Direct naar artikelinhoud
Coalitie onder druk

Draai CDA over kinderpardon stelt Rutte III opnieuw op de proef

Opnieuw kampt de vierpartijencoalitie van premier Mark Rutte met intern oproer. Vorige week veroorzaakte VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff heftige frictie met zijn afwijzende uitspraken in De Telegraaf over het concept-klimaatakkoord. Nu onttrekt het CDA zich aan de afspraak uit het regeerakkoord dat het huidige kinderpardon ongewijzigd blijft.

Presentator Tim Hofman tijdens het actie voeren voor zijn plan voor een ruimhartiger kinderpardon.Beeld ANP

Zaterdag stak de CDA-fractie in de Tweede Kamer na lang aarzelen over naar D66 en ChristenUnie, de regeringspartijen die al langer het kinderpardon willen verruimen. Daarmee komt niet alleen de VVD geïsoleerd te staan in de regeringscoalitie, maar is er samen met de linkse oppositie in de Kamer een meerderheid die een soepeler toepassing wil van de regels voor kinderen die langdurig onrechtmatig in Nederland verblijven.

In het AD lanceerde CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg, samen met D66-medestander Maarten Groothuizen, een plan dat de ‘definitieve regeling’ verzacht voor wie nu in aanmerking wil komen voor een kinderpardon. Het plan moet tot een oplossing leiden voor de ruim vierhonderd kinderen die al vijf jaar of langer zonder verblijfsvergunning in Nederland wonen en geworteld zijn geraakt, en moet schrijnende gevallen in de toekomst voorkomen.

Het verdict van Dijkhoff had betrekking op de klimaatvoorstellen van de onderhandelingstafels die tijdens deze coalitie tot stand zijn gekomen. Dijkhoff vonniste op, zoals hij zelf achteraf zei, ‘onhoffelijke’ wijze door D66-fractieleider Rob Jetten een ‘klimaatdrammer’ te noemen en te dreigen met een kabinetscrisis als de burger niet wordt ontzien in de kosten van de klimaattransitie.

Met kennelijke instemming van partijleider Sybrand Buma gaat Van Toorenburg een stap verder. Zij zet een afspraak op losse schroeven die tijdens de formatie in de zomer van 2017 is gemaakt. D66 en CU hebben zich toen neergelegd bij de wens van VVD en CDA om aan de bestaande kinderpardonregeling uit Rutte II niets te veranderen.

Zwaar politiek feit

In Den Haag is het ter discussie stellen van een compromis in een regeerakkoord een zwaar politiek feit. Niet voor niets was de eerste reactie van VVD-Kamerlid Malik Azmani, woordvoerder asiel: ‘Wij gaan ervan uit dat de afspraken uit het regeerakkoord worden gerespecteerd.’ Dat Van Toorenburg zelfs aankondigt haar plan desnoods met door de oppositie gesteunde moties te realiseren, is een regelrechte provocatie aan het adres van de VVD.

De liberalen leveren in dit kabinet de staatssecretaris, Mark Harbers, die over asiel en migratie (‘de hoofdpijnportefeuille’) gaat. Onder zware maatschappelijke druk verleende hij de Armeense kinderen Lili en Howick in september vorig jaar een verblijfsvergunning, op grond van zijn speciale bevoegdheid om in individuele gevallen een andere beslissing te nemen dan de rechter. Die had tot in hoogste instantie bepaald dat zij moesten worden uitgezet.

Het deed de roep om een ruimer kinderpardon oplaaien. Harbers verklaarde daarop in de Volkskrant: ‘Ik vind dat niet verstandig. Dat gaan we dus niet doen.’ Het is in de aanloop naar de verkiezingen voor Provinciale Staten vrijwel ondenkbaar dat hij zich nu opeens soepeler zou opstellen, wetende dat PVV en Forum voor Democratie de VVD in de nek hijgen. De partijen op de rechterflank wijzen keer op keer op de wereld van list en bedrog die in hun ogen schuilgaat achter de eindeloos opgerekte asielprocedures.

Veranderd inzicht

Dat Van Toorenburg nu is gekomen tot ‘veranderd inzicht’, zoals zij het zelf noemt, is niet alleen verklaarbaar doordat het CDA de afgelopen maanden vanuit allerlei hoeken van de samenleving met mails en oproepen is bestookt. Ook hier weegt het electorale motief zwaar. De eigen achterban is linkser dan de fractie in de Kamer en het verkiezingscongres op 9 februari nadert. Anders gezegd: in tegenstelling tot de landelijke CDA-top willen lokale CDA’ers al langer het ruimere kinderpardon. Net als de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), die het kerkasiel voor een Armeens gezin in Den Haag faciliteert.

In de Kamer is er bovendien concurrentie van GroenLinks en PvdA, die een initiatiefwet hebben opgesteld voor een betere asielprocedure waarbij kinderen zijn betrokken. Gezinnen met kinderen moeten voorrang krijgen in de procedure, vinden de linkse partijen – een voorstel dat ook in het plan van CDA en D66 is opgenomen.

Hoe nu verder? Harbers heeft de Kamer toegezegd dat hij onderzoek laat doen naar de stapeling van asielprocedures en hoe het kan dat kinderen in Nederland geworteld raken zonder dat zij verblijfsrecht hebben. Dat onderzoek wordt uitgevoerd door een commissie onder leiding van staatsraad Richard van Zwol en is voor de zomer klaar. Harbers liet afgelopen weekend weten dit onderzoek te willen afwachten, voordat hij inhoudelijk reageert op het voorstel van Van Toorenburg en Groothuizen.

Rutte

De oppositie in de Kamer zal zoveel geduld niet hebben en wil ongetwijfeld snel debatteren over de gewijzigde meerderheid die nu is ontstaan. Van premier Rutte wordt andermaal maximale inzet van zijn verbindende vermogen gevraagd. Daar had hij vorige week al veel tijd in gestoken, zei hij vrijdag. Dat zal hij na terugkeer uit het Caribisch deel van het koninkrijk, waar Rutte nu verblijft, met hernieuwde energie moeten doen.