Geen wereldtitel voor de hockeyers, wel vertrouwen in de toekomst

Achter de schermen komen de tranen. Max Caldas heeft zich bij zijn spelers en tijdens de persconferentie voor de internationale pers nog groot gehouden. Maar de omhelzing door bestuurslid tophockey van de bond Stephan Veen, in de catacomben van het Kalinga Stadium, wordt de bondscoach van de mannenhockeyers te veel. Caldas herpakt zich snel, hij weet dat hij nog een aantal keer zijn verhaal moet doen. „We waren zo dichtbij”, zegt hij met rode, natte ogen.

Wat heet. Voor het eerst in veertien edities werd er in de finale van het wereldkampioenschap niet gescoord en waren er twaalf shoot-outs nodig om uiteindelijk een winnaar aan te wijzen. Na tien stuks dachten de Belgen al even dat ze wereldkampioen waren, maar de shoot van Arthur de Sloover bij de vijfde en beslissende shoot-out – na ingrijpen van de videoscheidsrechter – zorgde voor uitstel. Pas na de misser van Jeroen Hertzberger, die Nederland zaterdag met twee rake shoot-outs tegen Australië nog aan de finaleplaats had geholpen, kon België zijn eerste wereldtitel, zijn eerste WK-medaille ooit zelfs, gaan vieren.

Het spectaculair vreemde slot was zo’n beetje het enige hoogtepunt van de nerveuze finale, die de vijftienduizend Indiërs nauwelijks kon interesseren. Zij waren vooral bezig met de aanwezigheid van Sachin Tendulkar. ‘The god of cricket’ was, hoog gezeten achter het glas van de vipruimte, een magneet voor honderden mobiele telefoons met camera. En pas na zijn interview tijdens de rust op het veld, was er in het stadion eindelijk sprake van serieus enthousiasme.

Spelers voelden zich leeg na finale

Ook Tendulkar zag Nederland dus naast de wereldtitel grijpen. Zoals dat ook gebeurde in 2014 in Den Haag. Maar in de finale van dat WK werd Nederland, toen nog onder leiding van Paul van Ass, voor eigen publiek in de finale met 6-1 overklast door de Aussies. „Ik vroeg net voor de persconferentie aan een aantal jongens hoe zij zich vier jaar terug voelden”, zegt Caldas. „Toen wilden ze het liefst douchen en naar huis. Nu voelen ze zich vooral leeg.” Natuurlijk, hij is trots op zijn spelers. Maar Oranje was naar Bhubaneswar gekomen om het WK te winnen, geeft Caldas nu eindelijk toe. In de voorbereiding weigerde hij zich daar over uit te spreken. Dat was iets waar pers en publiek zich graag mee wilden bezighouden, niet Caldas en zijn spelers. „Ons gevoel is niet overgenomen door winnen of verliezen”, zei hij in de week voor het vertrek naar India. „Wanneer ga je leren? Als je jezelf kunt stretchen, en wij zijn elkaar aan het stretchen, in de wetenschap dat in het mannenhockey de verschillen heel klein zijn.”

Nederland moest zichzelf tot het uiterste rekken dit WK, waar tijdens het slotweekeinde alles heel dicht bij elkaar lag. Wat betreft Nederland althans – Engeland verloor zowel in de halve finale tegen België (6-0) als in de wedstrijd om het brons tegen Australië (8-1) met grote cijfers. Maar Nederland moest twee keer diep gaan in de jacht op de eerste wereldtitel sinds 1998. Zo diep dat zondag in de slotfase van de finale Billy Bakker en Robbert Kemperman uitvielen met blessures. De heroïsche halve finale tegen Australië, dat 26 seconden voor tijd op 2-2 kwam, eiste zijn tol. Al voerde geen van de hockeyers dat na afloop van de verloren finale als excuus aan.

Het had wel tot gevolg dat Caldas voor de shoot-outs geen beroep kon doen op Bakker en Kemperman, die op zijn lijst van zeven namen stonden. Of beter: de lijst van de spelers. Want sinds de vierde plaats bij de Olympische Spelen van Rio in 2016, waar Caldas te ver van zijn spelers afstond, heeft hij de internationals betrokken bij zo’n beetje elk onderdeel van het programma. Maar na Rio is er meer veranderd dan de houding van Caldas alleen, zegt aanvoerder Billy Bakker. „We zijn nu echt een team. In Rio zaten we niet op één lijn, met spelers en staf. Op dit WK heb je een authentiek Nederlands elftal gezien, waarin iedereen zichzelf kan zijn.”

Zeker geen vriendenteam, benadrukt Bakker. „We zeggen elkaar zo nodig de waarheid.” Een van de kernwaarden van het team, die uiteraard ook door de spelers zelf zijn bepaald, is ‘eerlijkheid en openheid’. De selectie bestaat feitelijk uit twee generaties: van de achttien spelers zijn er negen rond de dertig en zes zijn er 23 jaar of jonger. Maar de routiniers maken zeker niet de dienst uit, zegt Bakker. „Het is onzin om te denken dat als je 150 caps hebt, dat je het dan altijd beter weet. De jongere generatie mag zeggen wat ze ervan vinden, daar hebben we veel stappen in gezet.”

Bakker ziet de toekomst van het Nederlands team met vertrouwen tegemoet. Hij wijst op de zes WK-debutanten die op dit WK „excelleerden”: Thierry Brinkman (23), Joep de Mol (23), Lars Balk (22), Thijs van Dam (21), Jorrit Croon en Jonas de Geus (20). „Dat is het mooie van het Nederlandse hockey, dat er altijd nieuwe jongens opkomen. Deze jongens gaan we zeker terugzien in Tokio.”

Selectie aanpassen voor Spelen

Die Spelen van 2020 zijn nog maar achttien maanden weg, en ondanks de tweede plaats is wel duidelijk dat deze WK-selectie op een aantal plaatsen moeten worden aangepast, wil Nederland in Tokio mee kunnen doen om olympisch goud. Een aantal oudere spelers zal plaats moeten maken. In Bhubaneswar konden de aanvallers Hertzberger, en zeker Mirco Pruyser, niet imponeren en zorgde middenvelder Valentin Verga in de laatste twee wedstrijden voor problemen door twee groene kaarten tegen Australië en verschillende inleverballen tegen België.

„Het is nu wat vroeg om hierover te praten”, zegt Caldas. „Er zullen altijd dingen veranderen, maar we gaan met een selectie van 32 man beginnen aan de Pro League. Een ding weet ik zeker: in Tokio zullen we nog sterker zijn dan in Bhubaneswar.”

Bakker, die een sterk toernooi speelde en zich als aanvoerder steeds meer lijkt te ontpoppen tot de natuurlijke leider van dit team, zal Tokio wel halen. Maar wat had hij zondag graag die wereldbeker vastgehouden. „Ik heb ervan gedroomd. Ik droomde zelfs dat de Belgen wegrenden en dat ze weer terug moesten komen. Maar goed, ik had zaterdag ook voorspeld dat we tegen Australië met 2-2 gelijk zouden spelen en na shoot-outs gingen winnen.”