
Wanneer kranten met moslims spreken, verandert de toon van de berichtgeving, ontdekte de onderzoeker. ‘Het lijkt erop dat de mate van moslimbetrokkenheid bij de berichtgeving, als nieuwsmakers of als experts dan wel als sprekers namens de moslims, ook bepalend is voor de mate waarin negatief wordt bericht over ‘de moslims’ en/of ‘de islam’. Hoe hoger de moslimbetrokkenheid bij een bericht, des te minder negatieve framing’, zegt de onderzoeker.
Dat mechanisme wordt bevestigd als het gaat om ‘pro-divers nieuws’. Dat zijn berichten over arbeidsdiscriminatie waar moslims last van hebben of berichten die juist de negatieve beeldvorming van moslims aan de kaak stellen.
Ook op dat gebied, ontdekte Balçik, schrijven NRC Handelsblad en de Volkskrant vaker en positiever over moslims dan De Telegraaf en het AD. <
