Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.
Bekijk hele krant

NRC Handelsblad

Baudet zoekt de boerenstem met steun van Henk Bleker

Forum voor Democratie FvD wil groeien en heeft de agrarische sector ontdekt. Thierry Baudet krijgt daarbij hulp van een nieuwe adviseur, CDA-prominent Henk Bleker, zo bleek op een landbouwbeurs in Berlijn.

De Duitse minister van Voedsel en Landbouw Julia Kloeckner (rechts) en minister Carola Schouten (links). Foto Clemens Bilan/EPA

„Henk!” Thierry Baudet slaat Henk Bleker op de schouder. „Ik ben zó onder de indruk van wat ik hier allemaal zie!” Terwijl drie melkmeisjes van Zuivelhoeve even verderop met een rad van fortuin een paar klompen verloten, verzamelt een groep Nederlandse ondernemers zich rond de tafel bij Bleker en Baudet. Op de Berliner Grüne Woche, ’s werelds grootste land- en tuinbouwbeurs, valt voor ieder wat te winnen.

Ze kunnen het sinds kort goed vinden, de voorman van Forum voor Democratie (FvD) en de oud-partijvoorzitter van het CDA. Het was Bleker, oud-staatssecretaris en tegenwoordig lobbyist voor een veehandelaarsverbond, die ervoor zorgde dat de FvD-leider zich op het laatste moment aansloot bij de Kamerdelegatie op de beurs, die deze week gehouden wordt. Met Blekers hulp wordt hij hier, al handenschuddend, wegwijs in de boerenwereld.

„Ik zie iemand met een hart voor de sector”, vertelt Bleker op de delegatieborrel, nippend aan de cola die Baudet hem net heeft gebracht. „En dan doe ik graag iets terug.” Als adviseur, verduidelijkt hij, maar ook als sympathisant. „En die sympathie gaat verder dan de landbouwpolitiek. Baudet onderkent een aantal ontwikkelingen in de westerse samenleving die we serieus moeten nemen.” Bleker stemt nog wel op het CDA, maar zegt grote twijfels bij de partijkoers te hebben.

Foto Reineke van Tol
Foto Reineke van Tol

Op zoek naar de boerenstem

Bij twee verkiezingen, voor de Provinciale Staten en voor het Europees Parlement, staat landbouw hoog op de agenda. En als geen ander hebben boeren te maken met Europese voorschriften en klimaat- en milieubeleid, twee speerpunten uit het FvD-verkiezingsprogramma.

FvD, dat tussen de tien en veertien zetels staat in de Peilingwijzer, denkt de agrarische sector nodig te hebben om verder te groeien. Baudet ziet een overlap met de partijvisie: de boer en het platteland als bakens van authenticiteit en identiteit, een romantisch antwoord op globalisering. Tweede Kamerlid Theo Hiddema en medeoprichter Henk Otten, lijsttrekker voor de Eerste Kamer, zijn boerenzonen. Baudet, zelf een stadsmens: „Wat is er mooier dan een Nederlands boerenlandschap? Dát mis ik in de stad.”

Lees ook het profiel van Henk Otten: De grote man achter Thierry Baudet

Van een uitgekristalliseerd programma is alleen nog geen sprake. Zo ziet Derk Jan Eppink, die voor de partij de eerste zetels in het Europees Parlement moet binnenhalen, de landbouwsubsidies als een marktverstorende plaag. Het programma voor de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 bepleitte juist ‘steun voor de agrarische sector’.

Het zijn dilemma’s die Baudet in Berlijn niet zomaar kan beantwoorden. Steun kan ook niet-financieel zijn, zegt hij desgevraagd, maar tegelijkertijd wil hij subsidies voor de sector niet uitsluiten.

Bij de ondernemers op de beurs is hij begripvol als hij hoort dat ze last hebben van fosfaatboetes, een Brusselse maatregel tegen het mestoverschot. Willen ze dan niet, net als hij, af van de hele EU? Dan klinkt er scepsis: zó’n hekel hebben ze nu ook weer niet aan Europa. Brussel, zeggen ze, zorgt ook voor hulp, handel en geld.

En dan is er nog het stadse imago van Baudet en zijn partijgenoten. „Is-ie alweer weg?” vraagt kaasboer Albert Roozendaal bij zijn kraam, tussen stapels jong belegen. „Jammer, ik had wel even de kachel met ’m aan willen maken. Die zit daar maar Franse poëzie te lezen, wat heb je daaraan? Je moet wel het volk aanspreken, anders kom je nergens.”

Tekort gedaan door Den Haag

Veehouder Erik Stegink, eigenaar van varkenshouderij Piggy’s Palace, zag het in Overijssel al: FvD heeft de boer op het oog. „Die landbouwagenda, daar zijn ze bij Forum nu erg mee bezig.” Ruimte voor een tegengeluid is er wel, gelooft hij. „En dat klinkt in de provincie anders dan in de grote stad.”

Kansloos is die plattelandskoers zeker niet, denkt politicoloog Eelco Harteveld. „In eerste instantie concentreerde Forum zich nog weinig op de regio”, vertelt hij. Maar dat kan weleens veranderen. „Het gevoel tekort te worden gedaan door Den Haag leeft sterk in sommige delen van provincies buiten de Randstad, zeker in krimpgebieden. Daar kan zo’n partij met een sterk anti-eliteverhaal een eigen draai aan geven.”

Kiezers winnen vergt kiezers kennen. En wie de agrariërs wil leren kennen, moet naar de Grüne Woche, huishoudbeurs en netwerkborrel ineen. In de hal laven bezoekers zich aan schnaps en volksdansen, maar tussen de dirndls worden deals gesloten. Lobbyisten en zuivelgiganten smeden hun samenwerkingen, vicepremier en landbouwminister Carola Schouten (ChristenUnie) belegt onderonsjes met haar Europese collega’s, agrariërs polsen de politieke wil bij gedeputeerden en Kamerleden. Zo internationaal als de beurs is, zo nationaal zijn de belangen. ,,Het is een Nederlandse cocon die heel even naar Berlijn verhuist’’, zegt Frans Keurentjes, topman van FrieslandCampina. ,,Hoeveel Nederlanders zie je hier met Duitsers praten? Dat is nihil. De cocon blijft een cocon.’’

In die cocon opereert Baudet solo, ongebruikelijk op een gezamenlijk werkbezoek. Hij reist niet met andere Kamerleden, maar neemt hetzelfde vliegtuig als Bleker. Als de parlementariërs hun Duitse ambtgenoten in de Bondsdag ontmoeten, blijft Baudet weg. Zo blijft hij voor zijn collega’s haast onzichtbaar. „Ik heb hem nog niet één keer de hand kunnen schudden”, zegt Laura Bromet (GroenLinks), die sinds een half jaar in de Kamer en de landbouwcommissie zit. Ook bij de rest van de delegatie is die verbazing te bespeuren. „Bij een commissiedebat heb ik hem nog nooit gezien”, zegt een meegereisde ondernemer die de Haagse politiek nauwgezet volgt. „En hier ineens wel.”

Baudet is al naar huis als de ondernemers en Kamerleden ’s avonds aanschuiven op de Nederlandse ambassade. Fijn dat hij er was, zeggen ze. Ze hopen hem nog eens terug te zien.