Knot dicht bij topfunctie in Bazel

Het hing al een tijdje in de lucht, nu is het bijna rond. Nederland staat op het punt een internationale topfunctie binnen te slepen. Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank (DNB), is door een selectiecommissie voorgedragen als voorzitter van de Raad voor Financiële Stabiliteit (FSB), een in het Zwitserse Bazel gevestigd forum dat voorstellen doet voor financiële regelgeving. Dit bevestigen bronnen die bekend zijn met de situatie, na berichtgeving in internationale media.

Alleen, Knot moet nog wel drie jaar wachten. Vanaf 1 december gaat eerst de Amerikaan Randal Quarles, bestuurder bij de Federal Reserve (Fed), drie jaar de FSB leiden, staat in een voorstel van een selectiecommissie dat de FSB aanstaande maandag plenair moet goedkeuren. Knot wordt per 1 december alvast vicevoorzitter onder Quarles. Drie jaar later moet Knot het van Quarles overnemen. Het gaat om parttime functies, naast Knots presidentschap van DNB, dat afgelopen juli met zeven jaar werd verlengd.

Dat twee opeenvolgende voorzitterschappen zo vastgelegd worden, is nog niet eerder vertoond binnen de FSB. De huidige voorzitter van de FSB, Bank of England-baas Mark Carney, werd drie keer op rij als enige kandidaat benoemd.

Het duidt op een zwaarbevochten politiek compromis. Zowel de Verenigde Staten als Europa wilden de post binnenslepen, te midden van een opgelaaid debat over hoe sterk de financiële sector moet worden beteugeld. De regering van Donald Trump wil veel van de aangescherpte regelgeving van na de financiële crisis weer afzwakken. De Europese Unie wil dit pertinent niet. Trump benoemde in 2017 Quarles – iemand afkomstig van Wall Street die voelt voor meer speelruimte voor banken – bij de Fed. Quarles stuurt nu bijvoorbeeld aan op minder strikte bankenstresstests.

Kapitaalbuffers

Bij de FSB concentreert zich dit debat over regulering van de financiële sector. De deelnemende landen zijn die van de G20, plus enkele andere landen met een relatief grote financiële sector, waaronder Nederland. De FSB spreekt zich uit over wetgeving voor onder meer banken, beleggingsproducten en cryptomunten. Ideeën vanuit de FSB speelden een rol in het internationaal verhogen van kapitaalbuffers van banken na de crisis.

De FSB onderscheidt zich van gelijksoortige organen, zoals het Bazels Comité voor Bankentoezicht, door de mix van deelnemers aan tafel. Er zitten naast centrale bankiers ook regeringen van 24 belangrijke economieën in, plus organisaties als het Internationaal Monetair Fonds (IMF).

Knots ambities

De carrièrestap van Knot zegt veel over zijn ambities, die nu vooral over de grens liggen. Knot staat in Nederland bekend als degelijk DNB-president die af en toe de media opzoekt, bijvoorbeeld om te pleiten voor snellere versobering van de hypotheekrenteaftrek. Minder bekend is de Knot die zich thuis voelt in het internationale financieel-politieke circuit – en daar graag hogerop wil. Knot zit regelmatig in het vliegtuig, niet alleen naar de gebruikelijke vergaderingen van de Europese Centrale Bank (ECB) en het IMF, maar ook naar conferenties waar hij speeches geeft of deelneemt aan paneldiscussies. Binnen de FSB leidt Knot nu al een comité dat kwetsbaarheden in het financiële systeem in kaart brengt.

Binnen het bestuur van de ECB in Frankfurt heeft Knot gewerkt aan zijn reputatie als constructief centraal bankier. Weliswaar is hij vanaf het begin gekant geweest tegen het opkoopprogramma van de ECB, maar hij valt de ECB niet vaak publiekelijk af, althans minder dan zijn Duitse collega Jens Weidmann dat doet. Die gematigde opstelling komt Knot nu van pas. Europese steun was bij zijn pad naar de FSB onontbeerlijk, temeer daar drie leden van de ECB-directie ook in de FSB zitten.

Knots benoeming in Bazel – mits maandag officieel goedgekeurd – versterkt zijn internationale cv. En dat kan hem bij toekomstige carrièrestappen verder helpen. Eerder vervulde Mario Draghi, de huidige president van de ECB, het FSB-voorzitterschap, toen hij nog de baas was van de Italiaanse centrale bank.

Volgt Knot het pad van Draghi, uiteindelijk naar de ECB? Knots naam is de afgelopen tijd herhaaldelijk genoemd voor een positie bij de ECB, overigens naast vele andere namen. De komende tijd komen er drie functies vrij bij de ECB-directie waaronder, over ruim een jaar, die van Draghi. Formeel staat Knots betrekking bij de FSB een plek binnen de ECB-directie niet in de weg, maar deze combinatie van functies kwam nog niet eerder voor. En over zes jaar kan Knot altijd nog naar de ECB.

Eerst zal Knot zich moeten bewijzen in Bazel – voorlopig als plaatsvervanger van de man van Trump, met wie hij niet direct op één lijn lijkt te liggen. Tijdens een recente speech in Washington zei Knot dat er „betere” financiële regelgeving moet komen. Maar vooral niet „minder”.