Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.
Bekijk hele krant

NRC Handelsblad

Politiek landelijk

Wat zei Baudet eigenlijk in zijn overwinningsspeech?

Analyse Forum-voorman Thierry Baudet hield in Zeist een overwinningsspeech. Die stond bol van de historische verwijzingen.

De overwinningsspeech van Thierry Baudet (Forum voor Democratie) wordt live uitgezonden op de uitslagenavond van GroenLinks in Utrecht.
De overwinningsspeech van Thierry Baudet (Forum voor Democratie) wordt live uitgezonden op de uitslagenavond van GroenLinks in Utrecht. Foto David van Dam

‘De uil van Minerva spreidt zijn vleugels bij ‘t vallen van de avond.

Baudet verwijst hier naar de negentiende-eeuwse Duitse filosoof Hegel. De uil van Minerva is het symbool van wijsheid, dus volgens Hegel komt de wijsheid pas achteraf.

En dat geldt niet alleen voor deze avond, beste vrienden, beste campagnegenoten, beste partijgenoten, beste kompanen. Nu pas, in deze laatste uren, van de dag namelijk, komen de polls binnen, komen de nieuwtjes binnen, weten we hoe we ervoor staan, hebben we kennis over wat er vandaag gebeurd is.

Maar die uil van Minerva slaat niet alleen op deze avond pas zijn vleugels op. Het is breder. Vaak duurt het tot het moment dat het bijna voorbij is voordat we ons realiseren wat we hebben en wat we hadden moeten koesteren. Als het bijna te laat is.

En zo staan we hier, vanavond, te elfder ure, letterlijk, te midden van de brokstukken van wat ooit de grootste en mooiste beschaving was die de wereld ooit heeft gekend.

Belangrijker was Baudets duidelijke verwijzing naar de Duitse geschiedfilosoof Oswald Spengler (1880-1936). Volgens Spengler maken alle beschavingen een cyclus door van ongeveer duizend jaar, waarin zij bloeien en weer ten onder gaan. „Baudet heeft het kleed van Spengler aangetrokken. Hij heeft het over de westerse cultuur die al lang bestaat en die nu uit elkaar valt in brokstukken.

Een beschaving die alle uithoeken van de wereld bestreek, die vol zelfvertrouwen was, en die de mooiste architectuur, de mooiste muziek en de mooiste schilderkunst heeft voortgebracht die ooit onder de sterrenhemel heeft bestaan.

Ons land maakt onderdeel uit van die beschavingsfamilie. Maar net als al die andere landen van onze boreale wereld, worden we kapot gemaakt door de mensen die ons juist zouden moeten beschermen.

De term boreaal komt niet uit Spenglers werk. Het woord ‘boreaal’ kwam pas op ná de Tweede Wereldoorlog. Letterlijk betekent het ‘noordelijk’, maar vanwege het gebruik ervan door onder anderen Jean-Marie Le Pen – die ermee verwees naar een wit, christelijk Europa – is het een beladen term.

We worden ondermijnd door onze universiteiten, door onze journalisten, door de mensen die onze kunstsubsidies ontvangen en die onze gebouwen ontwerpen. En bovenal worden we ondermijnd door onze bestuurders. Een kliekje, een kliekje omhooggevallen netwerkers, beroepsvergaderaars, mensen die nog nooit een boek hebben gelezen in hun leven en geen idee hebben wat op de lange termijn de belangrijke issues zijn. Zij beheersen helaas de besluitvormingsorganen van ons land en maken in een merkwaardige mengeling van onkunde en cynisch eigenbelang keer op keer de verkeerde keuzes. Niet lang meer.

Economisch onbenul Mark Rutte verhoogt de belastingen op het dieptepunt van de crisis waardoor de koopkracht ernstig afneemt, de pensioenen niet kunnen worden geïndexeerd en nu, vandaag, in totaal 2,5 miljoen mensen langs de kant staan in onze samenleving. Onder de armoedegrens, werkloos of quasi-werkloos.

Vervolgens lieten achtereenvolgende kabinetten Rutte de grenzen wagenwijd openstaan en braken die kabinetten immigratierecord na immigratierecord. Met alle immigratie- en integratieproblemen die we al hebben, werden opnieuw honderdduizenden mensen uit totaal andere culturen dan de onze binnengelaten en stemde de coalitie ook nog eens tegen onze motie om de Syriërs die terug kunnen, ook te helpen terug te keren.

Vervolgens tekenden zij het Marrakesh-immigratiepact, met alle gevolgen die dat de komende jaren ook weer zal hebben.

Een absolute crisis bij de politie dreigt, waardoor onze veiligheid op straat, die al nauwelijks meer kan worden gewaarborgd, nog verder onder druk zal komen te staan. En we natuurlijk de afgelopen maandag in Utrecht zagen dat verkrachters, roofovervallers, levensgevaarlijke mensen gewoon vrij rondlopen. Het is een schande.

En er is een kaalslag gaande in ons onderwijs. Er is echt een kaalslag gaande in ons onderwijs. Er is een bureaucratische woeker in de gezondheidzorg. En beide moeten worden aangepakt. Maar dat zijn niet álle fouten van Rutte. Hij liet bijvoorbeeld ook alle plannen van die verschrikkelijke Europese Unie om de baas over ons te spelen gewoon doorgang vinden. Hij offerde de pulsvissers op. Liet de boeren met hun fosfaatrechten stikken. En accepteerde dat ook onze pensioenen nu geleidelijk onder EU-toezicht worden gebracht.

Wat is hier aan de hand? Waarom gebeurde dit allemaal? Men gelooft niet meer in Nederland, dat is zeker. Niet meer in de westerse beschaving ook, in onze taal, die inmiddels is afgeschaft op onze universiteiten. Men gelooft niet meer in onze kunsten. In ons verleden. Men gelooft niet meer in onze feestdagen, in onze helden. In onze traditionele stedenbouw.

Maar in al dat ongeloof, in dat immense vacuüm, dat culturele en spirituele vacuüm, is tegelijkertijd haast ongemerkt een grandioze ketterij binnengedrongen. Een nieuwe immanente religie, een politieke theologie. De leden van het kartel, ze geloven in niets. Maar vereren tegelijk een afgod, genaamd transitie.

Lees ook: Kost het 1.000 miljard om Nederland klimaatneutraal te maken? Onze factcheck beoordeelde deze stelling als onwaar

Honderden miljarden, wij denken zelfs 1.000 miljard in totaal, als je alle kosten bij elkaar optelt, willen zij offeren op het altaar van deze afgod. In de vorm van windmolens, warmtepompen, zonnepanelen en andere volkomen onrendabele projecten die ons niets brengen, die de planeet niets verder helpen, maar die ons wel heel erg veel geld kosten en dus heel erg straffen. Het is een masochistische ketterij, dit geseculariseerde zondvloedgeloof, dat zich in deze tijd heeft meestergemaakt van de harten en geesten van onze bestuurders. Een manie, vergelijkbaar met de doodscultus die ooit Paaseiland teisterde. Deze duurzaamheidsafgoderij stort niet alleen onze economie in de totale ondergang. Hij is ook bedoeld om onze geest, ons zelfbewustzijn nog verder te krenken. Inderdaad, schuldgevoel is hetgeen waarmee deze klimaathekserij zich voedt. Wij moeten boeten, zo papegaaien de machtszoekende bestuurders van dit land de ecologische hogepriesters na. Het is pure oikofobie, pure zelfhaat. Het is een schuldcomplex dat blijkbaar een uitweg nodig heeft. En als ú er iets van wilt zeggen, als de bevolking zich keert tegen de algehele capitulatie van onze bestuurders, als de mensen in dit land protesteren, weet u wat ze dan doen? Dan schaffen ze het referendum af. Dat is de toestand van ons land vandaag.

Die arrogantie, dames en heren, vrienden, die stupiditeit, díe is vandaag afgeschaft. Want op deze dag, nu we in deze crisis verkeren, deze schemer, deze zonsondergang, op deze dag is de uil van Minerva dan toch opgestegen. Vandaag is Forum voor Democratie ofwel de grootste, ofwel de gedeeld grootste, ofwel de een na grootste partij van Nederland geworden. De kiezers in Nederland hebben net als de uil van Minerva hun vleugels uitgespreid , hebben hun ware macht getoond. De uil der wijzen is gaan vliegen en heeft de hele aardkring in beweging gebracht, want deze vleugels zijn niet alleen vleugels om mee te vliegen. Het zijn ook wieken om lucht mee te slaan, om een veranderingswind in gang te zetten, om ons land weer van ons te maken en een einde te maken aan het tijdperk van culturele, economische en politieke capitulatie.

Vrienden, wij hebben niet stilgestaan de afgelopen tijd. We hebben meer dan 2.000 cv’s doorgespit, we hebben meer dan 1300 mensen gesproken, we hebben meer dan 600 diepte-interviews afgenomen, we hebben honderden mensen getraind. We hebben fantastische lijsten samengesteld en met die mensen een hoopvolle, optimistische en serieuze campagne gevoerd. Heel Nederland hebben we bezocht, in zalen, op straten, in winkelcentra. Bij bedrijven zijn we geweest, scholen, ziekenhuizen, overal. En we hebben het hele land in beweging gekregen. En het resultaat, dames en heren, het resultaat, vanavond. Het resultaat.

De zon was mij nooit opgevallen, zegt Menno Wigman, als hij niet steeds was ondergegaan. De schoonheid van Nederland was mij nooit zo duidelijk op het netvlies gekomen als ons mooie land niet zo was verkwanseld door de bestuurders van het kartel. Sterker, als dit alles niet was gebeurd, deze ongecontroleerde immigratie die ons straatbeeld zo vertekent, al die linkse indoctrinatie in het onderwijs, al die lelijke architectuur en die machtsuitbreiding van de EU, al die klimaatketterij. Als al die zaken niet waren gebeurd, was ik nooit de politiek ingegaan. Wij zijn naar het front geroepen. Omdat het moet, omdat ons land ons nodig heeft.

Beste vrienden, wij zijn het product van 300.000 jaar evolutie. Wij hebben meerdere ijstijden overleefd, we hebben mammoeten gevloerd, wij zijn dragers, wij zijn erfgenamen van de grootste beschaving die ooit heeft bestaan. Wij dragen een unieke kracht en enkele tientallen jaren van indoctrinatie door de media en het onderwijs kunnen dat nooit begraven. Iets wat in ons zit, wat nooit kan worden afgepakt.

En vandaag, en dat voel je ook in de zaal, vandaag hebben we gekozen om weer te strijden, weer te dromen, weer te hopen, weer te vechten. En als ik nu terugkijk op de afgelopen drie jaar, dan is dat het sterkste gevoel dat ik heb. Wat wij samen hebben bereikt, die zin om weer te bouwen, die zin om er voor te gaan, dat geloof in de toekomst. En daar wil ik jullie voor bedanken. Toen wij begonnen, toen wij begonnen aan deze reis om samen met al de mensen die hier nu zijn en nog veel meer mensen handtekeningen te verzamelen voor het referendum over het associatieverdrag met Oekraïne. Toen zei iedereen, weet u nog wat iedereen toen zei, lukt je nooit. Daarna moesten we de dertig procent opkomstdrempel halen, 6 april 2016. Iedereen zei, lukt je nooit. Wij zijn het hele land doorgegaan. Overal geweest, overal gedebatteerd. Iedereen dacht dat het ons niet ging lukken, maar het lukte ons wel. We haalden het, het werd een overweldigend ‘nee’. Rutte lachte, iedereen lachte, want er was een inlegvelletje tevoorschijn getoverd, weet u nog, waarmee de stem van de bevolking terzijde werd geschoven. Wij namen het niet, wij accepteerden het niet en wij startten onze eigen partij. En iedereen had het over versplintering en iedereen had het over Peppie en Kokki en dit en dat. En iedereen zei: lukt je nooit.

Maar het lukte ons wel. En we kwamen met twee zetels in de Tweede Kamer op 15 maart 2017. En ook toen, ook toen hadden ze hun woorden klaar. Ook toen lachte Mark Rutte en hij zei: ‘met twee zetels in de Kamer effectief oppositie voeren, lukt je nooit’. En hier staan we vanavond. Hier staan we vanavond, in alle provincies zijn we vertegenwoordigd. In de Eerste Kamer zijn we vertegenwoordigd. Jullie hebben Annabel gehoord, in Amsterdam zijn we d’r. Vanavond is hier ook Derk Jan Eppink, die de lijst aanvoert voor het Europees Parlement, ook daar staan we d’r. En vandaag is dus het moment om een boodschap te sturen aan Mark Rutte en de gevestigde machten. Forum voor Democratie nog langer negeren, dat lukt je nooit.

Wij weten, als FvD’ers weten wij dat je de metafysische grondslagen van het christendom niet hoeft te aanvaarden om toch de wederopstandingsgedachte als leidend motief van de westerse beschaving te kunnen aanvaarden.

Er is één groot verschil met ondergangsdenkers als Spengler: Baudet denkt dat het tij te keren is. In zijn speech noemde hij zijn partij weer „het vlaggenschip van de Renaissancevloot’’ die de beschaving gaat helpen met de wederopstanding. „Dat is in tegenspraak met de cultuurcyclische opvatting van Spengler. Die zegt: de cultuur gaat onvermijdelijk ten onder.”

Iets dat dood leek, iets dat voorbij leek, iets dat achter ons zou liggen, iets dat definitief achter ons zou liggen, dat kan, zo weten wij, weer tot bloei komen. Precies dat, precies dat beste vrienden, is onze leidraad, is ons leidende motief. Het is ons levensmotto, want wij zijn de partij van de wedergeboorte. We zijn de partij van de renaissance, en dat is wat wij willen bewerkstelligen. En het is nooit urgenter geweest dan nu om dat te bewerkstelligen.

Het is nooit noodzakelijker geweest dan nu dat mensen van goede wil de handen ineen slaan, om de banden met onze tradities te herstellen. Om onze kracht te hervinden en nieuwe kruisbestuivingen tot stand te brengen. Om al het goede dat we in de wereld kunnen vinden te verbinden met onze oude wortels en zo het land weer te laten bloeien. Wij zijn aan het bouwen, we zijn bezig een partij te bouwen met een opleidingsinstituut, met lokale afdelingen, met provinciale fracties. Met een Eerste Kamerfractie, met een Tweede Kamerfractie, met een Europese Parlementsfractie. Wij gaan een nieuwe generatie opleiden en we gaan de huidige leiders vervangen en verslaan.Wij hebben de mensen om de Europese Unie te verslaan. Wij hebben concrete oplossingen om de massa-immigratie te stoppen. We hebben mensen die controle over onze grenzen kunnen herstellen en om de Euromunt te ontvlechten, zodat wij eindelijk weer baas worden in ons eigen land. We zullen niet rusten. Wij zullen niet rusten totdat onze democratie is hersteld en het partijkartel is gebroken. We gaan bindende referenda introduceren, volksinitiatieven, open sollicitaties voor publieke functies, gekozen burgemeesters en wij saneren, wij saneren de NPO. Zo is het.

Lees ook: Als denker behoort Oswald Spengler ontegenzeggelijk tot de extreemrechtse kant van het politieke spectrum, schrijft socioloog Merijn Oudenampsen

Opnieuw gaan we voorbij onze horizonten reiken. We gaan een renaissance teweeg brengen, waarin ons zelfvertrouwen is hersteld, waarin we weer veilig kunnen leven in een vertrouwde omgeving, waarin de democratische rechtstaat is hersteld en de economische en culturele dynamiek kan terugkeren. En zoals u weet doen we dat graag met alle andere partijen en bewegingen die ons willen versterken, want wij zijn het vlaggenschip van de renaissancevloot. En andere schepen kunnen zich bij ons voegen. We willen met iedereen samenwerken, dat gaan we gestalte geven in de provincies, dat gaan we gestalte geven op nationaal niveau en dat gaan we gestalte geven op Europees niveau. Want, vrienden, wij gaan met deze partij de trots van ons land herstellen. Op deze rots gaan wij onze zuil bouwen. We gaan onze democratie herstellen en vandaag, vandaag, is de eerste grote veldslag gewonnen. Dank je wel.’

‘Dit is meer spreekbeurt dan politieke speech’

Analyse door Floor Rusman

Het komt niet vaak voor dat politici Hegel aanhalen, maar woensdagavond was het zover. FvD-leider Thierry Baudet verwees naar de negentiende-eeuwse Duitse filosoof: „De uil van Minerva spreidt zijn vleugels bij het vallen van de avond.” In de daaropvolgende ruim twintig minuten durende speech zouden nog vele verwijzingen naar de Europese cultuurgeschiedenis volgen.

„Het was meer een spreekbeurt dan een politieke speech”, zegt Frits Boterman, emeritus hoogleraar moderne Duitse geschiedenis. De uilenmetafoor kon hij niet helemaal plaatsen: de uil van Minerva is het symbool van wijsheid, dus volgens Hegel komt de wijsheid pas achteraf. „Maar die zou je toch eerder moeten hebben als je politiek actief bent.”

Maar vergeet Hegel; belangrijker was Baudets duidelijke verwijzing naar de Duitse geschiedfilosoof Oswald Spengler (1880-1936), zegt Boterman. Volgens Spengler maken alle beschavingen een cyclus door van ongeveer duizend jaar, waarin zij bloeien en weer ten onder gaan. Ten tijde van zijn boek De ondergang van het avondland (1922) bevond de westerse beschaving zich volgens hem in de laatste fase. „Baudet heeft het kleed van Spengler aangetrokken”, zegt Boterman. „Hij heeft het over de westerse cultuur die al lang bestaat en die nu uit elkaar valt in brokstukken.” Hij is naar het front geroepen, zei Baudet; net Spengler, die „zich in een later boek vergeleek met een Romeinse soldaat die de cultuur moest beschermen tegen de barbaren”.

Spengler stond in die tijd niet op zichzelf, vertelt Boterman: „Hij was een van de representanten van wat in Duitsland het revolutionair conservatisme wordt genoemd. Zij hadden een hekel aan de moderne samenleving, die ze associeerden met het vreemde, met invloeden van buiten. We moesten terug naar onze eigenheid, onze Heimat. Deze elementen zie je bij Baudet ook: je ziet oude karrensporen terugkomen die lang onder het asfalt hebben gelegen.”

Er is één groot verschil met ondergangsdenkers als Spengler, zegt Boterman: Baudet denkt dat het tij te keren is. In zijn speech noemde hij zijn partij weer „het vlaggenschip van de Renaissancevloot’’ die de beschaving gaat helpen met de wederopstanding. „Dat is in tegenspraak met de cultuurcyclische opvatting van Spengler. Die zegt: de cultuur gaat onvermijdelijk ten onder.”

Eén term uit de speech herkent Boterman niet uit Spenglers werk: „onze boreale wereld”. Het woord ‘boreaal’ kwam pas op ná de Tweede Wereldoorlog. Letterlijk betekent het ‘noordelijk’, maar vanwege het gebruik ervan door onder anderen Jean-Marie Le Pen – die ermee verwees naar een wit, christelijk Europa – is het een beladen term.