Voor bouwers is de zakkende bodem geen probleem

Op de nieuwe bodemdalingskaart die het Nederlands Centrum voor Geodesie en Geo-informatica dinsdag presenteerde, verzakken ook gebieden waar gebouwd wordt, of nog gaat worden. In hoeverre is dat voor architecten en projectontwikkelaars een probleem?

“In principe is bouwen in een gebied dat kampt met verzakking geen issue”, zegt Job Stuijt van het Amsterdamse architectenbureau Team V. “Grondinklinking is een gegeven, dat is onderdeel van je onderhoud. Af en toe moet je de stoep weer even ophogen. Gebouwen in Nederland staan door middel van betonnen heipalen op vaste zandgrond, dat staat gewoon stabiel. Bovendien laten we, voor we gaan bouwen, altijd eerst grondonderzoek doen. Aan de hand daarvan bepaal je hoe je te werk gaat.”

Voor oude gebouwen en woningen is met name de grondwaterstand van belang. Vroeger werden vooral houten heipalen gebruikt. Als die door verlaging van het grondwater boven het water komen te staan gaan ze rotten en krijg je verzakkingen.

Het bureau van Stuijt komt wel voor hetere vuren te staan. “Wij ontwikkelen vooral complexe gebouwen, van stations tot ziekenhuizen en woontorens.” Zo werkt Team V op het moment aan de Amsterdamse Y-torens, in Noord. “Die komen onder het maaiveld te staan. Dan is het risico van wateroverlast veel groter. Je moet dan rekening houden met waar je je elektra plaatst in verband met overstromingen tijdens heftige buien die we de laatste jaren steeds meer zien.”

Ook bij aannemersbedrijf Van Elmpt liggen ze niet wakker van een steeds lager liggend Nederland. “Het speelt niet zo”, zegt de heer Van Elmpt, directeur van het bedrijf. Aannemers werken volgens hem met de bekende referentiehoogte Normaal Amsterdams Peil (NAP), die doorgaans door gemeenten wordt aangeleverd. “Vervolgens wordt terug gemeten en pas als de fundering er ligt wordt de grond aangevoerd en worden de woningen op niveau gebracht met de rest van de omgeving.” Van Elmpt krijgt zo nu en dan wel te maken met verzakking, maar dat is volgens hem vrijwel altijd op te lossen: “Terugkrikken noemen wij dat, de fundering herstellen en weer op hoogte brengen. Het is echt maar heel soms een verloren zaak.”

Bouwingenieur Evert Jan van Eden, van Van Eden Bouwconstructies B.V., sluit zich aan bij zijn collega’s. “Het verzakken van grond is van alle tijden. In Amsterdam is de zandgrond sinds ongeveer 1900 al zo’n 13 centimeter lager komen te liggen. Bouwers weten niet beter, het is een gegeven.” Volgens Van Eden wordt er al in de voorbereiding rekening gehouden met de toekomstige zettingen van de grond.

“Grondonderzoeken moeten altijd. Dan kom je er vanzelf wel achter.” De bouwingenieur vertelt dat hij zelden te maken krijgt met serieuze inzakkingen. “Je hebt er in de bouw eigenlijk nauwelijks last van. Maar toevallig laatst wel op de Nieuwendammerdijk. Door de droogte is daar het grondwaterpeil omlaag gegaan, waardoor de kleilagen 1 tot 3 centimeter zijn verzakt. Dan heb je wel een probleem, als het huis op de kleilaag is gefundeerd.”

Klimaatverandering

Met de huidige klimaatverandering in het achterhoofd schat Van Eden wel in dat verzakkingen vaker zullen voorkomen bij gebouwen die op klei staan: “We moeten er in de toekomst wel degelijk rekening mee houden dat we te maken krijgen met een lagere grondwaterstand. Toch gaat het vooral om gewicht. Een huis geeft druk en grond ook. Als een heel gebied verzakt is het geen probleem want dan zakt het hele maaiveld mee en maakt het dus niet uit.”

Lees ook

31 miljoen meetpunten geven een akelig precies beeld van een dalende bodem

Bij bodemdaling denkt iedereen aan Groningen. En terecht: die regio kleurt rood in de bodemdalingskaart. Maar op sommige plaatsen in het westen van het land daalt de bodem net zo hard of zelfs harder. Niet doordat er gas wordt gewonnen, maar doordat de veenbodem uitdroogt en inklinkt.