Filmpje met vrouwenhaat

Vroeger, toen níét alles beter was, zou zo’n onheilsdag in Utrecht door de media veel kariger verslagen zijn. Je had elk uur op de televisie een nauwelijks gewijzigd nieuwsbulletin, nogal vlak voorgelezen door Fred Emmer, die er een gezicht bij trok alsof hij het erg onrechtvaardig vond dat hij in zijn vrije tijd was opgetrommeld voor dit waardeloze corvee.

Op de radio werden de gezellige deuntjes af en toe onderbroken door wat nieuwsflitsen. Het was niet ideaal, maar wel rustig. Als je toevallig thuis was, kon je gewoon doorgaan met het koken van de aardappels, het bijvijlen van de teennagels of het treiteren van je partner.

Dat kan allemaal niet meer. De tv staat aan en je zult de hele dag naar Theo Verbruggen moeten kijken, die op een straathoek knap zijn vertwijfeling staat te camoufleren. Hij moet urenlang wijzen op een plek in de verte waar een groepje gewapende politiemensen wacht op iets – niemand weet wát – dat niet gaat gebeuren.

Toen aan het einde van de dag de balans kon worden opgemaakt, wisten we nog niks. Niks over de precieze toedracht, niks over de motieven van de dader. Begrijpelijk, dat gebrek aan openheid bij de autoriteiten, want de politie moet zo’n man geduldig kunnen ondervragen en het zou niet handig zijn als hij weet wat de politie wel en niet weet. Bovendien zal het nog dagen duren voor alle relevante feiten uit zijn verleden zijn achterhaald.

Voorlopig, in ieder geval op het moment dat ik dit schrijf, is de hamvraag nog steeds niet beantwoord: is er wel of niet sprake van een terroristische aanslag? Het zal de nabestaanden van de slachtoffers en de gewonden een zorg zijn, maar voor de samenleving is het wél belangrijk.

Dé verrassing op deze ‘kijkdag’ was niet bij de reguliere media te zien, maar bij GeenStijl dat al vroeg in de middag een opmerkelijk, in 2011 opgenomen filmpje toonde met beelden van de hoofdverdachte, Gökmen T. Het werd later op de avond bij Pauw & Jinek verkort uitgezonden, maar het is de moeite waard om het helemaal te zien.

T. wandelt met een man over de Oudegracht in Utrecht als hij benaderd wordt door een toenmalige verslaggeefster van GeenStijl, de blonde Chantal Hanse, twee jaar eerder ‘Playmate van het jaar’. Ze is frivool gekleed: royaal decolleté, van achteren een iets afzakkende spijkerbroek. De mannen kunnen er niet tegen, ze reageren verbeten. „Slet”, zegt de kompaan van T. enkele keren. „Je halve kont staat open”, zegt T. Hij noemt haar spottend ‘democraat’ en zegt na haar verbaasde reactie: „Wat ben je dan? Sharia?”

Als zij lacherig iets vraagt, komt T. boos terug, ontneemt haar de microfoon en scheldt: „Dit is echt een kankermongool.” Ze mag het uitzenden, bijt hij haar nog toe.

Zijn houding is intimiderend, agressief. Het is maar een terloopse gebeurtenis, maar die krijgt met terugwerkende kracht symbolische betekenis. Je ziet onversneden vrouwenhaat, geprojecteerd op een vrouw die vriendelijk tegen hem blijft. De mannen voelden zich kennelijk uitgedaagd – en misschien was dat ook de bedoeling van het item – maar hun botte, humorloze reactie getuigt vooral van diepe minachting.

Om met een voorzichtige conclusie te besluiten: dit filmpje sluit terroristische nevenmotieven bij de hoofdverdachte beslist niet uit.