NAM blijft aardbevingsschade ontkennen bij Groningse boer
Zonder schadevergoeding, gaat boer Kor Kruizenga uit het Groningse Rasquert failliet. Maar aardgasbedrijf Nam blijft ontkennen dat aardbevingen de oorzaak zijn van de schade.
Haalde de Nam bewust voor het bedrijf ongunstige conclusies uit schaderapporten over een boerderij in het Groningse dorp Rasquert? Die vraag kwam vrijdag op bij het Gerechtshof in Leeuwarden tijdens een hoger beroep van Kor Kruizenga, eigenaar van de boerderij, tegen de Nam.
In oktober vorig jaar ving Kruizenga bot bij de rechter, waar hij in een kort geding een voorschot eiste op vergoedingen die de Nam volgens hem moet voldoen voor schade als gevolg van aardbevingen. Die loopt in de miljoenen – stallen zijn verloren gegaan, mestkelders zijn lek, dieren moesten verplaatst naar andere bedrijven waardoor Kruizenga weer minder fosfaatrechten kreeg toegekend.
Over al die schade loopt al een bodemprocedure bij de rechtbank. “Maar die kan nog jaren gaan duren en dat kan Kruizenga niet langer afwachten”, zegt zijn advocaat Pieter Huitema. “Als er voor 1 maart niet wordt vergoed en herbouwd, gaat hij failliet.”
Kruizenga strijdt al jaren tegen de Nam. De zware aardbevingen bij Huizinge in augustus 2012 en die van februari 2013 in Zandeweer vinden plaats op zo’n 10 kilometer van zijn boerderij in Rasquert. Kort daarop constateert Kruizenga schade – aan zijn woonhuis, en ook aan de houten draagspanten van zijn melkveestal. Een schade-expert van de Nam constateert dat ook, maar voordat de schade hersteld kan worden trekken twee zware najaarsstormen over de boerderij. De stal stort in, en niet veel later moet ook de aangrenzende stal worden gesloopt. Instortingsgevaar, zegt de Nam.
Aardbevingen kúnnen helemaal geen schade aanrichten
Maar waar de eerste schade-expert van de Nam nog sprak van aardbevingsschade, is het verhaal nu anders. De stal zou vanwege houtrot te zwak zijn om de stormen te kunnen weerstaan. En de lekken in de mestkelder onder de laatste nog staande stal, gebouwd in 2009, zouden te wijten zijn aan constructiefouten tijdens de bouw. Ondanks een stoet aan zelf ingeschakelde experts, die vrijwel unaniem wijzen op de aardbevingen als oorzaak, blijft de Nam weigeren de schade te vergoeden. Afgezien van de zware aardbeving in Huizinge, hebben verdere aardbevingen op het perceel van Kruizenga ‘de kracht van het dichtslaan van een deur, of het waaien van de wind’, zei de advocaat van Nam vrijdag. “Aardbevingen kunnen dus helemaal geen schade hebben aangericht aan de constructies.”
Opvallend is dat de Nam een aantal bevindingen van de eigen eerste schade-expert weglaat uit latere rapporten. Die controle vond plaats vóór de stormen, en op foto’s uit die tijd concludeert de Nam-expert al dat er sprake is van bevingsschade. En er zijn twee rapporten in omloop over de mestkelder: in één daarvan staat dat trillingen bestaande krimpscheuren in het beton mogelijk hebben verergerd tot breuklijnen. In de andere versie is die passage verdwenen.
“Het maakt niet uit waar je mee komt, de Nam blijft maar vertragen”, zegt Kruizenga voorafgaand aan de zitting. “Alles in twijfel trekken om tijd te winnen, want ze zijn bang dat als ze mij de schade vergoeden, er nóg een paar honderd lekke mestkelders vergoed moeten worden.” Ondanks de jarenlange strijd blijft hij er nuchter onder. “Maar ik hoop wel dat ik nu eindelijk mijn recht haal, ik wil mijn bedrijf weer kunnen opbouwen.”
De rechters trokken vrijdag uit om het hele dossier nog eens verkort door te nemen, en vooral veel vragen te stellen aan alle experts die zowel Kruizenga als de Nam hadden meegebracht. Ondanks een klemmend beroep van het Gerechtshof om er alsnog samen uit te komen, was de Nam niet bereid Kruizenga tegemoet te komen. “Het gaat om een principiële zaak, met grote belangen”, aldus de jurist van de Nam. “Wij zijn ervan overtuigd dat de schade niets te maken heeft met aardbevingen. Daar een bedrag aan hangen is nergens op gebaseerd.”
Het Gerechtshof doet uiterlijk 19 februari uitspraak.