Vier redenen waarom Forum voor Democratie zo aantrekkelijk voor kiezers is
Sinds Forum voor Democratie in 2017 met twee zetels in de Tweede Kamer kwam, is de achterban sterk gegroeid. Bij de provincialestatenverkiezingen werd de partij zelfs de grootste. Kritiek op partijleider Baudet doet zijn volgers weinig, ook als hij door experts terecht wordt gewezen. Wat maakt FvD zo aantrekkelijk voor kiezers? Vier factoren.
De populariteit van Forum voor Democratie is tijdens de campagne voor de provincialestatenverkiezingen alleen maar toegenomen. Ondanks de felle kritiek die partijleider Thierry Baudet kreeg op de voortzetting van de verkiezingscampagne na de dodelijke schietpartij in Utrecht, haakten zijn kiezers niet af. Sterker nog: de partij behaalde de meeste stemmen bij de provincialestatenverkiezingen woensdag.
Voor de sterke groei van deze trouwe achterban is een aantal redenen aan te voeren.
De beweging
De partij heeft naar eigen zeggen meer dan 33 duizend leden. Met een theatertour trokken de kopstukken van Forum de afgelopen weken door het land. Volgens Bert Bakker, onderzoeker politieke communicatie aan de Universiteit van Amsterdam, presenteert de partij zich met succes als een politieke beweging. ‘Forum zet zich duidelijk af tegen de gevestigde politiek, tegen Brussel en tegen migranten. De partij zet daar een wij-gevoel tegenover: samen gaan we het anders doen.’
Verzet tegen het Klimaatakkoord
‘Voor Forum begon het succes van deze campagne met de presentatie van het Klimaatakkoord’, zegt Peter Kanne van onderzoeksbureau I&O Research. ‘Baudet is een van de meest standvastige ontkenners van wetenschappelijke opvattingen over de klimaatverandering. Daarmee speelt hij als een van de weinige politici in op een gevoel dat onder een grote groep kiezers leeft.’
Zelfs nadat experts, politici en media Baudets uitspraak dat het Klimaatakkoord Nederland 1.000 miljard euro gaat kosten als onzin hadden weggezet, had dat weinig invloed op de steun voor de partij. ‘Integendeel’, zegt Bakker. ‘Hoe harder tegenstanders zich richten op Baudet, des te meer steun hij krijgt van zijn achterban.’ Dat komt volgens onderzoeker Kanne vooral door het lage vertrouwen in de overheid van de FvD-kiezer. ‘De kiezers van Forum vertrouwen niet op de doorberekeningen en de instanties erachter. Die luisteren liever naar Baudet.’
Ruimte op rechts
Forum weet volgens Kanne vooral kiezers van de PVV, VVD en CDA naar zich toe te trekken. Met de instemming met het Klimaatakkoord en het kinderpardon hebben vooral VVD en CDA een politieke beweging naar links gemaakt. ‘Baudet springt in het gat dat daardoor op rechts is ontstaan’, zegt de onderzoeker.
Dat de partij ook PVV-kiezers voor zich weet te winnen komt door haar agenda, die zowel cultureel als economisch rechts is. Daarom is FvD volgens Matthijs Rooduijn, politicoloog aan de Universiteit van Amsterdam, nu een echte bedreiging voor de economisch rechtse VVD geworden. ‘Zeker nu de VVD gebonden zit aan de linkse coalitiepartners ChristenUnie en D66 komt er meer ruimte voor Forum.’
Migratie
De anti-migratiestandpunten blijven de belangrijkste reden voor de kiezer om FvD te stemmen, zegt Kanne. ‘Driekwart van de Forumkiezers vond immigratie het belangrijkste thema van de verkiezingen, terwijl dat over het algemeen rond de 30 procent ligt.’ Volgens Rooduijn liggen de standpunten van FvD wat dat betreft dicht bij die van de PVV. ‘En toch wordt Baudet door zijn mediastrategie gezien als een minder radicale variant van Wilders.’ Volgens Kanne stelde Baudet zich de laatste tijd rustiger op in de media. ‘Voor de kiezer komt hij daardoor heel redelijk over.’
Het besluit van Baudet om zijn verkiezingscampagne voort te zetten na de aanslag in Utrecht kon uiteindelijk op steun van zijn achterban rekenen. Volgens het EenVandaag-opiniepanel stond 85 procent van de FvD’ers achter de beslissing. ‘De twee belangrijkste kenmerken van de partij: het verzet tegen de gevestigde orde en de anti-migratiestandpunten, komen hier samen’, zegt Gerrit Voerman. De politicoloog aan de Rijksuniversiteit Groningen denkt dat de Forumkiezer zich daarom goed in de beslissing van Baudet kon vinden. ‘Ze vinden het juist goed dat de vertegenwoordigers van de gevestigde orde na de aanslag op hun beleid konden worden aangesproken.’
De actie van Forum gaf de partij veel media-aandacht. ‘Toen De Telegraaf de dag na de aanslag een advertentie weigerde te plaatsen, werd deze alsnog in de uitzending van Pauw & Jinek getoond.’ Maar de invloed van de aanslag op de winst van Forum moet niet worden overdreven, vindt Bakker van de UvA. ‘Uit onderzoek naar de invloed van eerdere aanslagen blijkt dat die gering is.’