Direct naar artikelinhoud
Taal

Door betekenisverdichting is aanslag een synoniem geworden van terreuraanslag

Van Dale definieert aanslag als een ‘misdrijf tegen de veiligheid van de staat of tegen leven en vrijheid van een belangrijk persoon (...)’ en vermeldt hierbij onder meer de voorbeeldzin ‘een terroristische aanslag’. Zo’n terroristische aanslag zelf hoeft niet per se gericht te zijn tegen ‘een belangrijk persoon’. In feite kan iedereen, variërend van BN’er tot naamloze burger, daarvan het doelwit zijn en het slachtoffer worden.

De laatste jaren wordt de woordcombinatie terroristische aanslag in de media vaak verkort tot aanslag, misschien wel omdat dat woord solo net wat minder beladen is dan wanneer er terroristisch voor staat. Voor de nieuwsconsument betekent dit dat wanneer hij in de krant leest dat ergens een aanslag is gepleegd hij al snel geneigd is te denken aan terreur. Aanslag heeft er door betekenisverdichting dus een betekenis bij gekregen: terreuraanslag.

Heymelijcke ofte seditieuse aenslagen

In de betekenis van gewelddaad tegen een persoon is aanslag een specifieke toepassing van aanslag in de betekenis: iets wat je op touw zet, iets wat je uitvoert, dat wil zeggen een plan of onderneming. In deze betekenis is aanslag al sinds de 16de eeuw in gebruik.

Zo bevat het Groot Placaetboek (... van de ...) Staten Generael der Vereenigde Nederlanden een tekst uit 1587 waarin sprake is van ‘eenige conspiratien, heymelijcke ofte seditieuse aenslagen’, waarin met ‘sediteuze aanslagen’ gedoeld wordt op gewelddadigheden van oproerkraaiers of rebellen.

De woordvorm aanslag zelf is overigens afgeleid van het Middelnederlandse werkwoord aenslaen, dat in de Middeleeuwen al onder meer ‘iemand geweld aandoen’ betekende.

Taalrubriek 

In de rubriek Taal worden grammaticale geschillen, etymologische enigma’s en andere taaltwijfels voor u opgehelderd door Peter-Arno Coppen en Ton den Boon. Lees hun bijdragen op trouw.nl/taal. Ook een vraag? Mail naar p.a.coppen@let.ru.nl of tdb@taalbank.nl.