Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.

Binnenland

‘Uitgezette journalist regelde valse reispapieren voor Syrische ex-vriend’

De Syriër werd in september 2017 herkend als ‘terrorist’ in debatcentrum De Balie en een jaar later gearresteerd vanwege lidmaatschap van terreurbeweging Al-Nusra.

De Nederlandse journalist Ans Boersma werd donderdagochtend Turkije uitgezet.
De Nederlandse journalist Ans Boersma werd donderdagochtend Turkije uitgezet. Foto Joris van Gennip

De uit Turkije uitgezette Nederlandse journalist Ans Boersma wordt verdacht van valsheid in geschrift. Zij zou in de jaren voor haar correspondentschap voor het FD voor haar toenmalige Syrische vriend valse reispapieren hebben geregeld, dat meldt actualiteitenprogramma Nieuwsuur op basis van anonieme bronnen. De Syriër werd in oktober vorig jaar opgepakt vanwege verdenking van lidmaatschap van terreurbeweging Jabhat Al-Nusra.

Het gaat om dezelfde man die in september 2017 door Syrische activisten in debatcentrum De Balie werd herkend als “terrorist”. Boersma had tot de zomer van 2015 een relatie met hem, zegt ze in een verklaring van haar werkgever Het Financieele Dagblad. De journalist, die sinds februari 2017 als correspondent werkt in Istanbul, werd donderdagochtend Turkije uitgezet.

Het Openbaar Ministerie schrijft dat ze informatie over Boersma heeft verstrekt aan Turkije over een “strafrechtelijk onderzoek [dat] betrekking heeft op een verdenking ter zake van terrorisme tegen andere verdachten.” De journalist wordt niet verdacht van een “misdrijf met terroristisch oogmerk”. Het OM heeft Turkije niet verzocht om aanhouding, uitzetting of uitlevering van Boersma.

Detentiecentrum

Boersma werd woensdag in Istanbul aangehouden, toen ze zich bij de Turkse immigratiedienst meldde om haar verblijfsvergunning te verlengen. Vervolgens werd ze naar een politiebureau gebracht, waar ze te horen kreeg dat ze het land moest verlaten. Woensdagnacht sliep ze in een detentiecentrum en mocht ze niet langs haar woning om haar spullen op te halen.

De Nederlandse consul-generaal in Istanbul Bart van Bolhuis bezocht woensdagavond Boersma. Hij kon niet voorkomen dat de correspondente werd uitgezet. Tijdens haar aanhouding werd niet verteld dat de arrestatie te maken had met haar ex-vriend.

Pas na de uitzetting van de journalist naar Nederland, kwam de Turkse regering met een verklaring over haar banden met de Syrische terreurorganisatie Al-Nusra. Een woordvoerder van de Turkse regering stelde dat het “op geen enkele manier verband houdt met haar journalistieke activiteiten in Turkije”. Bij aankomst op Schiphol werd duidelijk dat Boersma, die naast het FD ook werkt voor Trouw en One World, stond gesignaleerd bij de marechaussee. Maar van een uitleverings- of opsporingsverzoek was geen sprake.

De hoofdredactie van het Financieele Dagblad schrijft dat ze “volledige opheldering” wil van de Nederlandse overheid waarom zij de gegevens van de Nederlandse journalist met de Turkse opsporingsdiensten heeft gedeeld. De algemeen secretaris van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) Thomas Bruning noemde het delen van informatie over Boersma met Turkije een “onverantwoorde actie van het OM”. Het FD en de NVJ hebben een advocaat ingeschakeld voor Boersma.

Twitter avatar thomasbruning thomas bruning Onverantwoorde actie van NL’se OM: door delen informatie over “banden met terreur” met Turkije wordt FD-correspondente Ans Boersma uitgezet https://t.co/2QHfctqIpx

In de Kamer beloofde minister Sigrid Kaag dat het ministerie van Buitenlandse Zaken gaat uitzoeken hoe de procedure is verlopen rond de uitzetting van Boersma. “We doen intern navraag.” Het ministerie was niet op de hoogte van het delen van informatie van het OM met Turkije, zei Kaag. Meerdere partijen in de Kamer eisten opheldering.

Syriër herkend in debatcentrum De Balie

De ex-vriend van Boersma werd in september 2017 in het Amsterdamse debatcentrum De Balie opgemerkt door Syrische activisten van het journalistieke burgercollectief Raqqa IS Being Slaughtered. Ze zagen de man in het publiek zitten en toen ze een foto van hem wilde maken, sloeg hij op de vlucht. Het duurde nog meer dan een jaar voordat de inmiddels 32-jarige man werd gearresteerd.

Volgens inlichtingendienst AIVD is de verdachte afkomstig uit Raqqa en heeft hij deelgenomen aan de gewapende strijd in Syrië. Hij zou ook “gevechtshandelingen hebben verricht voor Jabhat al-Nusra en mogelijk betrokken zijn geweest bij aanslagen in Syrië”, schreef het OM. In een interview met Nieuwsuur in 2017 ontkende de man, die zichzelf Aziz noemde, dat hij lid was van een terreurorganisatie.

Reacties vanuit Turkije

In Turkije zijn de reacties op de deportatie van Boersma verdeeld. De seculiere oppositie ziet de zaak als een voorbeeld van hoe de regering de vrije pers aan banden legt. De linkse krant Diken citeert instemmend de hoofdredacteur van het FD die Boersma’s uitzetting “een aanval op de vrije pers” noemt. De conservatieve, regeringsgezinde pers, die buitenlandse journalisten geregeld afschildert als spionnen en terroristen, plaatste de zaak in dat perspectief. ‘Een journalist: weer een geval van een ontmaskerde terrorist’, kopte de krant Takvim.

De samenwerking tussen Nederland en Turkije in de strijd tegen terrorisme is de afgelopen jaren vrij goed verlopen, zeker wat betreft radicaal islamitische groepen. De inlichtingendiensten van beide landen wisselen informatie uit over terreurverdachten, die van Nederland naar Turkije reizen of andersom. Zelfs tijdens de diplomatieke crisis, die uitbrak in aanloop naar het Turkse referendum in 2017 en eind vorig jaar werd bijgelegd, ging die samenwerking gewoon door, ook al hadden beide landen geen ambassadeur.

Wel is er sprake van frictie over aanhangers van de islamitische geestelijke Fethullah Gülen, die in Turkije wordt gezien als het brein achter de mislukte coup. Nederland heeft tientallen Gülenisten asiel verleend. Ook vindt Turkije dat Nederland niet hard genoeg optreedt tegen sympathisanten van de Koerdische terreurbeweging PKK.