ProRail betaalt 18 miljoen euro voor bijna gratis eigen grond
ProRail heeft een gewiekste zakenman vorig jaar ruim 18 miljoen euro moeten betalen voor honderden stroken grond langs het spoor die de spoorbeheerder eerder bijna gratis had kunnen krijgen van de NS.
De zakenman, een 50-jarige Rotterdammer, had in 2010 al 8 miljoen euro toe gekregen toen hij de lapjes grond overnam van NS Vastgoed. ProRail dacht dat de gronden nutteloos waren, maar heeft ze nu toch nodig voor spoorwegovergangen, bruggen en antizelfmoordhekken.
Het AD had zaterdag de primeur van de transactie. De verkoop draaide om 1.300 percelen grond langs het spoor, soms van niet meer dan dertig centimeter breed. De vastgoedportefeuille van ruim 1.200 hectare kriskras door Nederland was in 1995, na de scheiding van de NS en het latere ProRail, in bezit van NS Vastgoed gekomen. De gronden leken waardeloos: ze waren veelal te smal om iets op te bouwen, terwijl de NS forse onderhoudskosten kwijt was om te voorkomen dat begroeiing het spoor zou overwoekeren. Daarom bood NS de gronden in 2005 en opnieuw in 2010 aan bij ProRail, dat wel oren had naar het aanbod, alleen lag het ministerie van Verkeer en Waterstaat dwars. Belastinggeld moest efficiënt besteed worden, en de noodzaak voor de aankoop ontbrak, vond het ministerie.
Elektricien
De NS hield een openbare aanbesteding voor de lappen grond, met als winnaar een voormalige elektricien uit Rotterdam, die zich had ontpopt tot succesvol vastgoedhandelaar. Het AD duidt hem op zijn verzoek alleen aan met ‘W’, omdat de getrouwde vader van vier niet met zijn naam in de krant wil. Samen met een compagnon nam hij de vastgoedportefeuille in 2010 over van de NS, op voorwaarde dat ze 8 miljoen euro toe krijgen, ter compensatie van de 1 miljoen euro per jaar die ze kwijt zouden zijn aan het vervullen van hun onderhoudsplicht.
Al snel ontdekte de Rotterdammer dat ProRail zonder te betalen werkzaamheden verrichtte op zijn land, zoals het plaatsen van hekken om zelfmoord tegen te gaan, of het maken van spoorwegovergangen. Het kwam tot een kort geding met ProRail toen de zakenman de spoorbeheerder verbood om een spoorbrug te bouwen op een van zijn percelen in het bos bij Baarn. Prorail wilde dat omdat er een gevaarlijke spoorwegovergang was. ProRail vond dat hij de veiligheid in gevaar bracht, maar verloor het kort geding wegens ‘verregaande inbreuk op het eigendomsrecht’ van de Rotterdammer.
Toen de zakenman in 2016 ook nog eens met een graafmachine een kersverse brug bij Capelle aan den IJssel liet weghalen – daar neergelegd door ProRail opdat de brandweer snel bij het spoor kon zijn bij een ongeluk met het treinvervoer van gevaarlijke chemische stoffen – was de maat vol. Tandenknarsend kocht ProRail op 5 juli 2017 zijn grond over, voor de som van 18.152.868 euro.
Handige jongens
Niemand had van tevoren kunnen bedenken dat het zo zou lopen, reageert zowel het ministerie als ProRail tegen het AD. ‘Achteraf is het makkelijk praten’, zegt een ProRail-woordvoerder. ‘Dit zijn handige jongens die ergens geld in zien.’