De kans is vrij groot dat de gedupeerden de schade vergoed krijgen, zegt advocaat Richard Korver, gespecialiseerd in het bijstaan van slachtoffers en nabestaanden van misdrijven. Het Openbaar Ministerie heeft in de zaak van het oplichtersechtpaar aan de rechtbank gevraagd om voor de claims van gedupeerden een schadevergoedingsmaatregel op te leggen. Jan V. (63) en Jolanda H. (54) en hun raadsvrouw hebben zich daar niet tegen verzet. ,,Daders bij wie een schadevergoedingsmaatregel is opgelegd door de rechtbank, zijn verplicht om te betalen zodra het vonnis onherroepelijk is”, zegt Korver.

Niet zelf achter het geld aan

De mensen hoeven niet zelf achter hun geld aan. Het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) gaat het geld voor de gedupeerden innen. ,,Als zij na acht maanden nog niet hebben betaald, schiet het CJIB de schadevergoeding voor. Bij slachtoffers of nabestaanden van ernstige geweldsmisdrijven en slachtoffers in zware zedenzaken is dat het gehele schadebedrag. Ook de toegekende immateriële schade wordt door het CJIB uitgekeerd. Bij slachtoffers van oplichting of diefstal en soortgelijke delicten gaat het om maximaal 5000 euro.”

De twee hebben veel mensen opgelicht, maar de bedragen zijn niet extreem hoog.

Dat bedrag is voor de gedupeerden in de zaak van V. en H. voldoende. De twee hebben veel mensen opgelicht, maar de bedragen zijn niet extreem hoog. Ze zijn tot hun arrestatie in augustus ruim een jaar lang door Drenthe, Groningen, Friesland en andere delen van Nederland getrokken, nadat zij de woonlasten voor hun huis in Bovensmilde niet meer konden betalen. Ze hebben tijdens hun treurige rondreis twintig hotels en B&B’s achtergelaten met onbetaalde rekeningen en ruim veertig particulieren onder het mom van een lening met een kletsverhaal geld afgetroggeld.

Claim ingediend

Een flink deel van de 62 gedupeerden die aangifte deden, hebben een claim ingediend. Het opsommen van alle vorderingen - globaal bedragen tussen de 25 en 3000 euro - duurde tijdens de rechtszaak bijna een uur. Samen met de raadsvrouw van het echtpaar werd alles nagelopen, soms met een toelichting van een gedupeerde vanuit de zittingszaal. Want een schadevordering moet kloppen en voorzien zijn van een handtekening om te kunnen worden toegekend.

Jan en Jolanda bezweren dat ze alles doen wat in hun macht ligt om de schade te betalen. Makkelijk zal het niet worden. Hun raadsvrouw vertelde dat het echtpaar niets heeft: geen huis, geen meubels, geen vrienden, geen contact met familie en al helemaal geen geld. De gedupeerden zijn zeer waarschijnlijk aangewezen op het voorschot van het CJIB. Dat betekent zeker niet dat V. en H. van de claims verlost zijn.

Innen schadevergoeding

,,Ook als een voorschot is uitgekeerd aan gedupeerden, gaat het CJIB onverminderd door met het innen van de schadevergoeding op de dader”, zegt CJIB-woordvoerster Marjan van Mierlo. ,,Er kunnen betalingsregelingen getroffen worden. Als dat niet gebeurt, kan een dader in vervangende hechtenis komen.” Dat ontslaat iemand niet van de verplichting om te betalen. Een dreigend verblijf in de cel moet veroordeelden aanzetten om een regeling te treffen en te betalen. Afhankelijk van het misdrijf kunnen veroordeelden heel lang worden achtervolgd door het CJIB. ,,Hoe lang hangt af van de verjaringstermijn van het strafbare feit, waarvoor iemand is veroordeeld.”

Verjaringstermijn

Zeer ernstige misdrijven, zoals moord, verjaren nooit. In het geval van oplichting, zoals bij het echtpaar Jan en Jolanda, geldt een verjaringstermijn van twaalf jaar en een zogeheten executietermijn van nog eens vier jaar Advocaat Korver: ,,De twee hebben nu geen geld, maar je weet nooit. Ze kunnen een erfenis krijgen of een prijs winnen in de loterij. Dan zullen ze toch echt het CJIB moeten betalen als dat niet gebeurd is.” Het CJIB bevestigt dat: uitgangspunt van de regering is dat de dader de schadevergoeding volledig betaalt, ook als er een voorschot is uitgekeerd.