Direct naar artikelinhoud

Vertrekkende Republikeinse gouverneur Wisconsin keurt wet goed die de macht van zijn Democratische opvolger inperkt

In de Amerikaanse staat Wisconsin heeft de Republikeinse gouverneur Scott Walker vrijdag zijn fiat gegeven aan een wet die de macht van de gouverneur inperkt. Dat deed hij twee weken voordat hij het gouverneurschap overdraagt aan zijn Democratische opvolger Tony Evers, de winnaar van de gouverneursverkiezingen.

Scott WalkerBeeld AFP

Een en ander houdt in dat enkele bevoegdheden van de gouverneur en ondergouverneur worden verschoven naar het parlement, waar de Republikeinen het voor het zeggen hebben. De wet was een ideetje van de Republikeinen in het parlement.

Gerrymandering

Dat ze het daar voor het zeggen hebben, hebben ze te danken aan een eerder goed idee: gerrymandering. Als je de kiesdistricten op een slimme manier tekent, kun je met een minderheid van de stemmen toch een meerderheid in het parlement krijgen. De Republikeinen kregen in Wisconsin in november 46 procent van de stemmen, wat 63 van de 99 zetels opleverde.

Nu verschuift de macht (althans, een stukje daarvan) dus van een functionaris die een meerderheid van de kiezers achter zich heeft gekregen naar een stel functionarissen dat de minderheid van de kiezers achter zich heeft gekregen.

Dat leidde tot grote woorden, afgelopen week. De Republikeinen schieten ‘in de volledige autoritaire modus’, schreef de progressieve columnist Paul Krugman in The New York Times. De Republikeinen ‘keren zich tegen de democratie’, schreef de conservatieve columnist Max Boot in The Washington Post.

Hype en hysterie

Scott Walker vond het allemaal maar ‘hype en hysterie’, twitterde hij zaterdag. Volgens hem verandert er ‘in de basis niets’ aan de macht van de gouverneur. Ja, er was volgens Walker een wet gekomen om in de basis niets te veranderen.

Twitter bericht wordt geladen...

Natuurlijk is er wel degelijk iets veranderd. De periode om te kunnen stemmen wordt danig beperkt (dat zorgt voor minder zwarte opkomst bij de verkiezingen), de gouverneur kan minder orders op eigen houtje uitvaardigen, en de mogelijkheden tot juridische procedures komt bij het parlement te liggen.

Robin Vos, de leider van de Republikeinen, zei vrijdag vroom dat het ging om de ‘gelijkwaardigheid van de twee takken van de regering’. Bijna 95 maanden had hij zich daar geen zorgen om gemaakt – maar nadat bekend was dat er een nieuwe gouverneur aan zat te komen, maakte hij er werk van.

Maar op ander momenten zei hij precies waarvoor de wet was bedoeld: ‘We krijgen een zeer progressieve gouverneur die beleid wil uitvoeren dat lijnrecht ingaat tegen dat waar velen van ons in geloven.’

Verkiezingsformule

Maar was die progressieve gouverneur dan niet gewoon democratisch gekozen, waarschijnlijk omdat velen van die anderen daarin geloven? Ja, maar ‘als je Madison en Milwaukee uit de verkiezingsformule van de staat zou halen, zouden we een duidelijke meerderheid hebben’, aldus Vos.

Dan wordt het logisch. Als je de steden negeert, wint het platteland. Het feit dat de Democratische gouverneur er dankzij de kiezers in de steden zit, rechtvaardigt het om hem zijn macht te ontnemen. Want die kiezers tellen niet mee, suggereert Vos.

Dat is de Republikeinse agenda in een notendop. Hun kiezers zitten op het platteland. Zolang die zich meer dan evenredig kunnen laten gelden, kunnen de Republikeinen zelfs met een minderheid de macht behouden.

Scott WalkerBeeld AP