Journalist pleegde fraude, keer op keer op keer

Enkele honderden artikelen verschenen er van zijn hand. Verhalen waarin vaak bronnen voorkomen die niet te traceren zijn. In 2014 werd hij door drie nieuwsmedia ontslagen vanwege plagiaat. Toch vond zelfstandig journalist Peter Blasic elke keer nieuwe opdrachtgevers. Totdat twee journalisten van De Groene Amsterdammer hem ontmaskerden.

Het weekblad publiceerde deze week een artikel waaruit blijkt dat de Nederlandse journalist, die ook schreef onder de naam Peter Mertens, meermalen fraude heeft gepleegd. De hoofdredacteuren van Nieuwe Revu, Vice, OneWorld en het Belgische Knack erkennen dat ze niet kunnen instaan voor de mensen die Blasic in zijn stukken aan het woord laat.

Blasic, die ook als ambtenaar bij de gemeente Roermond werkt, heeft een deel van zijn bronnen mogelijk zelf verzonnen – al ontkent hij zelf het bedrog. Veel van de personen die hij met voor- en achternaam noemt heeft De Groene niet kunnen opsporen en Knack schrijft op zijn website te hebben ontdekt dat Blasic nooit contact had met meerdere buitenlanders die hij in artikelen citeert. Ook blijkt de door Blasic aangeleverde profielfoto op de website van Knack van een model. Naar aanleiding van de onthullingen hebben zowel Knack als Nieuwe Revu artikelen van Blasic ingetrokken.

Plagiaat

Ook bij Elsevier, HP/De Tijd en de Belgische nieuwssite Apache is de verslaggever onzorgvuldig met zijn bronnen omgegaan. In artikelen die Blasic voor deze media tikte, heeft hij passages uit stukken van andere journalisten overgeschreven zonder bronvermelding.

Anders dan bij Nieuwe Revu, Vice, OneWorld en Knack, wisten de hoofdredacteuren van deze drie media al eerder dan De Groene dat Blasic sjoemelde met bronnen. Apache verbrak al in 2014 in stilte alle banden met de freelancer wegens plagiaat. In 2017 werd hij opnieuw betrapt bij HP/De Tijd, die hem al even geruisloos de wacht aanzegde en al zijn driehonderd artikelen verwijderde. En een jaar later verloor ook Elsevier het vertrouwen in Blasic en zegde de samenwerking op, wederom zonder er ruchtbaarheid aan te geven.

Dat deze media hun handen in stilte van Blasic hebben afgetrokken, is een belangrijke reden dat de ambtenaar jarenlang werk vond bij zo veel verschillende titels, stelt Frits van Exter, voorzitter van de Raad voor de Journalistiek en voormalig hoofdredacteur van Trouw en Vrij Nederland. Wellicht hadden redacties elkaar kunnen informeren op het moment dat ze de namen Blasic of Mertens zagen opduiken in andere media.

“Maar nog belangrijker is dat je als journalistieke organisatie je lezers direct informeert wanneer je te maken hebt met bedrog, net als Trouw deed toen daar een aantal jaren geleden fraude aan het licht kwam, en recentelijk Der Spiegel. Door te erkennen dat het is misgegaan, te vertellen hoe het is ontdekt en welke maatregelen je neemt om herhaling te voorkomen, versterk je het vertrouwen van het publiek juist in plaats van het te beschadigen. En vertrouwen is waar de journalistiek op draait.”

Schandpaal

HP/De Tijd schrijft op zijn website destijds te hebben besloten het plagiaat niet publiek te maken omdat Blasic een onervaren journalist was die zijn bedrog ontkende. Bovendien was er onvoldoende bewijs om kwader trouw aan te tonen.

Arendo Joustra, hoofdredacteur van Elsevier, draagt vergelijkbare argumenten voor zijn stilzwijgen aan. “Met het #MeToo-debat in mijn hoofd wilde ik een beginnend journalist niet direct aan de hoogste boom knopen. Ook het feit dat hij freelancer was, speelde mee. Als het een vaste redacteur was geweest, had ik het anders aangepakt.”

Het waren ‘tamelijke onschuldige stukjes’ die Blasic voor Elsevier schrijft, verdedigt hij zijn keuze. “En hij heeft maar 22 artikelen voor ons geschreven, waarvan we er in twee plagiaat konden aantonen. Het is klein bier. Bovendien zijn de titels waaruit hij passages overnam kwalitatief uitstekend, zoals de EUobserver. Dat hij zijn bronnen niet noemde, is fout, maar wat hij schreef deugde wel. De informatie in zijn stukken klopte, we hebben de lezer niet op het verkeerde spoor gebracht.”

Van Exter begrijpt de verklaringen. “Ik kan me voorstellen dat het niet leuk is toe te geven dat je belazerd bent omdat het ook iets zegt over de controles op en kwaliteit van je eigen werk. Ik snap dat je het liever wegdenkt, dat je bekommernis kunt hebben of dat bedrog kan leiden tot financiële en juridische complicaties.”

Toch is hij niet overtuigd. “Het publieke belang weegt altijd zwaarder. Want de lezer is degene die het meest is belazerd. Bijkomend voordeel is dat zo’n persoon dan ook bekend staat als een dubieuze journalist. Zo zijn andere redacties dan vanzelf gewaarschuwd.”

Gemeente Roermond schorst Blasic

Naar aanleiding van de onthullingen in De Groene Amsterdammer, heeft de gemeente Roermond Peter Blasic op non-actief gesteld. “De nevenactiviteiten vinden weliswaar niet plaats onder verantwoordelijkheid van de gemeente, maar volgens de integriteitsregels mogen deze niet het belang van de werkgever schaden”, aldus de gemeente in een verklaring.

Lees ook:

‘Het botst te weinig op redacties’

Met het openbaar maken van het rapport van de Onderzoekscommissie brongebruik Trouw, heeft de krant aangegeven dat er ruimte is voor reflectie. Mark Deuze, hoogleraar journalistiek aan de Universiteit van Amsterdam juicht dat toe. Er kan volgens hem veel meer gediscussieerd worden op redacties.

‘Samenleving verlangt moreel leiderschap van kranten’

Trouw vierde het afgelopen jaar het 75-jarig bestaan in een snel wijzigend medialandschap. Een korte terugblik op tien lezersavonden en een blik op de toekomst met twee journalistieke experts, van buiten de Trouw-redactie.