Karl Lagerfeld (1933-2019): de opmerkelijke keizer van de mode
Wie totaal geen kaas van de mode heeft gegeten, weet toch wie Karl Lagerfeld is. De onvermoeibare ontwerper stierf dinsdag op 85-jarige leeftijd. 'Karl wás Chanel.'
Om de zoveel tijd stak in modekringen weer het gerucht op. Zou Karl Lagerfeld, vooral bekend als ontwerper van Chanel, niet eens het veld gaan ruimen? Maar nee. Lagerfeld vierde zijn tien-, vijftien, twintig, en uiteindelijk zesendertigjarige jubileum bij het modehuis. Dinsdag overleed de ontwerper in zijn woonplaats Parijs.
Lagerfeld werd geboren in Hamburg. Over de exacte datum heeft hij altijd vaag gedaan: in interviews zei hij soms 1935, op zijn eigen site staat 1938 vermeld. Sinds zijn geboorteaankondiging in een krant is teruggevonden wordt 1933 als zijn geboortedatum aangenomen - zelf wilde hij dat nooit bevestigen.
Na de Tweede Wereldoorlog verhuisde Lagerfeld naar Parijs, waar hij geschiedenis en illustratie studeerde. Zeven jaar later won hij een ontwerpwedstrijd, wat hem een baantje bij de beroemde ontwerper Pierre Balmain opleverde. Daarna werkte hij bij couturehuis Jean Patou en modemerk Chloé.
Fendi
Vanaf 1965 tot zijn sterfdag was hij hoofdontwerper van het Italiaanse modehuis Fendi. Hij hield het daar een indrukwekkende 54 jaar uit. Maar iedereen zal hem vooral kennen vanwege zijn werk voor Chanel. Toen hij daar in 1983 als hoofdontwerper van de damesmode werd aangesteld - in herenkleding heeft hij nooit interesse getoond - was Chanel een ingekakt, nogal oubollig merk.
Lagerfeld bleek een kei in het updaten van de klassieke Chanel-elementen die Coco zelf ooit bedacht. Hij heeft 36 jaar lang, tot soms wel tien collecties per jaar, gevarieerd met parels, tweed, gevlochten kettingen, mantelpakjes en doorgestikt leer. Dat is al een prestatie op zich.
Decors
Lagerfeld leefde zich daarnaast totaal uit op de decors van zijn modeshows, die hij op een uitzondering na in het Grand Palais in Parijs hield. Wat hem betreft konden ze niet spectaculair genoeg zijn.
Hij heeft modellen laten paraderen op een nepstrand, compleet met golvende branding, een nagebouwd vliegveld, een nep-Seine inclusief boekenstalletjes, een datacentrum en ruimtevaartstation met opstijgende raket. Toen hij in 2014 een supermarktdecor vol Chanelproducten neerzette, gingen de hysterische fans er na afloop vandoor met de cornflakesdozen met Chanel-logo. Ingetogen was zijn smaak niet te noemen.
Werkdrift
Naast zijn uitdossing (paardenstaart, zonnebril, witte kraag en vingerloze handschoentjes), rare uitspraken over het uiterlijk van vrouwen (zo voelde hij zich genoodzaakt te melden dat Adèle een 'beetje te dik' was) en zijn grote liefde voor Birmaanse kat Choupette, is zijn werkdrift wat Lagerfeld zo legendarisch maakte.
Terwijl de ene na de andere ontwerper het bijltje erbij neergooide omdat de werkdruk van de mode-industrie ze tot waanzin dreef, bleef Lagerfeld doorstampen. In een interview met tijdschrift Numéro zei hij vorig jaar over zijn collega's: "Ze zijn alleen geïnteresseerd in hun verdomde inspiratie. Ze kunnen een uur doen over waar een knoopje zou moeten, of het kiezen van schetsen gemaakt door hun assistenten, wat me enorm irriteert. Ik ben een machine."
Modemachine Lagerfeld peinsde er dan ook niet over om met pensioen te gaan. Hij had naar eigen zeggen een contract bij Fendi tot 2045. De komende weken stonden er al shows voor de deur in Milaan en Parijs.
Hij stierf tamelijk onverwachts, hoewel er al tijden werd gespeculeerd dat het niet zo goed ging met de maestro. Tijdens zijn laatste show, precies een maand geleden in Parijs, liep hij geen afscheidsrondje om zijn publiek te bedanken. Het was de eerste keer in al die jaren dat hij verstek liet gaan.
Modeliefhebbers over het heengaan van Karl Lagerfeld
Maxime Cartens (28) van het Amsterdamse modelabel Teym heeft tweeënhalf jaar gewerkt voor Karl; het hoofdkantoor huist in Amsterdam. Toen ze daar na de mode-academie een baan kon krijgen waren ook haar vrienden die niets met mode hebben apetrots.
"Iedereen weet wie Karl is. Dat komt door zijn iconische look, maar ook doordat hij zo lang bij Chanel heeft gezeten. Hij is een instituut geworden. Keizer Karl." Als Cartens' ontwerpen in Parijs met Lagerfeld werden besproken, kreeg ze indirect feedback op haar werk. "Als hij enthousiast reageerde op een ontwerp van mij, was dat natuurlijk wel vleiend."
Jaarlijks kwam Lagerfeld naar Amsterdam voor een kerstdiner met zijn werknemers. Cartens heeft hem op zo'n dinertje ontmoet. "Ik was bloednerveus toen ik aan hem werd voorgesteld. Heel leuk om zo'n figuur te ontmoeten waarvan je bijna niet meer door hebt dat het gewoon een mens is."
Als geboren Parisienne is stylist Wendy Rousseau-Mehdi (33) sinds kleins af aan groot fan van Chanel. "Op het journaal werden de shows van merken als Chanel altijd vertoond. Zo heb ik ooit interesse in mode gekregen. En natuurlijk ook in Karl."
Jaren later mocht ze als redacteur van een modetijdschrift voor het eerst zelf naar een show van Lagerfeld voor Chanel. Die keer had hij het Grand Palais omgetoverd in een windmolenpark. "Het was fantastisch. Ik weet nog dat ik hem zag lopen, vlak langs me, en dacht: dat is hem gewoon."
Daarna mocht Rousseau-Mehdi nog vier keer naar een show van Lagerfeld. "Iedere keer was het weer bijzonder - alleen al dat ik een uitnodiging had, want die zijn heel beperkt. De show van Chanel is de meest gewilde van heel Parijs Fashion Week. Iedereen wil zien welk universum Karl nu weer gecreëerd heeft."
Justin Weijgers (22) werkt bij designer-vintage.com en als personal shopper bij de Bijenkorf. "Ik zag het niet aankomen, want 85 is best jong in mijn ogen. Hubert de Givenchy was nog ouder toen hij overleed. Ik ben nog steeds in shock."
Weijgers is verzamelaar van Chanel-producten, vooral van bouwjaar 1996 - zijn geboortejaar. "Al zijn oude, goudkleurige ontwerpen gaan nu nog meer in prijs stijgen. Chanel gaat nooit dood, zelfs niet als Karl Lagerfeld dat wel doet."
Een paar jaar geleden spotte hij Lagerfeld in Parijs. "Hij had een hele bijzondere aura en wist precies wie hij moet ontwijken, qua paparazzi. Hij zag wie de échte fans zijn, die gaf hij aandacht."
(Door: Hannah Stöve & Joanne van Gool)