Etty Hillesum smokkelde kinderen uit Westerbork

Amersfoort

In haar beroemd geworden dag­boeken schreef ze veel over het aanvaarden van het lot. Door haar on­afhankelijke houding riep ze veel bewondering op, maar kreeg ze vanuit de Joodse gemeenschap ook kritiek. In Kamp Westerbork is Hillesum alsnog actief in verzet gegaan tegen de Duitse bezetter.

Dat leidt Bettine Siertsema, literatuurwetenschapper aan de Vrije Universiteit, af uit een brief die ze ontdekte in het archief van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD). In dagblad Trouw vertelt Siertsema over haar vondst.

Ze deed haar ontdekking door de ­memoires van de Joodse verzetsheld Ies Spetter (1921-2012) door te nemen. Spetter schreef een boek over zijn leven. Hij vertelt dat hij samen met anderen in Westerbork ­actief was voor de ‘sociale afdeling’ van de Joodse Raad. Die afdeling was ‘vervuld van de idee zoveel mogelijk te helpen zonder één vinger voor de S.D.-administratie-machine uit te steken’.

academische titel

Spetter schrijft dat hij samen met ‘vriendin Mr. Hillesum erin slaagde enkele kinderen uit het kamp te smokkelen. Mijn vrouw ging ze daar halen en bezorgde ze verder.’

Siertsema is ervan overtuigd dat met de aanduiding ‘Mr. Hillesum’, gedoeld wordt op Etty, die was afgestudeerd in de rechten en prijs stelde op haar academische titel.

Siertsema duidt haar vondst als belangwekkend. Dat Etty Hillesum zich actief heeft ingezet om kinderen uit de handen van de nazi’s te bevrijden, houdt in dat ze in het kamp haar denken heeft bijgesteld. ‘Aan het lot dat zij voor zichzelf aanvaard had, liet zij deze kinderen ontsnappen’, zegt Siertsema in het interview dat Trouw met haar had. <