Mia Doornaert dan toch voorzitter Vlaams Fonds voor de Letteren

Niets lijkt Doornaert nog in de weg te staan om maandag ook officieel aangeduid te worden als voorzitter van het VFL, de belangrijkste subsidieverstrekker voor Vlaamse schrijvers. Het zal er wellicht deftig en beschaafd aan toegaan. Nochtans ging aan de benoeming maandenlang gekift vooraf, waarbij politiek geblunder en scheldpartijen tussen schrijvers elkaar afwisselden.

De soap begon toen de Vlaamse regering een opvolger zocht voor Jos Geysels, de vorige VFL-bestuurder, en de procedure daarvoor aan haar laars lapte. 

Normaal gezien draagt de raad van bestuur bij het VFL een kandidaat-voorzitter voor. Maar toen minister-president Geert Bourgeois (N-VA) Doornaert halverwege juli belde met de heuglijke boodschap dat zijn partij haar aanstelde als nieuwe VFL-voorzitter, was de nieuwe raad van bestuur nog niet voltallig. Ja, de zeven politiek benoemde bestuurders waren al aangeduid. Maar de vier onafhankelijken nog niet.

“Daardoor was compleet onduidelijk of er wel auteurs in de raad zouden zetelen”, zegt Matthijs de Ridder, voorzitter van de Vlaamse Auteursvereniging (VAV). Sommigen zagen het als een zet van de N-VA om ‘die linkse schrijvers’ te doen inbinden, want Doornaert staat, hoewel politiek onafhankelijk en belgiciste, bekend als rechts-conservatief.

Moddergevecht

Zo ver wil De Ridder niet gaan. Maar de VAV stapte wel naar de Raad van State. “Dat had niets te maken met Doornaert. Hoe zij zal functioneren als voorzitter van het VFL weten we immers niet, ze is belezen en ze is auteur van meerdere boeken. Dat pleit in haar voordeel. Het ging ons enkel om die politisering.”

Cultuurminister Sven Gatz (Open Vld) maakte daarop een bocht. Doornaerts aanstelling werd bevroren en de vier ontbrekende onafhankelijke bestuurders werden alsnog gevonden via sollicitaties: auteur Tom Naegels, cartoonist Marnix Verduyn, UGent-professor Gita Deneckere en Nele Hendrickx, directeur van het Letterenhuis. “Ik heb geen aanleiding om te denken dat een van hen zich nu nog zal opwerpen als een tegenkandidaat voor Doornaert”, zegt De Ridder.

Politiek heet de zaak nu opgelost te zijn, maar er is ook andere averij. Want alsof dat politieke gekonkel nog niet voldoende was, ontstond in literaire kringen een moddergevecht over Doornaert.  

Meteen na haar problematische aanstelling protesteerde auteur Bleri Lleshi heftig. Niet in verband met de procedure, maar omdat hij Doornaerts opinies “islamofoob en racistisch” vindt. Daarop noemde zij hem een “marginaal mannetje”. 

Daarom verzetten ook en paar andere schrijvers zich tegen haar aanstelling. “Want het is niet de bedoeling dat het VFL een marginale kroeg wordt waar ook door de herbergierster gescholden wordt”, vindt bijvoorbeeld Jeroen Olyslaegers. 

Een andere barones, schrijfster Monika van Paemel, kreeg het zo op haar heupen van het gekibbel dat ze in De Standaard schreef: “Ga jullie een beetje schamen!” Zij steunt Doornaert, net zoals auteur Yves Petry.

Ondanks het kabaal, de kritiek en de rechtszaak ziet het ernaar uit dat Doornaert toch benoemd wordt. Was dit veel kabaal om niets?

Democratie

“Zeker niet”, zegt De Ridder. “Dit gaat over democratie. Wij tillen er zwaar aan dat aanvankelijk de regels niet zijn gevolgd, waardoor de politiek de inspraak van auteurs dreigde in te perken. Onder onze druk is de politiek op haar stappen teruggekeerd. Het is goed dat nu wel de procedure is gevolgd. En onze zaak bij de Raad van State trekken we niet in. Want ook in andere culturele instellingen, zoals de Vlaamse Opera en het Vlaams Audiovisueel Fonds, heeft de politiek deze tactiek gevolgd. We hopen dat daar door de uitspraak, die ons zeker gelijk zal geven, een eind aan komt.”

Dat het er lelijk toeging, is iets waar de meesten in het wereldje niet meer over willen reppen. “Ik wil wel nog zeggen dat zowel de VRT als uw krant een verzoeningsgesprek tussen Doornaert en mij voorstelden, maar dat wil zij blijkbaar niet”, zegt Lleshi. “Dat gebrek aan zin voor dialoog is frappant, aangezien ze zelf stelt dat de islam geen dialoog wil.”

Auteur Marnix Peeters bekijkt het vanuit een andere hoek. “Je zou denken dat iedereen blij is dat er eindelijk eens een vrouw aan het hoofd van zo’n belangrijk instituut komt. Maar nu het zover is, heeft ze weer niet de juiste meningen. Terwijl er zo veel prangender dingen zijn, zoals een degelijke ontlenings- en kopieervergoeding voor schrijvers en de subsidiestal schoonmaken. Of is er zoveel heisa over Doornaert omdat heel wat mensen heel wat te vrezen of te verliezen hebben? Dat maakt mij dan erg benieuwd naar haar mogelijke plannen.”