Direct naar artikelinhoud
InterviewDimitris Vitsas

Griekse minister van migratie over vluchtelingenstroom: ‘Europa moet de last eerlijker verdelen’

Onze systemen bezwijken onder de druk doordat andere landen hun grenzen dichthouden, zegt de minister van Migratie Dimitris Vitsas.

De Griekse minister van migratie Dimitris Vitsas.Beeld EPA

De Griekse minister van Migratie, Dimitris Vitsas, wil zijn EU-collega’s er niet meteen van beschuldigen dat ze zijn land in de steek hebben gelaten. ‘Maar Griekenland krijgt niet de hulp die het nodig heeft’, zegt de linkse ­Syriza-politicus als hij bedachtzaam een sigaret opsteekt. ‘Met geld alleen kun je de druk niet van de ketel halen. De Visegrad-landen (Hongarije, Polen, Slowakije en Tsjechië, red.) denken daarmee hun solidariteit te betuigen, maar het gaat om het delen van verantwoordelijkheid.’

Vanuit zijn haveloze kantoor in het ministerie, dat na de crisis is gevestigd in een oude tabaksfabriek in de ooit bloeiende havenwijk Piraeus, legt Vitsas al kettingrokend uit hoe de vork in de steel zit. ‘We doen ons uiterste best. We hebben 60 duizend migranten in de opvang, 12.500 kinderen gaan naar school. We starten dit jaar met integratieprogramma’s voor de eerste tienduizend mensen, maar we kunnen het niet bijhouden.’

In de eerste weken van 2019 zijn alweer 3.500 migranten aangekomen. ‘Dit jaar verwachten we nog zeker 40 duizend nieuwe migranten. De ­eilanden zijn weer helemaal verstopt, de asielprocedures gaan veel te traag. Onze systemen bezwijken onder de druk. Stel je voor: op Samos is één ziekenhuis dat berust is op zeven- à achthonderd patiënten. Wat denk je dat er gebeurt als er ineens tienduizend mensen bijkomen? Ik probeer meer dokters daar te krijgen, en advocaten en tolken, maar het is niet bij te benen.’

Wat verlangt u van de EU-landen?

‘Het zou enorme verlichting geven als de EU zo’n 20 duizend vluchtelingen overneemt – de zogeheten relocatie – zoals was afgesproken destijds. De last moet eerlijker worden verdeeld over Europa. Iedereen blijft nu in Griekenland hangen omdat andere lidstaten hun grenzen dichthouden. Als het ons al zou lukken om weer 40 duizend nieuwe migranten te huisvesten, voeden en naar school te laten gaan, wat doen we het jaar daarop als er weer 40 duizend komen? Onze financiële ­situatie is al niet geweldig. Migranten willen hier ook helemaal niet zijn.’

Pleit u voor hervorming van de Dublin-verordening die bepaalt dat vluchtelingen asiel moeten aanvragen in het eerste land waar ze ­Europa binnenkomen?

‘Europa is er goed in om geld te verdelen, maar als het om mensen gaat is er weinig animo’, grapt Vitsas. ‘Lidstaten kunnen migranten terugsturen naar Griekenland vanwege ‘Dublin’, maar ze nemen niemand meer van ons op.

‘Omdat de Visegrad-groep niets meer van migratie wil weten, proberen we nu afspraken te maken met een groep ‘welwillende landen’, waaronder Duitsland, Frankrijk, Portugal en ­Nederland. Onze eerste prioriteit betreft ­alleenreizende minderjarigen die hier op straat dreigen te belanden. Als alle landen elk een groepje van twintig zouden opnemen, zouden we al erg zijn geholpen.’

In Europa is steeds minder draagvlak voor migratie. Denkt u dat u hulp krijgt?

‘Ik weet dat er veel politieke weerstand is in Europa. Alle landen kampen met de opkomst van extreem-rechts. We zien overal racistische en fascistische groeperingen opstaan en je ziet dat de regerende partijen die rechtse agenda’s overnemen. Dat is het ergste wat er kan gebeuren. Daarmee versterk je de positie van extreem-rechts en we weten wat dat in het verleden heeft gebracht.

‘Maar we moeten het blijven proberen. Linkse partijen moeten de uitdaging aangaan om de meningenstrijd te winnen. We moeten xenofobie overwinnen met onze principes over mensenrechten. Het is niet makkelijk, want mensen zijn gevoelig voor de makkelijke propaganda van rechts. Ze geloven dat migranten hun banen innemen, zoals Hongarije ze doet geloven. Maar het klopt niet. We hebben arbeidsmigranten nodig. We moeten de migratiediscussie winnen op economische gronden.’

Heeft de EU-Turkijedeal dus niet goed uitgepakt voor Griekenland?

‘De Turkije-deal heeft veel problemen voor ons veroorzaakt. Maar wat kunnen we doen? Er blijven smokkelaars opstaan om mensen uit Turkije hierheen te krijgen. Turkije zelf gebruikt migranten ook voor politieke doeleinden en er vluchten nu ook Turken zelf.

‘We moeten de instroom vanuit de landen van herkomst zien te stoppen. Dat kan alleen door legale migratie­routes te creëren. Helaas is daar weinig oor voor in Brussel, daar overheerst paniek. En dan gaat direct de kraan dicht, een ­typische bezuinigingsreflex die wij Grieken maar al te goed kennen uit de financiële crisis, maar waarmee je alleen maar mensen in de hoek drijft en alles tot stilstand brengt.’

Lees ook: 

Recordaantal migranten: Griekenland bezwijkt opnieuw onder grote toestroom
Griekenland dreigt opnieuw te bezwijken onder de vluchtelingenstroom. Vorig jaar kwamen 50 duizend illegale migranten aan in Griekenland, terwijl er nog nauwelijks mensen legaal verder Europa in kunnen. Op dit moment verblijft een recordaantal van 75 duizend migranten in Griekenland, meer dan op de top van de vluchtelingencrisis in 2016, toen de grenzen in de Balkan dichtgingen. 

Longread: Recordaantal migranten zit klem in Griekenland - ‘Europa heeft zijn solidariteit afgekocht’
Een recordaantal van 75 duizend migranten zit vast in Griekenland door ‘Fort Europa’. Van de belofte van de Europese Unie om vluchtelingen over te nemen kwam vrijwel niets terecht. In een opvangkamp in Thessaloniki verloopt het leven in lethargie. ‘Er is hier niets voor ons. Ook voor de Grieken is er geen werk.’

Helft migranten aan Griekse grens vlucht voor Erdogan: ‘We hebben geen leven meer’

Het aantal migranten dat de landsgrens tussen Turkije en Griekenland bij de Evros-rivier oversteekt, is vorig jaar verdrievoudigd. De toename is grotendeels te danken aan Turkse politieke vluchtelingen. Naar schatting de helft van de achttienduizend migranten die op rubberen bootjes de rivier zijn overgestoken, is op de vlucht vanwege de politieke zuiveringen van de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan na de mislukte staatsgreep in juli 2016.

Commentaar: Europa zou veel meer werk moeten maken van beter asielsysteem

Natuurlijk is een complex migratievraagstuk niet bij toverslag op te lossen. Maar Europa kan meer doen.