Zeilen in het zwembad om jongeren te trekken

Het ene na het andere zeilbootje dat omslaat, ruim honderdvijftig keer op één dag. Het moet een vreemde gewaarwording zijn voor de voorbijgangers die op deze ochtend met windkracht vijf en in de stromende regen langs het zwembad in Maarssen fietsten. Wat doen die vier zeilbootjes en kano’s daar in het plaatselijke bad?

Binnen merkt niemand iets van het slechte weer. In het zwembad is het tropisch warm, windstil, zonder golven. Ofwel: ideale zeilomstandigheden. Een surrealistisch beeld te midden van de chloorwalmen.

Maarssen was vrijdag gastheer van ‘Optimist on Tour’, een initiatief van het Koninklijk Nederlands Watersportverbond (KNWV) om kinderen kennis te laten maken met de watersport, in de hoop dat ze lid worden. Want dat is hard nodig, de sport is vergrijsd. Van de 2,5 miljoen Nederlanders die jaarlijks aan watersport doen, is nog geen vijf procent lid van een vereniging. En daarvan was, volgens de laatst bekende cijfers uit 2017, de helft zestigplusser.

Terwijl Nederland ’s werelds beste zeilland is. In augustus wonnen de zeilers en windsurfers bij de WK in Denemarken zes medailles, waarvan drie gouden. In september volgde bij de wereldbekerwedstrijden op het olympische water van Tokio vier keer goud en één keer zilver.

Nieuwe vormen van watersport

Alle successen ten spijt is de behoefte om in een zeilboot te stappen minder geworden; suppen (peddelsurfen) en kitesurfen zijn tegenwoordig ook populair. En voor deze nieuwe vormen van watersport hoef je niet per se lid te worden van een vereniging.

Wie wil zeilen, krijgt te maken met reistijd. Zeilverenigingen „zitten niet per definitie in het centrum, zoals bij hockey”, zegt Frank van den Wall Bake, bestuurslid van het KNWV. „Kinderen moeten van ver komen met de fiets of het ov als de ouders ze niet brengen.”

Maar als de jeugd niet naar de zeilsport komt, dan kom de zeilsport naar hen toe. Dat was in 2014 het idee achter Optimist on Tour, dat zijn vruchten lijkt af te werpen. „De groei bij de jeugd is weer aan het toenemen”, zegt hoofdinstructeur Ilse Köpping op de tribune in Maarssen.

De afgelopen jaren kwamen meer dan 80.000 kinderen tussen de 6 en 12 jaar, vooral via school, door Optimist on Tour in aanraking met de watersport. „Als ze eenmaal besmet zijn geraakt met het watersportvirus, komen ze wel een keer terug.” Op zeilkamp, bijvoorbeeld. 13 procent is uiteindelijk doorgestroomd naar een vereniging.

Lees ook dit interview met zeiler Carlo Huisman, die in 2021 meedoet met de America’s Cup

Dat succes merken ze bij Watersportvereniging Ermelo. Daar wilde men vorig jaar beginnen met jeugdzeilen, en werd contact gelegd met het watersportverbond om Optimist on Tour naar jachthaven Strand Horst te brengen. „Om toch iets aan de toekomst te doen”, zegt voorzitter Wiert Omta. „We waren in de kern een vereniging die zich alleen maar druk maakte over de ligplaatsen.”

In Ermelo maakte vorige zomer zo’n twintig kinderen óp het water kennis met de jeugdzeilbootjes. Want zodra het watersportseizoen van start gaat – dat loopt van april tot oktober – ruilt Optimist on Tour de zwembaden weer in voor buitenwateren.

Binnenkort beginnen ze in Ermelo met zeilavonden voor de dertien kinderen die zich hiervoor hebben ingeschreven. Een mooi aantal volgens Omta, die blij is met iedere inschrijving. „Kinderen hebben het heel erg druk met paardrijden, voetbal, tennissen. En dan moeten ze vaak ook nog naar muziek.”

Marit Bouwmeester

De vereniging heeft zes optimisten in de haven liggen. Kinderen hoeven alleen maar hun sporttas mee te nemen, om de stap zo laagdrempelig mogelijk te houden.

Want uiteindelijk moet het gebeuren bij de verenigingen, als Nederland ook in de toekomst in de wereldtop wil blijven. Dáár zetten de talentvolle watersporters hun eerste stappen naar het topzeilen.

In de huidige top ziet Jaap Zielhuis, hoofdcoach van de olympische ploeg, nog geen afname van talent, er is zelfs sprake van verjonging in plaats van vergrijzing. „We hebben een enorme aanwas van talentvolle zeilers.” Toch weet ook Zielhuis dat er op verenigingsniveau een slag gemaakt moet worden om de verenigingen „de broeikassen” te laten blijven van olympische talenten.

Om dat te bereiken is het aan de topzeilers om iets terug te doen voor de breedtesport, door een uithangbord en inspiratiebron voor de jeugd te zijn. „Want ook Marit Bouwmeester [één van de meest succesvolle Nederlandse zeilers] is bij een vereniging begonnen.” In een optimist.