SP wijt nederlaag aan de dominantie van het klimaat in de campagne
Onder een overweldigend applaus betrad Lilian Marijnissen donderdag rond het middaguur de fractiekamer van de SP. De partijleider probeert de moed erin te houden na de rampzalig verlopen verkiezingen voor de Provinciale Staten.
Ze zegt dat de partij er vorig jaar drieduizend leden bij kreeg. “Ik zie perspectief. Het verzet in de samenleving is groot, en er zijn meer stakingen en protesten dan ooit.” Die maatschappelijke tendens betaalde zich voor de socialisten niet uit bij de stembus. De partij daalt van negen naar vier senaatszetels. Lichtpuntjes ontbreken.
Het land heeft een ruk naar rechts gemaakt, en onze boodschap is niet goed overgekomen
In alle gemeenten verloor de partij stemmen. Zelfs in traditionele bolwerken verbrokkelde de steun. Neem Boxmeer, de stad van de vorige fractievoorzitter Emile Roemer. Vier jaar geleden haalde de partij hier 32 procent van de stemmen, en nu 17 procent. In oprichtingsplaats Oss zakte de partij van 25 naar 18 procent.
Potentiële achterban
Kamerlid Cem Lacin ziet grote overeenkomsten met de raadsverkiezingen van vorig jaar, toen de SP ook al fors verloor. Het verlies in de grote steden is vergelijkbaar met een jaar geleden. Lacin: “Het land heeft een ruk naar rechts gemaakt, en onze boodschap is niet goed overgekomen.” Hij vindt niet dat de nederlaag Marijnissen aan te rekenen is. Juist omdat de partij vorig jaar ook verloor bij de raadsverkiezingen. “Toen was zij net aangetreden. Zij heeft het deze campagne prima gedaan.”
Een deel van de potentiële achterban heeft ook voor Wilders of Baudet gekozen
Volgens Lacin en Marijnissen stemde in sommige wijken wél bijna de helft van de kiezers op de SP, maar daar was de opkomst zo laag dat dit voor de uitslag geen verschil maakte. Conclusie: het lukte de partij niet voldoende haar eigen achterban te mobiliseren.
Inkomens en zorg
Een deel van de potentiële achterban heeft ook voor Wilders of Baudet gekozen, zo denkt Kamerlid Ronald van Raak. Voorafgaand aan de fractievergadering staat hij in de gang wat journalisten te woord. “Zo’n vijftien procent van de kiezers stemt altijd tegen.” Die stemden in het verleden op Pim Fortuyn, en in 2006 bijvoorbeeld op Jan Marijnissen, zegt hij. “Als je mensen vraagt wat ze belangrijk vinden, dan noemen ze altijd onderwerpen waar wij voor staan: inkomens en zorg.”
Ik zie veel potentie als we onze thema’s weer dominant in de campagne laten zijn
Volgens Marijnissen is het probleem dat de campagne dit keer veel meer over het klimaat ging. “Ik zie veel potentie als we onze thema’s weer dominant in de campagne laten zijn.” Want in een gepolariseerde klimaatdiscussie kan de SP zich lastig profileren, zo suggereerde Marijnissen. “Wij hebben een goed en genuanceerd verhaal. We willen niet ten koste van alles de CO2-doelen halen, maar ook de wetenschap niet onder het tapijt vegen.”
Heibel
De partij probeerde zich de afgelopen maanden wel te profileren op klimaat, evenals op migratie. De SP hield een pleidooi tegen arbeidsmigranten uit Oost-Europa en pleitte voor een strenger vluchtelingenbeleid. Die oproep zorgde voor heibel in eigen gelederen, een deel van het partijkader wil juist wel ruimhartig vluchtelingen opvangen. Mogelijk was die tegenwind voor Marijnissen reden om tijdens het NOS-slotdebat van dinsdagavond die thema’s te mijden toen ze debatteerde met VVD-leider Mark Rutte. Ze greep terug op een klassiek SP-speerpunt, met de stelling: ‘de zorg is geen markt’.
Lees ook:
Er heerst onrust binnen de SP over migratiestandpunt
Onrust binnen de SP: een deel van de achterban vindt dat de partij verrechtst met haar standpunt over vluchtelingen. De SP sluit deals om vluchtelingen uit Europa te weren niet langer uit.
Ook de SP kiest ervoor zich te verschansen
In hun boek ‘Populisten in de polder’ uit 2012 rekenden politiek onderzoekers Lucardie en Voerman de SP niet langer tot het populisme. Is dat houdbaar, vraagt columnist Hans Goslinga zich af.