Het is wachten op het einde van het tijdperk-May
Hoelang houdt de Britse premier het nog vol? De kans dat Theresa May haar brexitakkoord door het Lagerhuis krijgt is gering en aan een brexit-herstart kan zij geen leiding geven.
Soms is het jammer dat deze krant niet in het Engels geschreven wordt. Het EU-besluit van donderdag om het Verenigd Koninkrijk en zijn brexit tot uiterlijk eind mei de tijd te geven, heet aan de overkant van het Kanaal The end of May – eind mei of het einde van May: kiest u maar.
De dubbelzinnige kop stond in boulevardblad Daily Express, maar die krant is niet de enige die speculeert op een vertrek van de Britse premier Theresa May. Na de EU-top van afgelopen week heeft ze nog één piepklein kansje op een ordelijk vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU zonder dat de dunne deken aan geloofwaardigheid die haar nog rest compleet aan flarden is.
Want behalve de optie om bruusk de EU te verlaten en maar te zien wat ervan komt, houden praktisch alle andere mogelijkheden in dat de Britten in mei zullen moeten meedoen aan de verkiezingen voor het Europees Parlement. Dat is om te beginnen al een behoorlijke genânte vertoning voor een land dat drie jaar geleden juist besloot de Europese Unie te verlaten. Het is nog beschamender voor een premier die twee jaar vruchteloos onderhandelde over een akkoord om dat vertrek mogelijk te maken.
Volgende week volgt daarom een ultieme poging om te voorkomen dat er Britse Europarlementariërs gezocht moeten worden. Met een aanpak van chanteren, omkopen, duwen, trekken en dwingen gecombineerd met een flinke dosis geluk is er een klein kansje dat Theresa May aanstaande dinsdag alsnog het akkoord dat ze met Brussel sloot door het Lagerhuis loodst. In dat geval heeft ze uitstel van de brexit tot 22 mei en hoeven de Britten een week later niet voor Europa naar de stembus.
Het zou de omslag vergen van tientallen weigerachtige partijgenoten, die alleen maar vijandiger jegens May werden nadat ze hun er woensdag van betichtte ‘politieke spelletjes’ te spelen. Ook moet parlementsvoorzitter Bercow de stemming toestaan, terwijl het enige wat aan het voorstel veranderde een datum is: in plaats van 29 maart staat er nu 22 mei. Eerder eiste hij ‘substantiële veranderingen’ aan een voorstel dat opnieuw in stemming wordt gebracht.
Het risico dat May die krachttoer niet bolwerkt, is levensgroot. Dan wacht een abrupt vertrek uit de EU op 12 april, een scenario waartegen de weerstand groeit. “Ons land wacht een nationale ramp”, klonk de gezamenlijke noodkreet van de vakbonden en de werkgevers vandaag aan het adres van May. “Voorkom een brexit zonder deal. De klap die de economie dan moet verduren, zullen we nog generaties voelen.”
Het enige alternatief is dat het Verenigd Koninkrijk opnieuw begint met het kiezen van een richting: geen brexit, een vertrek met deal, met douane-unie met toegang tot de interne markt of zelfs een tweede referendum over de brexit. Maar die keuze moet dan wel tussen nu en 12 april gemaakt worden. Dat May opnieuw leiding zou geven aan zo’n herstart, lijkt uitgesloten. Zij is zodanig verbonden geraakt aan het huidige akkoord dat ze over andere opties weinig geloofwaardig kan onderhandelen. “Het eerste uitstel is voor May, het tweede voor wie haar dan ook onvermijdelijk vervangt als premier”, schreef The Washington Post. “Gezien het feit dat de Franse premier Macron haar deal 5 procent kans van slagen geeft, is het duidelijk waar dit heen gaat.”
Lees ook:
EU gaat akkoord met brexituitstel tot 22 mei onder voorwaarde
Als het Lagerhuis volgende week instemt met het brexitakkoord, zijn de Europese leiders bereid tot uitstel tot 22 mei. Het Verenigd Koninkrijk krijgt tot 12 april om te beslissen voor een harde brexit
Hoe Brussel tureluurs werd van de Britse grillen
Is de Europese top van vandaag beslissend voor de brexit of niet? Deze terugblik op de voorbije maanden kan geen antwoord geven op die vraag. Dat antwoord heeft namelijk niemand.