Tweede ronde

De hervatting van de Nederlandse competitie ging vroeger gepaard met een carnavalskraker. De zieltjes van clubs en spelers gewassen in onschuld en kinderlijke vreugde. Alle ploegen met verscherpte ambities aan de aftrap. Na twee wedstrijden vallen ze terug in de oude plooien. De wintermercato heeft de krachtsverhoudingen niet substantieel gewijzigd. Ajax en PSV blijven oninneembare bolwerken van succes. Het degradatievoetbal kan nog wel kantelen.

De wintermercato is overroepen. Je kan zwakke plekken wegsnijden door spelers te vervangen, je kan het spel verleggen van defensief naar offensief door de aankoop van een nieuwe spits, het inpassen van een mandekker scheelt ook. Maar de conjunctuur en clubcultuur veranderen niet. De Graafschap en Emmen zullen nog altijd moeten strijden voor het behoud. PSV en Ajax waren eerder al voltooid.

Coaches zijn relatief onmachtig. Individuele begeleiding kan een speler beter maken, maar tot revolutie van het collectief komt het niet. Zie hoe Pep Guardiola bij Manchester City de verliespunten opstapelde. En hoe moeilijk hij het had het tij te doen keren.

Ik verwacht veel van Jaap Stam bij PEC Zwolle. Jaap is boerenslim en bovendien een onuitputtelijke motivator. Hij kent alle streken van het voetbal en is niet te beroerd om zijn spelers naar de grens van het toelaatbare te jagen. Bovendien staat hij met een roeping in het veld. PEC moet de sub-smaakmaker van de eredivisie worden. De club als dynamo van een regionale natiestaat. Ik heb hem nooit zien meezingen met het Wilhelmus, maar Jaap Stam is opgetrokken uit boerenkool en spinazie. Hij is een interieure vaderlander.

Jaap spreekt de taal van voetballers en kent de verbeelding van zijn groep. Onder zijn bewind zal het spel van PEC naakter worden, conform zijn eigen speel- en levensstijl. Stam rekent in punten, niet in schoonheid. Hij is de sobere jager achter de vijandelijke linies.

In heel Europa staat voetbal aan de rand van decadentie. In Nederland valt het nog mee. Trainers zijn geen spionnen, zoals de heer Bielsa van Leeds. Clubvoorzitters wagen zich niet aan onderling geritsel, zoals in België. Gokpraktijken van spelers op eigen wedstrijden zijn niet bekend, anders dan in de Serie A. Er moeten in de eredivisie weinig stallen worden uitgemest. Het enige dat ontbreekt is avant-garde. Het avontuur is weggenomen. Ik ken er die stiekem hopen op een gendertransformatie bij Oranje. Om de saaiheid te doorbreken. Vrouwenvoetbal lost de verwachtingen naar spektakel beter in.

Een echte invasie van vreemde snoeshanen is het niet geworden, deze wintermercato. Er zijn geen grote namen het Nederlandse voetbal komen verrijken. De competitie blijft in essentie Hollandse pot. Oranje maakt het niet uit – Koeman en de zijnen houden het graag op buitenlandse Nederlanders. De verplichting om een minimum aan spelers uit de nationale competitie te selecteren, is dringend gewenst. Maar dan krijgen we weer het geloei over positieve discriminatie.

De strijd om de titel en de degradatie kunnen nog spannend zijn, maar verder lijkt berekende gezapigheid het nationale voetbal te verstenen. Europa biedt geen uitkomst. De entreekaartjes voor Europees voetbal zijn niet selectief genoeg. Dat Ajax straks in de Champions League staat, heeft (nog) geen wervend effect.

Fortuna kan mogelijk nog spetteren en wie weet speelt FC Utrecht herboren voetbal, ter ere van Dick Advocaat. Het zijn kleine fabulaties die weinig warmte achterlaten.

Hugo Camps is journalist, columnist en schrijver.